KẾ HOẠCH

KHAI THÁC, PHÁT HUY HIỆU QUẢ THIẾT CHẾ VĂN HÓA BẢO TÀNG TỈNH, VĂN MIẾU TỈNH, GIAI ĐOẠN 2021- 2025, ĐỊNH HƯỚNG ĐẾN NĂM 2030

Căn cứ Luật di sản văn hóa ngày 29 tháng 01 năm 2001 và Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật di sản văn hóa ngày 18 tháng 6 năm 2009;

Thực hiện Quyết định số 4788/QĐ-BVHTTDL ngày 24/12/2018 của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc phê duyệt Đề án “Đổi mới, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động bảo tàng gắn với phát triển du lịch”; Kế hoạch số 40/KH-UBND ngày 24/02/2021 của UBND tỉnh về việc thực hiện Kết luận số 76-KL/TW ngày 04/6/2020 của Bộ Chính trị; Quyết định số 2215/QĐ-TTg ngày 24/12/2020 của Thủ tướng Chính phủ; Thông tri số 25-TT/TU ngày 24/8/2020, Kế hoạch số 12-KH/TU ngày 07/01/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 09/6/2014 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước; Nghị quyết số 12/2020/NQ-HĐND ngày 14/12/2020 về việc hỗ trợ đối với nghệ nhân lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể và hỗ trợ kinh phí hoạt động cho các CLB dân ca tiêu biểu tỉnh Vĩnh Phúc giai đoạn 2021-2025,

Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Kế hoạch khai thác, phát huy hiệu quả thiết chế văn hóa Bảo tàng tỉnh, Văn miếu tỉnh, giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030, với các nội dung như sau:

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

1. Mục đích

- Xác định rõ nhiệm vụ và giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động, từng bước hoàn thiện, đồng bộ hệ thống thiết chế văn hóa của tỉnh đã được nhà nước đầu tư trở thành động lực thúc đẩy hoạt động của các thiết chế văn hóa ở cơ sở.

- Khai thác và phát huy hiệu quả hoạt động của Bảo tàng tỉnh, Văn miếu tỉnh nhằm đưa nơi đây thành địa chỉ đỏ về giáo dục thường xuyên về lịch sử; là lựa chọn ưu tiên trong những hình thức khám phá, vui chơi giải trí, đủ sức hấp dẫn thu hút đông đảo công chúng.

- Góp phần quảng bá hình ảnh đất, người Vĩnh Phúc và nhu cầu hưởng thụ văn hóa của công chúng và phát triển du lịch của tỉnh.

2. Yêu cầu

- Kế hoạch phải bám sát và gắn với việc thực hiện các Nghị quyết, chương trình, kế hoạch của tỉnh liên quan đến hoạt động giáo dục và phát huy giá trị di sản văn hóa.

- Xác định rõ nội dung các nhiệm vụ thực hiện phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của Bảo tàng tỉnh, Văn miếu tỉnh, để tổ chức thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ, yêu cầu đề ra.

II. NỘI DUNG, GIẢI PHÁP THỰC HIỆN

1. Khai thác, phát huy hiệu quả Bảo tàng tỉnh

- Chỉnh lý bổ sung đổi mới trưng bày nội thất phần Lịch sử tỉnh Vĩnh Phúc từ thời kỳ tiền sơ sử đến năm 1930; bổ sung hiện vật trưng bày ngoài trời gồm nhóm hiện vật là điêu khắc đá (tượng người, tượng linh vật, bia, thành phần kiến trúc…); Nhóm hiện vật là vũ khí khí tài của quân đội ta liên quan đến chiến công của quân và dân Vĩnh Phúc (xe tăng, máy bay, pháo cao xạ...)

- Ứng dụng công nghệ thông tin vào việc giới thiệu, trưng bày những hiện vật điển hình là bảo vật quốc gia, các di tích quốc gia đặc biệt, di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại phòng trưng bày; xây dựng cơ sở dữ liệu, số hóa phần mềm các sưu tập, hiện vật lưu giữ kho hiện vật Bảo tàng tỉnh:

- Khai thác, sưu tầm, phục dựng, bổ sung các sưu tập hiện vật gốc điển hình mang đậm nét đặc trưng về lịch sử, văn hóa vùng đất Vĩnh Phúc, chuẩn bị các bước khoa học lựa chọn hiện vật đề nghị Thủ tướng Chính phủ công nhận 02 hiện vật là bảo vật quốc gia (Chuông Cảnh Thịnh, Bộ di cốt tại di chỉ khảo cổ học Đồng Đậu).

- Cải tạo không gian cảnh quan kết hợp với không gian văn hóa tại phần trưng bày ngoài trời; trồng cây cảnh, hoa và sân vườn, tạo các điểm nhấn tiểu cảnh văn hóa kết hợp với cảnh quan không gian xanh, sạch, đẹp đáp ứng các hoạt động vui chơi, giải trí, chụp hình lưu niệm, tổ chức sự kiện...

- Tổ chức các hình thức giáo dục, trải nghiệm, trình diễn, giới thiệu di sản văn hóa phi vật thể và các trò chơi dân gian truyền thống tại không gian Bảo tàng tỉnh, đưa Bảo tàng trở thành trung tâm sinh hoạt chính trị, văn hóa, khoa học, vui chơi giải trí tích cực trên địa bàn như: Kéo song Hương Canh, kéo co Hòa Loan, hát trống quân Đức Bác, hát Soọng cô dân tộc Sán Dìu, hát Sình ca dân tộc Cao Lan, lễ cấp sắc dân tộc Dao, hát chầu văn; trình diễn và trải nghiệm nghề thủ công truyền thống Vĩnh Phúc, tiêu biểu như gốm Hương Canh, gốm Hiển Lễ, nghề mộc Thanh Lãng, mộc Bích Chu, đan lát Triệu Đề, rèn Lý Nhân, đục đá Hải Lựu…. Định kỳ tổ chức 06 lần/01năm.

- Tổ chức các chương trình tham quan học tập, giáo dục môn lịch sử cho học sinh, sinh viên thông qua trưng bày cố định và các cuộc trưng bày chuyên đề tại Bảo tàng, trưng bày lưu động tại các trường học để gắn kết hiệu quả hoạt động của bảo tàng với giáo dục học đường. Định kỳ tổ chức 12 lần/01 năm.

- Phối hợp ký kết với các doanh nghiệp du lịch trong và ngoài tỉnh đưa Bảo tàng tỉnh là một điểm đến trong hành trình các tour du lịch của tỉnh Vĩnh Phúc.

- Xây dựng kế hoạch tổ chức khai thác, sử dụng tạo nguồn thu thông qua các hoạt động thu phí tham quan; phối hợp với các tổ chức và cá nhân khai thác các hoạt động dịch vụ với các hình thức phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của đơn vị nhằm đẩy mạnh công tác xã hội hóa trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa theo quy định của pháp luật, đáp ứng nhu cầu đa dạng của công chúng như: Tạo mẫu, giới thiệu và kinh doanh các sản phẩm lưu niệm, văn hóa ẩm thực truyền thống của tỉnh gắn với vùng đất và con người Vĩnh Phúc…

- Đẩy mạnh hoạt động truyền thông, quảng bá, xúc tiến du lịch, tăng cường giới thiệu nội dung và chương trình hoạt động của bảo tàng trên các phương tiện thông tin đại chúng, website, mạng xã hội (Facebook, Zalo, Twitter…tổ chức các chương trình quảng bá, phát triển công chúng, kết nối chặt chẽ với các tuor, tuyến du lịch nhằm thu hút khách tham quan đến với Bảo tàng.

- Xây dựng đề án, chương trình, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, quản lý điều hành và các hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ, để qua đó sớm hình thành đội ngũ chuyên gia, những người đủ phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu đặt ra. Hàng năm có kế hoạch tuyển chọn, bổ sung nguồn nhân lực, đặc biệt là đội ngũ thuyết minh viên bảo tàng.

- Tổ chức giao lưu, trao đổi trưng bày, giới thiệu hiện vật với các bảo tàng Trung ương, bảo tàng khu vực, bảo tàng các tỉnh, các bảo tàng trên thế giới nhằm quảng bá hình ảnh về mảnh đất và con người Vĩnh Phúc với công chúng, bạn bè trong nước và quốc tế. Định kỳ tổ chức 02 lần/01 năm.

2. Khai thác, phát huy hiệu quả Văn Miếu tỉnh

- Duy trì chỉnh trang diện mạo, cảnh quan hệ thống đường dạo sân vườn, cắt tỉa, chăm sóc, cây xanh; hoàn thiện hệ thống điện, nước đưa vào sử dụng các công trình phụ trợ bảo đảm mỹ quan và đúng công năng.

- Sưu tầm bổ sung hiện vật trưng bày về truyền thống hiếu học, khoa cử qua các thời kỳ lịch sử, lắp đặt thiết bị trưng bày nội thất tại khu nội tự, dãy tả mạc, hữu mạc, trưng bày ngoài trời tái hiện lại không gian trường thi, các nghi lễ tôn vinh khoa bảng…nhằm phát huy hiệu quả công năng các công trình này.

- Tăng cường tổ chức các chương trình giáo dục cho học sinh, sinh viên thông qua các hình thức trưng bày chuyên đề tại Văn Miếu tỉnh, tổ chức lễ báo công, hội nghị, lễ tuyên dương khen thưởng học sinh, sinh viên có thành tích xuất sắc, lễ kết nạp đội, đoàn viên, các cuộc thi trạng nguyên, thi tìm hiểu lịch sử dân tộc, lịch sử tỉnh, truyền thống văn hóa, khoa bảng, giáo dục Vĩnh Phúc....Định kỳ tổ chức 12 lần/ 01năm.

- Phối hợp với cơ quan, đoàn thể và doanh nghiệp tổ chức lễ báo công, tuyên dương khen thưởng các tập thể và cá nhân có thành tích xuất sắc công tác, lao động, sáng tạo; trao giải thưởng vinh danh các danh hiệu cấp cao của Đảng và Nhà nước, quốc gia, quốc tế…

- Đổi mới đa dạng hóa các hoạt động, đưa Văn Miếu tỉnh trở thành điểm đến hấp dẫn với các đối tượng công chúng như hình thức giáo dục, trải nghiệm, trình diễn, tổ chức các trò chơi dân gian truyền thống, văn hóa phi vật thể...có liên quan đến đối tượng và phạm vi hoạt động của Văn Miếu tỉnh, cụ thể:

+ Tổ chức biểu diễn Thư pháp - thư họa, tái hiện lại hoạt cảnh các kỳ thi cử xưa kia (triều Nguyễn), hoạt động “Tặng chữ vào đầu Xuân”,“Cho chữ Thánh hiền”, hoạt động tôn sư trọng đạo "Mồng 3 tết Thầy", “Đêm thơ Nguyên Tiêu”; tổ chức phiên chợ Tết kết hợp với trưng bày sinh vật cảnh và cổ vật trước, trong và sau các dịp Tết Nguyên đán. Định kỳ tổ chức 01 lần/1 năm.

+ Tổ chức hội thi, hội diễn, chương trình nghệ thuật giao lưu văn hóa, văn nghệ đàn và hát dân ca, dân vũ...Định kỳ tổ chức 02 lần/1 năm

+ Tổ chức lễ dâng hương và tôn vinh các bậc tiên thánh, tiên hiền danh nhân khoa bảng vào ngày đinh, tháng trọng Xuân, trọng Thu theo nhị kỳ. Định kỳ tổ chức 02 lần/1 năm.

- Phối hợp với các tổ chức và cá nhân tăng cường công tác xã hội hóa khai thác các hoạt động dịch vụ, sử dụng tạo nguồn thu thông qua các hoạt động thu phí tham quan, dịch vụ theo quy định của pháp luật, đáp ứng nhu cầu đa dạng của các đối tượng công chúng, gồm không gian văn hóa giáo dục (Giới thiệu các ấn phẩm về đất và người Vĩnh Phúc, về quê hương, đất nước Việt Nam và thế giới), không gian dịch vụ lưu niệm (Giới thiệu và bán các đồ lưu niệm của các làng nghề thủ công truyền thống ở Vĩnh Phúc: Gốm Hương Canh, gốm Hiển Lễ, nghề mộc Thanh Lãng, mộc Bích Chu, đan lát Triệu Đề, rèn Lý Nhân, đục đá Hải Lựu...), không gian dịch vụ văn hóa ẩm thực (Giới thiệu và bán các sản phẩm ẩm thực truyền thống của Vĩnh Phúc như: dứa Hướng Đạo, gạo Long Trì, chuối tiêu hồng Liên Châu, bánh hòn Hương Canh, xôi trứng kiến, bánh chưng gù Sán Dìu, bánh chim, bánh chuột Cao Lan…)… Định kỳ tổ chức theo thời gian mở cửa và nhu cầu của công chúng.

- Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng kiến thức chuyên ngành về di sản văn hóa nói chung, Văn miếu và truyền thống Nho học, khoa cử giáo dục nói riêng cho đội ngũ hướng dẫn viên, đội ngũ thuyết minh tại Văn miếu tỉnh đáp ứng yêu cầu đặt ra.

- Tổ chức biên soạn các ấn phẩm văn hóa, đẩy mạnh hoạt động truyền thông, quảng bá, xúc tiến du lịch, tăng cường giới thiệu nội dung và chương trình hoạt động của bảo tàng trên các phương tiện thông tin đại chúng, website, mạng xã hội (Facebook, Zalo, Twitter…tổ chức các chương trình quảng bá, phát triển công chúng, kết nối chặt chẽ với các tuor, tuyến du lịch nhằm thu hút công chúng đến với Văn Miếu tỉnh.

- Phối hợp với Văn Miếu Quốc Tử giám Hà Nội và hệ thống văn miếu, văn chỉ trên địa bàn cả nước thường xuyên trao đổi thông tin, đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu và hợp tác tổ chức các sự kiện giới thiệu về danh nhân khoa bảng và truyền thống hiếu học và thành tựu giáo dục của Vĩnh Phúc qua các thời kỳ với công chúng trong nước và quốc tế. Định kỳ tổ chức 02 lần/01năm.

III. KINH PHÍ THỰC HIỆN

Kinh phí thực hiện Kế hoạch được bố trí từ nguồn ngân sách nhà nước trong dự toán kinh phí hàng năm và các nguồn khác theo quy định của pháp luật

IV. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch

- Chủ trì, phối hợp với các Sở, ban, ngành liên quan tổ chức thực hiện Kế hoạch.

- Chủ trì, phối hợp với các Sở, ban, ngành liên quan định kỳ kiểm tra việc thực hiện Kế hoạch; hướng dẫn, kiểm tra giám sát việc khai thác và phát huy hiệu quả Bảo tàng tỉnh và Văn miếu tỉnh theo kế hoạch đã được phê duyệt.

- Hàng năm tổng hợp kinh phí thực hiện gửi Sở Tài chính thẩm định, trình UBND tỉnh xem xét, quyết định.

- Theo dõi, tổng hợp, báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh về tiến độ thực hiện và các vấn đề phát sinh; tổng hợp tình hình và kết quả thực hiện Kế hoạch, báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch theo quy định.

2. Sở Giáo dục và Đào tạo

- Chủ trì, Phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch và các cơ quan có liên quan xây dựng kế hoạch và tổ chức các chương trình giáo dục đưa đón học sinh, sinh viên tham quan học tập, trải nghiệm thực tế tại Bảo tàng tỉnh và Văn Miếu tỉnh đảm bảo an toàn, hiệu quả. Nội dung tham quan phải phù hợp với nội dung, chương trình giáo dục của từng cấp học, đảm bảo sinh động, hấp dẫn và bổ ích.

- Hàng năm tổng hợp kinh phí thực hiện gửi Sở Tài chính thẩm định, trình UBND tỉnh xem xét, quyết định.

- Chỉ đạo các phòng Giáo dục và Đào tạo, các trường học trên địa bàn tỉnh chủ động xây dựng kế hoạch, sắp xếp đưa nội dung tham quan, học tập tại Bảo tàng, Văn Miếu tỉnh vào kế hoạch giáo dục hàng năm của nhà trường.

3. Sở Tài chính

- Chủ trì, phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Giáo dục và Đào tạo, các cơ quan liên quan thẩm định bố trí kinh phí hàng năm trình UBND tỉnh quyết định; hướng dẫn việc lập, quản lý, sử dụng, quyết toán nguồn kinh phí bảo đảm thực hiện Kế hoạch.

- Kiểm tra, giám sát việc sử dụng kinh phí theo đúng quy định của Luật Ngân sách Nhà nước và các quy định pháp luật có liên quan.

4. Đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh và các đoàn thể

Quan tâm, phối hợp chặt chẽ với ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các Sở, ban, ngành, cơ quan liên quan, UBND các huyện đẩy mạnh tuyên truyền, vận động thực hiện hiệu quả Kế hoạch, góp phần xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, nâng cao chất lượng đời sống văn hóa tinh thần cho các tầng lớp nhân dân trong tỉnh.

5. Báo Vĩnh Phúc, Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh

Đẩy mạnh việc tuyên truyền sâu rộng chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển văn hóa và du lịch gắn với việc thực hiện các nhiệm vụ của Kế hoạch. Phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Giáo dục và Đào tạo tăng cường các chương trình phát sóng, tổ chức các chuyên đề gameshow truyền hình về văn hóa, lịch sử vùng đất con người Vĩnh Phúc tại Bảo tàng tỉnh, Văn Miếu tỉnh.

Trên đây là Kế hoạch khai thác, phát huy hiệu quả thiết chế văn hóa Bảo tàng tỉnh, Văn Miếu tỉnh, giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Yêu cầu các Sở, ban, ngành của tỉnh và đơn vị liên quan tổ chức thực hiện, báo cáo UBND tỉnh theo quy định (qua Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổng hợp)./.