THÔNG TƯ

HƯỚNG DẪN MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CHO VAY VÀ CẤP PHÁT VỐN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TRONG TÌNH HÌNH MỚI

Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước kết thúc thắng lợi mở ra cho miền Bắc những thuận lợi chưa từng thấy, đồng thời cũng đặt ra cho miền Bắc những nhiệm vụ hết sức cấp bách về hàn gắn vết thương chiến tranh, ổn định sản xuất và đời sống, khôi phục và phát triển kinh tế.

Hướng vào những nhiệm vụ cấp bách nói trên, công tác xây dựng cơ bản năm 1973 phải tập trung trước hết vào việc khôi phục hệ thống giao thông liên lạc, tăng nhanh sức tiếp nhận đường biển, khôi phục và phát triển  nhanh hệ thống kho tàng đảm bảo tiếp nhận, trung chuyển và dự trữ; về công nghiệp phải khôi phục nhanh các cơ sở điện, than, vật liệu xây dựng , cơ khí sửa chữa, cơ sở công nghiệp phục vụ xuất khẩu và công nghiệp chế biến…; về nông nghiệp phải tiếp tục đẩy mạnh hoàn chỉnh hệ thống thủy nông, xây dựng cơ sở giống, khôi phục các nông trường, xây dựng vùng kinh tế mới, trồng rừng, gia cố đê kè phòng chống lũ lụt; đối với đời sống phải giải quyết nhanh khó khăn về nhà ở, điện, nước, trường học, bệnh viên… xây dựng tạm nhà ở tại các vùng bị tàn phá và các khu sản xuất tập trung; đồng thời tích cực chuẩn bị cho việc xây dựng theo quy mô lớn trong những năm tới.

Để phục vụ kịp thời và thúc đẩy tăng cường quản lý công tác xây dựng cơ bản trong thời gian trước mắt tập trung chủ yếu vào các việc sửa chữa, khôi phục, xây dựng tạm, đưa các công trường lớn hoạt động trở lại, v.v… Bộ Tài chính hướng dẫn dưới đây một số vấn đề về cho vay và cấp phát vốn đầu tư xây dựng trên tinh thần đảm bảo quản lý chặt chẽ, vừa đòi hỏi hiệu quả kinh tế thiết thực, vừa bảo đảm nhanh để sớm ổn định sản xuất và đời sống.

I. CẤP PHÁT VỐN CHO CÁC VIỆC KHÔI PHỤC NGHIỆP SƠ TÁN VÀ SỬA CHỮA KHÔI PHỤC CÔNG TRÌNH BỊ ĐÁNH PHÁ

Ủy ban Kiết thiết cơ bản Nhà nước  và Bộ Tài chính  đã có thông tư số 274-TT/LB ngày 20-7-1969 hướng dẫn  công tác sửa chữa, khôi phục các công trình công nghiệp bị đánh phá. Thông tư này hướng dẫn thêm về mặt cấp phát vốn đầu tư xây dựng cơ bản đối với các việc khôi phục xí nghiệp sơ tán và sửa chữa khôi phục công trình công nghiệp cũng như công trình khác bị đánh phá.

Các xí nghiệp sơ tán được dùng vốn đầu tư xây dựng cơ bản để đưa các bộ phận sơ tán trở về khôi phục hoạt động bình thường tại địa điểm cũ trừ đối với các bộ phận có chủ trương ổn định sản xuất lâu dài ở nơi sơ tán. Nếu có xây dựng cơ sở tạm ở nơi sơ tán thì khi rút hẳn về địa điểm cũ, xí nghiệp phải thanh lý cơ sở tạm này hay bàn giao cho một tổ chức khác sử dụng. Trường hợp xí nghiệp đã bị đánh phá tại địa điểm cũ thì việc đưa các bộ phận sơ tán trở về phải kết hợp với việc sửa chữa khôi phục cơ sở cũ.

Các xí nghiệp bị đánh phá nhẹ có thể dùng vốn sửa chữa lớn hay vốn sửa chữa thường xuyên để khắc phục hậu quả của sự đánh phá các công trình khác bị đánh phá nhẹ cũng có thể được sửa chữa bằng kinh phí hành chính hay sự nghiệp. Đối với các xí nghiệp và công trình khác bị đánh phá tương đối nặng thì việc sửa chữa khôi phục được ghi và kế hoạch  xây dựng cơ bản để thực hiện bằng vốn đầu tư xây dựng cơ bản.

Công tác sửa chữa khôi phục một xí nghiệp hay công trình bị đánh phá có thể là khôi phụ hoàn chỉnh ngay hay sửa chữa khôi phục tạm để sau này khôi phục hoàn chỉnh.

Đối với việc sửa chữa khôi phục theo thiết kế cũ, nếu là công trình đơn giản thì chỉ cần phương án sửa chữa khôi phục và dự toán; nếu là công trình kỹ thuật phức tạp thì ngoài phương án sửa chữa khôi phục phải có bản vẽ thi công và dự toán; trường hợp có kết hợp cải tạo bộ phận hay sửa đổi thiết kế bộ phận, thay đổi kết cấu bộ phận, xây thêm một vài hạng muc, thay đổi một hạng mục kiên cố bị phá bằng công trình tạm, v.v… thì phải có thêm thuyết minh kỹ thuật .

Nếu là sửa chữa khôi phục có kết hợp cải tạo lớn, mở rộng, thay đổi địa điểm… thì chấp hành trình tự xây dựng cơ bản như công trình xây dựng mới.

Phương án sửa chữa khôi phục tạm hay khôi phục hoàn chỉnh đều phải đảm bảo thi công nhanh, gọn, tiết kiệm, đảm bảo chất lượng công trình, tận dụng phần kiến trúc còn sử dụng được , tận dụng vật liệu cũ và vật liệu địa phương, tận dụng khả năng sửa chữa và thay thế thiết bị trong nước. Phương án khôi phục tạm vừa phải đảm bảo đưa vào sản xuất hay sử dụng trong thời gian ngắn nhất, vừa phải kết hợp tới mức cao nhất với việc khôi phục hoàn chỉnh sau này.

Công tác sửa chữa, khôi phục nói chung được thiết kế và thi công từng phần, thiết kế đến đâu thi công đến đấy, gặp mắc mứu xuất hiện thì đơn vị kiến thiết cùng đơn vị thi công bàn biện pháp xử lý để tiếp tục thi công ngay. Vì vậy hợp đồng thi công phải ký sớm để đơn vị thi công có thể tham gia ngay từ các bước xây dựng phương án phá dỡ thu dọn, sửa chữa khôi phục, lập thiết kế, lập dự toán… không đợi lập xong đủ thiết kế và dự toán mới ký hợp đồng như đối với các công trình xây dựng mới.

Dự toán sửa chữa khôi phục phải lập trên cơ sở các khối lượng về từng loại việc phải làm (đào bom, phá dỡ, thu dọn - xử lý, gia cố xây lại hay xây mới phần kiến trúc - sửa chữa, gia cố, thay thế, lắp lại hay lắp mới thiết bị, v.v..) và theo đúng chế độ định mức và giá cả quy định của Nhà nước . Nếu khối lương tính từ thiết kế không  khớp với khối lượng thực tế thì dự toán phải điều chỉnh theo khối lượng thực tế. Nếu có khối lượng, chưa có định mức hay giá cả quy định hay cần tính toán theo điều kiện thi công cụ thể thì đơn vị kiến thiết đơn vị thi công và chi hàng kiến thiết cùng bàn bạc để tạm xây dựng định mức hay giá cả thích hợp cho khối lượng đó như chế độ định mức và giá cả hiện hành cho phép. Dự toán phải tính cụ thể việc giảm vốn cấp phát do tận dụng vật liệu cũ vào công tác sửa chữa, khôi phục hay vào nhu cầu khác. Chi hàng kiến thiết phải tham gia từ đầu vào các bước xây dựng  phương án sửa chữa khôi phục, lập thiết kế, lập dự toán, xử lý mắc mứu… và phải cho đơn vị thi công vay kịp thời số vốn cần thiết để tiến hành các việc đào bom, phá dỡ, thơ dọn, sửa chữa khôi phục.

Việc cấp phát vốn để thanh toán khối lượng hoàn thành có thể tiến hành làm một lần khi hoàn thành toàn bộ khối lượng đào bom, phá dỡ, thu dọn, sửa chữa, khôi phục nếu thời gian thi công chỉ dài khoảng một tháng. Nếu thời gian thi công dài hơn thì thanh toán theo từng giai đoạn hoàn thành, mỗi giai đoạn có thể là một khu vực gọn của mặt bằng phải phá dỡ, thu dọn, một hạng mục phải sửa chữa mà thời gian thi công dài khoảng một tháng.

Trong việc cấp phát vốn, nếu chưa có dự toán được duyệt thì tạm cấp phát ngay theo dự thảo dự toán hay theo giá ước tính giữa Chi hàng và đơn vị đến khi có dự toán được duyệt sẽ điều chỉnh lại, như chế độ hiện hành cho phép.

II. CẤP PHÁT VỐN CHO CÁC CÔNG TRÌNH ĐANG XÂY DỰNG PHẢI TẠM NGỪNG THI CÔNG HAY PHẢI LÀM THÊM KHỐI LƯỢNG NGOÀI NHIỆM VỤ THIẾT KẾ ĐỂ ĐỐI PHÓ VỚI CHIẾN TRANH HAY ĐỂ KHẮC PHỤC HẬU QUẢ CỦA CHIẾN TRANH

Các công trình đang xây dựng đã phải tạm ngừng thi công vì chiến tranh, hay có chủ trương tiếp tục xây dựng phải được ghi vào kế hoạch  xây dựng cơ bản trước khi công trường hoạt động trở lại. Nếu công trường đã bị đánh phá thì phải tiến hành các việc phá dỡ, thu dọn sửa chữa khôi phục trước hoặc xen kẽ với việc tiếp tục thi công.

Đối với tất cả các công trình đang xây dựng mà phải làm thêm khối lượng về xây lắp, về thiết bị hay khối lượng xây dựng cơ bản khác để đối phó với chiến tranh (phòng không, sơ tán, ngừng thi công trong chiến tranh và xử lý tình trạng phòng không sơ tán, mở lại công trường sau chiến tranh)hay để khắc phục hậu quả của chiến tranh (phá dỡ, thu dọn, sửa chữa khôi phục các khối lượng bị đánh phá) thì tất cả các khối lượng làm ngoài nhiệm vụ thiết kế trên đây sẽ tính riêng khi xác định tổng số vốn đầu tư cấp phát cho công trình đã vượt hay chưa vượt số vốn đầu tư quy định trong nhiệm vụ thiết kế và cũng sẽ tính riêng khi xác định giá trị của công trình.

Các đơn vị kiến thiết và chi hàng kiến thiết phải hạch toán riêng, phần vốn đầu tư cấp phát cho các khối lượng phải làm ngoài nhiệm vụ thiết kế vì chiến tranh nói trên và phải phân tích riêng phần vốn đó, trong báo cáo quyết toán vốn đầu tư của công trình.

III. CẤP PHÁT VỐN CHO VIỆC XÂY DỰNG TẠM NHÀ Ở VÀ KHO TÀNG

Để đáp ứng yêu cầu rất to lớn và cấp bách về kho tàng để tiếp nhận, trung chuyển và dự trữ, và về nhà ở tại các vùng bị đánh phá và khu sản xuất tập trung, trong thời gian trước mắt, một khối lượng lớn kho tàng và nhà ở sẽ phải xây dựng bằng tranh tre hay bằng khung sắt thép hoặc bê tông.

Để phục vụ kịp thời việc xây dựng các công trình đơn giản nhưng cấp bách này, cần có những sự châm chước thích đáng về trình tự xây dựng cơ bản. Việc cấp phát vốn cho các công trình đơn giản này chỉ cần có các tài liệu sau đây:

- Địa điểm công trình, giấy phép xây dựng và sơ đồ mặt bằng đơn giản;

- Số lượng và kích thước các nhà kho hay nhà ở và công trình phụ cần xây dựng;

- Kết cấu (khung, tường, nền, mái…);

- Giá dự toán tính theo đơn vị nhà hay đơn vị mét vuông…

Vì vậy nếu văn bản kế hoạch đầu tư có ghi đủ các tài liệu trên đây thì có thể không cần có thêm văn bản riêng về nhiệm vụ thiết kế. Đối với các kho và nhà ở bằng tranh tre, nếu văn bản kế hoạch đầu tư có ghi đủ các tài liệu trên đây thì có thể không cần có thêm các văn bản về thiết kế và dự toán, nhưng đối với các kho và nhà bằng khung sắt thép hay bê tông cốt thép thì phải có thiết kế (chỉ cần lập một bước thiết kế sơ bộ mở rộng) và dự toán đơn giản; nếu dùng thiết kế và dự toán điển hình thì phải có thiết kế cụ thể đối với phần móng.

Nếu thời gian thi công cả cụm kho hay cụm nhà chỉ dài khoảng một tháng, thì vốn đầu tư chi cấp phát một lần khi toàn bộ cụm kho hay cụm nhà làm xong nếu trên một tháng thì vốn đầu tư được cấp phát theo từng giai đoạn hoàn thành, mỗi giai đoạn gồm một hay một số đơn vị nhà kho hay nhà ở mà thời gian thi công dài khoảng một tháng.

Các đơn vị xây dựng kho tạm và nhà ở tạm thường phải mua vật liệu, thuê nhân lực hay thuê phương tiện vận tải của khu vực kinh tế tập thể và cá thể. Trong các việc mua hay thuê này các đơn vị thi công không được trả giá cao hơn giá chỉ đạo Nhà nước  và phải nghiêm chỉnh chấp hành chế độ quản lý tiền mặt của Nhà nước .

IV. CẤP PHÁT VỐN CHO VIỆC SAN LẤP MẶT BẰNG ĐỂ XÂY DỰNG HÀNG LOẠT CÔNG TRÌNH SAU NÀY

Tới nay, việc san lấp mặt bằng cũng như xây dựng các hệ thống công trình kỹ thuật  về điện nước, cống rãnh, v.v… thường chỉ tiến hành khi bắt đầu xây dựng một công trình và theo quy mô thích hợp riêng cho công trình đó. Nếu trong cùng khu vực có nhiều công trình khác xây dựng tiếp sau, cách san lấp mặt bằng và xây dựng các công trình kỹ thuật  riêng cho từng công trình như vậy sẽ gây nhiều lãng phí. Vì vậy tại một số nơi đã có chủ trương san lấp mặt bằng và xây dựng công trình kỹ thuật cho cả một khu vực để chuẩn bị cho việc xây dựng  hàng loạt công trình (nhà máy cửa hàng, trường học, nhà ở, v.v…) sau này. Trong trường hợp này việc san lấp mặt bằng và xây dựng các hệ thống công trình kỹ thuật  về điện, nước, cống rãnh… được coi như một công trinh xây dựng cơ bản có chỉ tiêu riêng trong kế hoạch Nhà nước .

Các công trình này được cấp phát vốn theo từng giai đoạn nếu thời gian thi công toàn bộ công trình dài trên một tháng, mỗi giai đoạn có thể là một khu vực gọn của mặt bằng phải san lấp hay một bộ phận gọn của các công trình kỹ thuật về điện, nước, cống rãnh… có thời gian thi công dài khoảng một tháng.

V. CHO VAY VÀ THU HỒI VỐN DỰ TRỮ VẬT LIỆU

Nhiệm vụ xây dựng cơ bản cấp bách để hàn gắn vết thương chiến tranh, ổn định sản xuất và đời sống, khôi phục và phát triển  kinh tế trong thời gian trước mắt đòi hỏi một khối lượng vật liệu rất lớn trong khi khả năng về vật tư hiện nay còn bị hạn chế.

Vì vậy việc cho vay vốn để dự trữ vật liệu và cấu kiện phải có tác dụng thúc đẩy dự trữ kịp thời nhưng không quá sớm, đúng mức cần thiết, không quá thừa và phải đảm bảo dành ưu tiên thích đáng cho các công trình trọng điểm. Tuy nhiên, đối với các loại vật liệu do Nhà nước trực tiếp quản lý như sắt thép, khung nhà, xi măng, chất lợp, v.v… nếu có những công trình được phân phối ngay một lúc một số lượng lớn vượt quá định mức dự trữ cần thiết, các công trình này vẫn được vay đủ vốn để thanh toán. Đối với các loại vật liệu khác, nếu có trường hợp vì sản xuất vượt kế hoạch , hay một nguyên nhân khác mà tạm thời bị ứ đọng ở một khu vực, Ngân hàng kiến thiết cũng có thể, để khuyến khích việc tiếp tục đẩy mạnh sản xuất các loại vật liệu đó cho các công trường lớn vay vốn để dự trữ vượt định mức. Trong quý II-1973 các công trường cần dự trữ trước một số vật liệu khó sản xuất  hay khai thác trong mùa mưa (như cát, sỏi, v.v…) cũng được vay vốn để thu mua nếu khả năng về vật tư cho phép.

Ngược lại đối với xí nghiệp xây lắp mà số vật liệu dự trữ tồn kho không còn tương xứng với số vốn đã được vay, Ngân hàng kiến thiết phải thu hồi bớt ngay số nợ không có vật tư đảm bảo khi cần thu mua thêm vật liệu lại cho vay.

Đối với các quỹ dự phòng để dự trữ vật liệu chống thiên tai hay chiến sự, các chi hàng kiến thiết phải cùng các đơn vị được cấp bàn bạc biện pháp đảm ảo quản lý chặt chẽ, không để mất mát hư hỏng hay sử dụng sai chế độ quy định và phải thường xuyên theo dõi kiểm tra đôn đốc để số vật liệu dự trữ cộng với số tiền còn gửi trong tài khoản quỹ dự phòng tại Ngân hàng luôn luôn ngang với mức quỹ dự phòng đã cấp.

Đối với các đơn vị kiến thiết tự làm một công trình, tổng số vốn cho vay và cấp phát cho đơn vị không được quá giá dự toán của công trình. Trên đây Bộ Tài chính hướng dẫn một số vấn đề về cho vay và cấp phát vốn đầu tư xây dựng cơ bản trong tình hình mới.

Trong việc thi hành có gì khó khăn trở ngại, đề nghị các ngành, các đơn vị phản ánh cho Bộ Tài chính để nghiên cứu giải quyết.