BÁO CÁO THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ

Trong những ngày giáp Tết Nhâm Ngọ vừa qua, trên thị trường xuất hiện một loại sản phẩm mới mang tên “Hoa lễ hội tạo vui bằng giấy”, kích nổ bằng khí nén, gây ra tiếng nổ tương đối lớn. Nhận thấy sản phẩm trên có dấu hiệu vi phạm Chỉ thị số 406/TTg ngày 08/8/1994 của Thủ tướng Chính phủ và Nghị quyết số 05/CP ngày 11/01/1997 của Chính phủ, Công điện số 42/CP-NC ngày 15/01/2001 và Công điện số 6292/VPCP-NC ngày 24/12/2001 của Văn phòng Chính phủ, Chi cục Quản lý thị trường thành phố Hồ Chí Minh đã phối hợp với Phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội tiến hành tạm giữ và điện khẩn về Ban Chỉ đạo 127-TW xin ý kiến chỉ đạo. Cùng thời gian này, Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội cũng trực tiếp phản ảnh tình hình này với Bộ phận Thường trực Ban Chỉ đạo 127-TW.

Xét tính chất phức tạp và yêu cầu cấp bách phải giải quyết vụ việc một cách khẩn trương nhằm thực hiện chủ trương đảm bảo cho nhân dân ăn tết yên lành, ngay trong ngày 09/02/2002 (ngày 28 tết), Ban Chỉ đạo 127-TW một mặt đã gửi Công văn khẩn số 0507/BCĐ 127 xin ý kiến của Thủ tướng Chính phủ, mặt khác lệnh cho Bộ phận Thường trực Ban ra Công điện khẩn số 34/BPTT yêu cầu Ban Chỉ đạo 127 các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tổ chức lực lượng kiểm tra, tạm giữ không cho loại sản phẩm trên lưu thông trên thị trường.

Tiếp theo, Phó Thủ tướng thường trực Nguyễn Tấn Dũng đã yêu cầu các cơ quan chức năng tổ chức kiểm tra và tịch thu không cho lưu thông loại pháo nổ biến tướng mang tên “Hoa lễ hội tạo vui bằng giấy” (Công điện số 780/VPCP-VI).

Sau khi khẩn trương thực hiện, ngày 10/02/2002 Chi cục Quản lý thị trường Thành phố Hồ Chí Minh đã thu giữ 54.295 cây (ống) pháo nêu trên, Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội thu giữ 3763 cây...

Kết quả này phản ánh nỗ lực, quyết tâm của các cơ quan chức năng trong việc thực hiện triệt để chủ trương cấm sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh pháo các loại và cấm đốt pháo của Nhà nước, cũng như trong việc không để xảy ra tai nạn pháo trong các ngày tết.

Ngày 19/02/2002, Công ty TNHH Vật liệu nhiệt điện lạnh CSR (viết tắt là CSR) là Công ty đã nhập khẩu sản phẩm “Hoa lễ hội tạo vui bằng giấy” từ Trung Quốc có Công văn kiến nghị số 05CV/02 cho rằng sản phẩm này không vi phạm các quy định Pháp luật của Nhà nước; việc nhập khẩu, tiêu thụ mặt hàng này vừa mang tính văn hóa, an toàn, vừa đem lại hiệu quả kinh tế và đã được các cơ quan chức năng cho phép.

Về vấn đề này, Ban 127-TW xin có ý kiến như sau:

1. Ngay từ ngày 14-9-2001, một số Công ty đã xin phép Bộ Thương mại cho nhập khẩu chính loại sản phẩm này với tên gọi “Pháo hoa giấy” và Bộ Thương mại đã trả lời bằng văn bản không cho phép nhập khẩu với lý do loại hàng này thuộc danh mục hàng cấm nhập khẩu. Về bản chất, “Hoa lễ hội tạo vui bằng giấy” không khác gì so với mặt hàng “Pháo hoa giấy”.

2. Tại điểm 1.1 Điều 1 Hợp đồng đại lý số 01920/HĐĐ ký giữa Công ty Hữu hạn Hoa lễ hội tạo vui Từ Châu và Công ty CSR ghi rõ: “Tên gọi của sản phẩm này chỉ có ý nghĩa tương đối do dịch từ ngôn ngữ tiếng Trung sang tiếng Việt. Tên gọi này có thể thay đổi khi cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam thẩm định và quy định một tên gọi khác”. Điều này chứng tỏ tên “Hoa lễ hội tạo vui bằng giấy” là tên gọi thoả thuận giữa nhà sản xuất và nhà nhập khẩu; bản thân doanh nghiệp nước ngoài cũng nhận thấy tên gọi “Hoa lễ hội tạo vui bằng giấy” không phù hợp với sản phẩm nên đã ghi trong hợp đồng một điều khoản để lảng tránh trách nhiệm quốc tế nhằm đưa vào Việt Nam mặt hàng đang bị cấm nhập khẩu, lưu thông.

3. Một số cơ quan quản lý Nhà nước cho rằng “Hoa lễ hội tạo vui bằng giấy” không có chất cháy và các loại chất nổ công nghiệp. Tuy nhiên, loại sản phẩm này được kích nổ bằng khí nén bên trong, khi phóng phát ra luồng khí với áp lực lớn (sinh khí) và tạo ra tiếng nổ như định nghĩa về thuốc pháo: “là một chất có khả năng gây nên một phản ứng hóa học nhanh, mạnh, toả nhiệt, sinh khí và tạo ra tiếng nổ”. Vì vậy, thực chất đây là một loại pháo biến tướng, sử dụng công nghệ nén khí tiên tiến thay cho thuốc pháo truyền thống.

4. Mặc dù Công ty CSR đã hỏi ý kiến của một số cơ quan chức năng, nhưng ý kiến trả lời của các cơ quan chủ yếu chỉ khẳng định tính chất sản phẩm theo giác độ quản lý của từng cơ quan; chưa có văn bản nào khẳng định sản phẩm này không phải là pháo hay an toàn cho người và được phép nhập khẩu, tiêu thụ trên thị trường Việt Nam. Tổng cục Cảnh sát đã có Công văn số 11/PCCC/PC2 ngày 04/01/2002 và Công văn số 11/CV ngày 08/01/2002 yêu cầu Công ty CSR liên hệ với các cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền để thẩm định về độ an toàn cho người của sản phẩm và xin phép nhập khẩu, tiêu thụ mặt hàng trên, nhưng công ty đã không thực hiện đầy đủ yêu cầu này.

Qua sự việc này, Ban Chỉ đạo 127-TW đề nghị Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các cơ quan chức năng có liên quan rút kinh nghiệm, nhất là trong việc phối hợp giải quyết những vấn đề mới nảy sinh; đồng thời nhanh chóng bổ sung quy định pháp luật điều chỉnh những vấn đề có liên quan.

Đối với số hàng tạm giữ nêu trên, Ban Chỉ dạo 127-TW thấy cần phải xử lý nghiêm và đã xin ý kiến của Uỷ ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hà Nội và một số Bộ, ngành có liên quan là thành viên Ban về các phương án dự kiến xử lý lô hàng nói trên. Các cơ quan đề xuất ba phương án (phụ lục kèm theo):

- Phương án 1: Cho tái xuất trở lại Trung Quốc và doanh nghiệp phải bị xử phạt vi phạm hành chính và chịu những phí tổn bảo quản, vận chuyển cần thiết.

- Phương án 2: Cho tiêu huỷ số pháo biến tướng này (đề nghị Bộ Quốc phòng tiêu huỷ vì phần ống phóng được chế tạo bằng kim loại, áp dụng các biện pháp tiêu huỷ thông thường sẽ không hiệu quả).

- Phương án 3: Giao cho lực lượng Công an và Quản lý thị trường Thành phố Hồ Chí Minh làm rõ nguyên nhân dẫn đến tình trạng này để đi đến kết luận cụ thể.

Sau khi cân nhắc, Ban Chỉ đạo 127-TW cho rằng nên áp dụng phương án 2. Kính báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho ý kiến chỉ đạo.

PHỤ LỤC

Đề xuất các cơ quan về các phương án (Fa) xử lý lô hàng "Hoa lễ hội tạo vui bằng giấy" hiện đang tạm giữ

Ban Chỉ đạo 127-TW, sau khi cân nhắc ý kiến của các thành viên, Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, cho rằng áp dụng phương án 2 là phù hợp.