KẾ HOẠCH

TRIỂN KHAI CẤP THUỐC METHADONE NHIỀU NGÀY CHO NGƯỜI BỆNH ĐIỀU NGHIỆN CÁC CHẤT DẠNG THUỐC PHIỆN TỈNH LÀO CAI GIAI ĐOẠN 2023-2024

Thực hiện Quyết định số 2898/QĐ-BYT ngày 17/7/2023 của Bộ Y tế về việc phê duyệt Đề án duy trì và mở rộng cấp thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện (CDTP); Quyết định số 569/QĐ-BYT ngày 09/3/2022 của Bộ Y tế về việc phê duyệt Hướng dẫn triển khai thí điểm cấp thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các CDTP; Văn bản số 4537/BYT-AIDS ngày 20/7/2023 của Bộ Y tế về việc tiếp tục triển khai cấp thuốc Methadone nhiều ngày ngày cho người bệnh điều trị nghiện các CDTP. UBND tỉnh ban hành Kế hoạch triển khai cấp thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các CDTP tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2023-2024, như sau:

I. Mục tiêu

Tạo thuận lợi, tăng khả năng tiếp cận, duy trì điều trị cho bệnh nhân và nâng cao chất lượng dịch vụ điều trị nghiện các CDTP bằng thuốc Methadone, góp phần giảm lây nhiễm HIV, cải thiện sức khoẻ và chất lượng cuộc sống cho người nghiện các CDTP.

II. Thời gian, địa điểm, dự kiến số bệnh nhân

1. Thời gian triển khai: Năm 2023 - 2024

2. Địa điểm triển khai

- Duy trì 07 Cơ sở điều trị Methadone và 04 Cơ sở cấp phát thuốc Methadone đã triển khai năm 2022.

- Năm 2023: Mở rộng 02 Cơ sở cấp phát thuốc Methadone: Phòng khám đa khoa khu vực Trịnh Tường - Huyện Bát Xát, Xuân Quang - Huyện Bảo Thắng.

- Năm 2024: Mở rộng 02 Cơ sở cấp phát thuốc Methadone: Phòng khám đa khoa khu vực Bản Dền - Thị xã Sa Pa, Minh Lương - Huyện Văn Bàn.

3. Dự kiến số bệnh nhân 2023-2024: Là từ 590-680 người bệnh đủ tiêu chuẩn hiện đang điều trị tại 07 Cơ sở điều trị và 08 Cơ sở cấp phát thuốc Methadone (Theo Phụ lục đính kèm).

III. Đối tượng

Là người nghiện các CDTP hiện đang điều trị tại các Cơ sở Methadone đủ tiêu chuẩn cấp phát thuốc Methadone nhiều ngày và chấp hành các quy định về điều trị bằng thuốc Methadone. Các gia đình có người nghiện ma túy cam kết đồng hành.

IV. Nguyên tắc và tiêu chí lựa chọn người bệnh được cấp thuốc Methadone nhiều ngày

Thực hiện đầy đủ quy trình theo hướng dẫn tại Quyết định số 569/QĐ-BYT ngày 09/3/2022 của Bộ Y tế, về việc phê duyệt Hướng dẫn triển khai thí điểm cấp phát thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các CDTP (sau đây gọi tắt là Quyết định số 569/QĐ-BYT của Bộ Y tế).

1. Nguyên tắc chung

Việc cấp phát thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh được thực hiện theo các quy định hiện hành về quản lý chất gây nghiện, hướng thần của Bộ Y tế và tuân thủ các nguyên tắc chuyên môn trong Hướng dẫn điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone.

2. Tiêu chí lựa chọn người bệnh được cấp thuốc Methadone nhiều ngày

Dựa trên tiêu chí Hướng dẫn tại Quyết định số 569/QĐ-BYT của Bộ Y tế, cụ thể:

2.1. Tiêu chí lựa chọn người bệnh được cấp thuốc Methadone nhiều ngày

- Đã đạt liều duy trì từ trên 02 tháng trở lên.

- Không phát hiện sử dụng thêm CDTP hoặc các loại ma túy khác bằng xét nghiệm nước tiểu trong 02 tháng gần đây.

- Không bỏ liều điều trị trong vòng 02 tháng gần đây mà không xin phép hoặc không báo cáo với cơ sở điều trị.

- Không vi phạm các quy định của cơ sở điều trị Methadone trong vòng 01 năm qua.

2.2. Tiêu chí loại trừ

Người bệnh có 01 trong các tiêu chí sau đây sẽ không được cấp thuốc Methadone nhiều ngày:

- Đã từng bị ngộ độc do sử dụng ma túy quá liều trong vòng 6 tháng qua.

- Đang có rối loạn tâm thần chưa điều trị hoặc đang điều trị mà chưa ổn định.

- Không có phương tiện để bảo quản thuốc an toàn (như hòm/tủ có khóa hoặc túi đựng thuốc có khoá).

2.3. Tiêu chí giảm số ngày cấp thuốc

Người bệnh đã được cấp thuốc Methadone nhiều ngày sẽ bị giảm số ngày cấp thuốc Methadone mang về khi:

- Không tuân thủ điều trị, bỏ bất cứ liều nào mà không báo cáo với cơ sở điều trị, cơ sở cấp phát thuốc.

- Không nộp đủ vỏ lọ đựng thuốc đã qua sử dụng (trừ trường hợp có lý do chính đáng). Số ngày giảm sẽ do bác sĩ điều trị quyết định tùy thuộc hành vi của người bệnh.

2.4. Tiêu chí chấm dứt cấp thuốc Methadone nhiều ngày

Người bệnh đã được cấp thuốc Methadone nhiều ngày sẽ chấm dứt tạm thời hoặc vĩnh viễn, cụ thể:

2.4.1. Chấm dứt tạm thời Người bệnh sẽ bị chấm dứt tạm thời cấp thuốc Methadone nhiều ngày nếu vi phạm một trong các hành vi sau:

- Chủ động xin dừng cấp thuốc nhiều ngày hoặc xin chấm dứt điều trị.

- Để mất thuốc Methadone đã được cấp.

- Ba ngày không đến uống thuốc và nhận thuốc theo lịch hẹn.

- Bỏ liều Methadone 03 ngày liên tiếp.

- Đã 02 lần bị giảm số ngày cấp thuốc Methadone.

- Không tuân thủ đúng lịch hẹn đến khám, tư vấn của cơ sở điều trị mà không có lý do chính đáng.

- Có kết quả xét nghiệm dương tính bằng xét nghiệm nước tiểu với chất dạng thuốc phiện hoặc ma túy khác.

- Từ chối xét nghiệm ma túy qua nước tiểu khi có yêu cầu của cơ sở điều trị Methadone.

- Có vấn đề về sức khỏe tâm thần (bao gồm cả say rượu), có thể gây nguy hiểm cho người bệnh hoặc cho người khác nếu nhận thuốc Methadone mang về.

- Bảo quản thuốc Methadone không đảm bảo an toàn (do cán bộ y tế giám sát tại nhà người bệnh phát hiện).

Với người bệnh khi đã bị chấm dứt tạm thời việc cấp thuốc Methadone nhiều ngày, chỉ được xem xét cấp lại thuốc mang về sau ít nhất 02 tháng kể từ ngày bị chấm dứt tạm thời.

2.4.2. Chấm dứt vĩnh viễn Người bệnh sẽ bị chấm dứt vĩnh viễn việc cấp thuốc nhiều ngày nếu vi phạm một trong các hành vi sau:

- Có hành vi bán hoặc chia sẻ thuốc Methadone cho người khác.

- Có hành vi đe dọa hoặc uy hiếp nhân viên cơ sở điều trị Methadone.

- Để xẩy ra tình trạng người khác uống nhầm thuốc Methadone của mình.

- Phát hiện có các dấu hiệu ngộ độc chất dạng thuốc phiện hoặc các loại ma túy khác trong thời gian được cấp thuốc Methadone nhiều ngày.

- Đã từng 01 lần bị chấm dứt tạm thời việc cấp thuốc Methadone nhiều ngày.

V. Nội dung hoạt động

1. Chuẩn bị các điều kiện cần thiết để triển khai điều trị cấp phát thuốc Methadone nhiều ngày

- Cơ sở vật chất: Sử dụng cơ sở vật chất hiện có tại các Cơ sở điều trị, Cơ sở cấp phát thuốc Methadone tại các huyện, thành phố.

- Nhân sự: Đảm bảo đủ nhân sự hoạt động trên cơ sở đào tạo cho nhân viên hiện đang làm việc tại các Cơ sở điều trị, Cơ sở cấp phát Methadone tại các huyện, thị xã, thành phố.

- Trang thiết bị: Đảm bảo có đủ trang thiết bị phục vụ cho triển khai điều trị (như bơm chia liều Methadone, chai đựng thuốc Methadone cấp phát cho người bệnh mang về, túi đựng thuốc cho người bệnh để bảo quản thuốc khi mang ra khỏi cơ sở, sổ theo dõi cấp phát thuốc…).

2. Đào tạo nhân lực triển khai

- Tham gia lớp tập huấn về cấp thuốc nhiều ngày do Trung ương tổ chức;

- Tổ chức lớp tập huấn về cấp thuốc Methadone nhiều ngày tại tỉnh Lào Cai cho các cán bộ tại Cơ sở điều trị và Cơ sở cấp phát thuốc Methad one cho các cơ sở mới triển khai.

3. Tổ chức hoạt động tuyên truyền, tư vấn cho bệnh nhân và gia đình bệnh nhân tại cộng đồng và cơ sở điều trị Methadone.

3.1. Tại cộng đồng

- Tăng cường công tác truyền thông bằng nhiều hình thức để nâng cao nhận thức cho người dân về lợi ích, quy trình, thủ tục của người bệnh khi tham gia vào điều trị nghiện các CDTP bằng thuốc Methadone.

- Tăng cường công tác truyền thông trực tiếp, tư vấn vận động người nghiện ma túy tại cộng đồng tham gia điều trị tại các cơ sở điều trị.

3.2. Tại các cơ sở điều trị

- Tổ chức tư vấn nhóm, tư vấn cá nhân cho người bệnh tại các cơ sở điều trị và cơ sở cấp phát thuốc Methadone về tiêu chí lựa chọn, các quy định và trách nhiệm của người bệnh khi thực hiện cấp thuốc Methadone nhiều ngày theo đúng quy định của Bộ Y tế;

- Tư vấn cho gia đình người bệnh trong việc phối hợp, hỗ trợ người bệnh trong quá trình điều trị và chăm sóc tại gia đình.

4. Tổ chức triển khai cấp thuốc Methadone tại Cơ sở điều trị, Cơ sở cấp phát thuốc Methadone

4.1. Quy trình cấp thuốc Methadone nhiều ngày

- Quy trình cấp thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh tại các Cơ sở điều trị và Cơ sở cấp phát thuốc Methadone: Thực hiện theo đúng quy định tại Khoản 1- Chương III - Quyết định 569/QĐ-BYT của Bộ Y tế.

- Quy trình ra lẻ thuốc Methadone: Thực hiện theo đúng quy định tại Khoản 2- Chương III - Quyết định 569/QĐ-BYT của Bộ Y tế

4.2. Giám sát người bệnh việc sử dụng thuốc Methadone cấp nhiều ngày

- Nhằm đảm bảo an toàn cho người bệnh, người nhà người bệnh. Đồng thời, giúp cho người bệnh tuân thủ trong việc sử dụng và bảo quản thuốc Methadone tại nhà.

- Phương thức giám sát: Cán bộ Y tế thực hiện việc giám sát người bệnh bảo quản và sử dụng thuốc Methadone cấp nhiều ngày theo tần suất và phương thức tại Khoản 2- Chương IV - Quyết định 569/QĐ-BYT của Bộ Y tế.

4.3. Xử trí một số tình huống đặc biệt khi cấp thuốc Methadone nhiều ngày

- Trong quá trình triển khai điều trị cấp thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh nhân viên y tế cần theo dõi, giám sát người bệnh chặt chẽ tại cơ sở cũng như ở nhà.

- Ngoài ra, khi gặp các tình hướng đặc biệt (như: Người bệnh không trả đủ vỏ chai thuốc đã qua sử dụng, mất thuốc khi mang về, đổ vỡ thuốc Methadone trong quá trình vận chuyển…) nhân viên y tế phải xử trí và hướng dẫn người bệnh cách xử trí theo đúng quy định tại Chương V - Quyết định 569/QĐ-BYT của Bộ Y tế.

VI. Kinh phí

- Ngân sách tỉnh hỗ trợ kinh phí chi trả lương cho cán bộ và duy trì bộ máy;

- Ngân sách huyện, thị xã hỗ trợ đầu tư, nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị để triển khai mở rộng cơ sở cấp phát thuốc Methadone trên địa bàn.

- Ngân sách chi thường xuyên của các đơn vị thực hiện.

- Nguồn kinh phí Dự án Quỹ toàn cầu phòng, chống HIV/AIDS tỉnh Lào Cai năm 2023, 2024.

- Nguồn thu từ dịch vụ y tế, thu từ sự đóng góp của người bệnh các khoản: Theo Quyết định số 52/QĐ-UBND ngày 21/10/2015 của UBND tỉnh.

VII. Tổ chức thực hiện

1. Sở Y tế

Chịu trách nhiệm trực tiếp chỉ đạo các đơn vị chuyên môn triển khai Đề án tại địa phương, làm đầu mối thực hiện các hoạt động cụ thể sau:

- Chỉ đạo việc tổ chức triển khai thực hiện kế hoạch tại địa phương.

- Phối hợp với các sở, ban, ngành tổ chức triển khai kế hoạch.

- Tổ chức kiểm tra, giám sát và phối hợp đánh giá việc triển khai kế hoạch.

- Chỉ đạo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh:

+ Đơn vị chuyên môn đầu mối triển khai kế hoạch tại đại phương.

+ Phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức hoạt động truyền thông cho người bệnh tham gia triển khai kế hoạch.

+ Quản lý và điều phối hoạt động chuyên môn, hỗ trợ kỹ thuật cho các cơ sở trong quá trình triển khai thực hiện kế hoạch.

+ Tổ chức kiểm tra, giám sát, hỗ trợ kỹ thuật và đánh giá việc triển khai kế hoạch.

+ Tổng hợp báo cáo định kỳ hàng tháng, quý theo quy định.

- Chỉ đạo Bệnh viện đa khoa các huyện, thị xã triển khai điều trị nghiện các CDTP bằng thuốc Methadone:

+ Tổ chức triển khai điều trị cấp thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh theo đúng các quy định chuyên môn của Bộ Y tế về điều trị Methadone và hướng dẫn đề án thí điểm cho người bệnh mang thuốc Methadone về sử dụng.

+ Tổ chức triển khai và hướng dẫn, hỗ trợ về chuyên môn, kỹ thuật cho cơ sở cấp phát thuốc cho người bệnh mang thuốc Methadone về sử dụng tại nhà.

+ Lập kế hoạch và tổ chức giám sát cơ sở trên địa bàn quá trình triển khai Kế hoạch theo quy định chuyên môn.

+ Giám sát trực tiếp tại hộ gia đình việc sử dụng thuốc của người bệnh.

+ Thực hiện chế độ báo cáo định kỳ hàng tháng, quý theo quy định.

- Chỉ đạo Trung tâm Y tế huyện, thị xã, thành phố:

+ Phối hợp các Bệnh viện đa khoa các huyện, thị xã thực hiện công tác tuyên truyền, vận động người nghiện các CDTP tham gia đăng ký điều trị tại các Cơ sở điều trị;

+ Chỉ đạo các Trạm y tế xã, phường, thị trấn phối hợp với các Cơ sở điều trị và Cơ sở cấp phát thuốc hỗ trợ, giám sát trực tiếp người bệnh được cấp thuốc Methadone nhiều ngày trong việc quản lý, sử dụng.

2. Công an tỉnh

- Phối hợp chặt chẽ với Sở Y tế và các ban, ngành, đoàn thể trong việc triển khai các hoạt động của kế hoạch.

- Chỉ đạo các lực lượng Công an trên địa bàn phối hợp bảo đảm an ninh trật tự cho các Cơ sở điều trị Methadone, các cơ sở cấp phát thuốc; tăng cường lực lượng hỗ trợ khi cần thiết.

- Kiểm tra định kỳ, đột xuất việc vận chuyển, sử dụng thuốc Methadone của người bệnh, cũng như mang vỏ lọ đã qua sử dụng đến giao lại cho cơ sở điều trị Methadone.

3. Sở Lao động - Thương binh và Xã hội

- Phối hợp chặt chẽ với Sở Y tế và các ban, ngành, đoàn thể trong việc triển khai các hoạt động của kế hoạch.

- Phối hợp với các cơ quan, đơn vị, địa phương liên quan trong công tác quản lý người điều trị Methadone về học nghề, giải quyết việc làm, hỗ trợ vay vốn, hướng nghiệp, dạy nghề.

- Chỉ đạo Cơ sở cai nghiện ma tuý tự nguyện số 1, 2 tổ chức triển khai cấp thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh đang điều trị nghiện các CDTP bằng thuốc Methadone theo đúng quy định của Bộ Y tế.

4. Ủy ban nhân dân huyện, thị xã, thành phố

- Trên cơ sở kế hoạch của tỉnh, UBND huyện, thị xã, thành phố xây dựng kế hoạch triển khai phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương để đảm bảo hoàn thành chỉ tiêu giao năm 2023, 2024.

- Phối hợp với Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tổ chức đào tạo, dạy nghề, tìm việc làm và hỗ trợ tâm lý, xã hội cho người bệnh tại địa phương.

- Chỉ đạo các ban, ngành liên quan phối hợp triển khai Kế hoạch trên địa bàn. Chỉ đạo lực lượng chức năng trong việc đảm bảo an ninh, trật tự trên địa bàn có các Cơ sở điều trị, Cơ sở cấp phát thuốc Methadone.

- Chỉ đạo các ban, ngành, tổ chức chính trị - xã hội và chính quyền UBND các xã, phường, thị trấn tổ chức quản lý, giám sát, hỗ trợ người bệnh tham gia chương trình.

- Chỉ đạo các phòng ban chuyên môn có liên quan, Công an, UBND các xã, phường, thị trấn giao chỉ tiêu tuyên truyền, vận động người nghiện các CDTP tự nguyện tham gia điều trị tại các Cơ sở điều trị Methadone.

- Chỉ đạo các Bệnh viện đa khoa các huyện, thị xã: Tổ chức triển khai thực hiện duy trì và mở rộng cấp thuốc Methadone nhiều ngày cho người bệnh điều trị nghiện các CDTP để đảm bảo 100% các cơ sở điều trị và Cơ sở cấp phát thuốc Methadone có triển khai cấp thuốc nhiều ngày cho người bệnh.

Các sở, ban, ngành tỉnh, UBND các huyện, thị xã, thành phố và các cơ quan, đơn vị liên quan căn cứ Kế hoạch triển khai thực hiện./.

PHỤ LỤC

DỰ KIẾN SỐ BỆNH NHÂN TRIỂN KHAI ĐIỀU TRỊ CẤP THUỐC METHADONE NHIỀU NGÀY
 (Kèm theo Kế hoạch số    /KH-UBND ngày     /8/2023 của UBND tỉnh Lào Cai)