THÔNG BÁO

KẾT LUẬN CỦA THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ PHẠM MINH CHÍNH TẠI HỘI NGHỊ CHỐNG KHAI THÁC HẢI SẢN BẤT HỢP PHÁP, KHÔNG BÁO CÁO VÀ KHÔNG THEO QUY ĐỊNH (IUU)

Ngày 28 tháng 8 năm 2024 tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì Hội nghị chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). Tham dự tại điểm cầu Hà Nội có đồng chí Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và đại diện lãnh đạo các Bộ, cơ quan: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ngoại giao, Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Giao thông vận tải, Tư pháp, Công Thương, Tài nguyên và Môi trường, Thông tin và Truyền thông, Công an, Văn phòng Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao và đại diện các Bộ, cơ quan: Ban Tuyên giáo Trung ương, Quốc phòng, Ủy ban Quốc gia ứng phó sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn; đại diện: Hội Thủy sản Việt Nam, Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), Hiệp hội Cá ngừ Việt Nam. Tham dự tại điểm cầu địa phương có các đồng chí Bí thư tỉnh ủy/thành ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển, các sở, ban, ngành và Ủy ban nhân dân các huyện/quận/thị xã, xã/phường/thị trấn có liên quan của địa phương. Sau khi nghe Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo Quốc gia về IUU) và Bộ Quốc phòng báo cáo, ý kiến của các đại biểu dự họp, Thủ tướng Chính phủ kết luận như sau:

I. ĐÁNH GIÁ CHUNG

1. Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ rất quan tâm, đã có nhiều văn bản chỉ đạo giao nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương quyết liệt chống khai thác IUU, sớm gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” EC; cụ thể: Từ sau đợt Thanh tra lần thứ 4 của EC tới nay, Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 10 tháng 4 năm 2024; Chính phủ ban hành Nghị quyết số 52/NQ-CP ngày 22 tháng 4 năm 2024; Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 02 công điện; Phó Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU đã chủ trì 04 hội nghị, thực hiện 02 chuyến khảo sát, kiểm tra thực tế để chỉ đạo chống khai thác IUU.

Đến nay, công tác triển khai thực hiện chống khai thác IUU đã có sự chuyển biến tích cực, đạt được những kết quả cụ thể. Tuy nhiên vẫn còn nhiều nhiệm vụ chưa hoàn thành, một số tồn tại, hạn chế chưa được giải quyết triệt để, đặc biệt là các khuyến nghị của EC. Cụ thể:

- Tình trạng ngắt kết nối thiết bị giám sát hành trình tàu cá (VMS) chưa được ngăn chặn hiệu quả, tiếp tục xảy ra với số lượng lớn; tình trạng tàu cá hoạt động sai vùng diễn ra thường xuyên; chất lượng Nhật ký khai thác chưa đảm bảo độ tin cậy, thiếu kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm theo quy định; sản lượng thủy sản khai thác trong nước được giám sát phục vụ cho công tác truy xuất nguồn gốc tỷ lệ còn rất thấp.

- Chưa hoàn thành việc đăng ký, cấp Giấy phép khai thác thủy sản cho toàn bộ các tàu cá; chưa kiểm soát, xử lý dứt điểm tàu cá “03 không”: không đăng ký, không đăng kiểm, không giấy phép khai thác hải sản.

- Công tác xử lý, xử phạt các hành vi vi phạm khai thác IUU chưa nghiêm, tỷ lệ số vụ việc được xử lý so với tổng số vụ việc vi phạm bị phát hiện còn thấp, cấp ủy, chính quyền một số địa phương chưa thật sự quyết liệt trong công tác chỉ đạo thực thi pháp luật; thiếu kiên quyết trong ngăn chặn, xử lý các hành vi khai thác IUU.

- Một số tổ chức, cá nhân buông lỏng quản lý tiếp tục để tình trạng tàu cá ra vào cảng, xuất nhập bến không đảm bảo thủ tục, giấy tờ, trang thiết bị theo quy định đi khai thác thủy sản dẫn đến vi phạm khai thác IUU; để xảy ra vi phạm hợp thức hóa hồ sơ xác nhận, chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác trong nước, nhập khẩu cho các lô hàng xuất khẩu sang thị trường châu Âu.

- Tình trạng tàu cá, ngư dân Việt Nam vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài tiếp tục diễn biến phức tạp và có xu hướng ngày càng tinh vi: ngắt, gửi, vận chuyển thiết bị VMS, sử dụng tàu dưới 15 mét, tàu chưa sang tên đổi chủ...

2. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế nêu trên không chỉ từ nhận thức của người dân mà còn do sự thiếu tinh thần, trách nhiệm của một bộ phận tổ chức, cá nhân chưa hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao; người đứng đầu các ngành, các cấp thiếu quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, chưa quan tâm đúng mức, thiếu kiểm tra, thanh tra, giám sát; có tình trạng dung túng, tiếp tay của lực lượng thực thi pháp luật cho hành vi khai thác IUU... Nếu không khẩn trương khắc phục các tồn tại, hạn chế hiện nay, nghiêm túc triển khai các quy định chống khai thác IUU, việc gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” rất khó khả thi, thậm chí bị nâng cảnh báo lên “Thẻ đỏ”.

II. NHIỆM VỤ, GIẢI PHÁP TRỌNG TÂM TRONG THỜI GIAN TỚI

Để đạt được mục tiêu gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” sau lần kiểm tra lần thứ 5 của Đoàn Thanh tra EC (dự kiến vào tháng 10 năm 2024); Thủ tướng Chính phủ yêu cầu người đứng đầu các ban, bộ, ngành trung ương và địa phương có liên quan thống nhất nhận thức, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, hành động quyết liệt để thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU, khẩn trương hoàn thành việc khắc phục các tồn tại, hạn chế; trong đó tập trung thực hiện có kết quả các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau:

1. Quán triệt các nội dung, nhiệm vụ và thực hiện nghiêm ý kiến chỉ đạo của Ban Bí thư tại Chỉ thị số 32-CT/TW, Nghị quyết số 52/NQ-CP của Chính phủ, các ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban chỉ đạo quốc gia về IUU đảm bảo đúng tiến độ; lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các nhiệm vụ của cơ quan đơn vị mình; gắn trách nhiệm người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp và lực lượng chức năng với việc thực hiện này.

- Thực hiện nghiêm chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước phát triển bền vững kinh tế biển, bảo vệ môi trường đại dương, hệ sinh thái biển, tạo sinh kế bền vững của cộng đồng ngư dân ven biển, gắn với bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Cộng đồng ngư dân ven biển có nghĩa vụ tuân thủ chính sách, pháp luật và nghĩa vụ quốc tế trong bảo vệ môi trường biển, chống khai thác IUU chính là để bảo vệ lợi ích của chính mình.

- Tập trung ưu tiên bố trí nguồn lực ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; đặc biệt tại các tỉnh Kiên Giang, Cà Mau, Bình Định...; tăng cường lực lượng công an, biên phòng phối hợp với chính quyền cơ sở (xã/phường/thị trấn) tại các địa bàn trọng điểm: vừa tuyên truyền vận động, vừa kịp thời phát hiện, ngăn chặn từ sớm, từ xa tàu cá, ngư dân có ý định đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài.

- Kiên quyết xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vì lợi ích trước mắt quên lợi ích lâu dài, vì lợi ích cá nhân quên lợi ích tập thể, lợi ích quốc gia, ảnh hưởng đến nỗ lực gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của cả nước.

- Triển khai thực hiện có hiệu quả, vừa tuyên truyền, vận động, vừa áp dụng triệt để quy định tại Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP ngày 12 tháng 6 năm 2024 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao về hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự về truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi liên quan đến khai thác, mua bán, vận chuyển trái phép thủy sản.

- Giao các Bộ: Công an, Quốc phòng chủ động phối hợp chặt chẽ với các địa phương để điều tra, khởi tố, truy tố, xét xử nghiêm 100% các vụ việc liên quan đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; ngắt, gửi, vận chuyển thiết bị VMS, môi giới, móc nối và các hành vi vi phạm nghiêm trọng theo quy định tại Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP.

- Đồng chí Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Bí thư tỉnh ủy, thành ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển chịu trách nhiệm trước Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về việc lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU tại đơn vị mình và việc nếu để tiếp tục xảy ra các sai phạm, không hoàn thành các nhiệm vụ được giao trong thời gian tới.

2. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Cơ quan Thường trực Ban chỉ đạo quốc gia về IUU):

- Rà soát, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật liên quan nhằm tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, đồng bộ, chặt chẽ, khả thi phục vụ công tác phòng, chống khai thác IUU; hoàn thành, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 31 tháng 12 năm 2024.

- Tiếp tục tổ chức các Đoàn công tác liên ngành (do 01 đồng chí Lãnh đạo Bộ làm Trưởng đoàn) kiểm tra, giám sát tình hình triển khai các quy định chống khai thác IUU; theo dõi, đôn đốc, hướng dẫn các địa phương thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU; định kỳ hàng tháng báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện.

- Tham mưu, đề xuất cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xử lý nghiêm trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân, lực lượng chức năng có liên quan không hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao, dung túng, tiếp tay cho hành vi khai thác IUU.

- Chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương xây dựng, chuẩn bị kỹ chương trình, kế hoạch, nội dung tổng thể làm việc với Đoàn Thanh tra của EC lần thứ 5; chuẩn bị kỹ các phương án đảm bảo tốt nhất, không để bị động, bất ngờ ảnh hưởng đến nỗ lực gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của cả nước.

3. Bộ Quốc phòng:

- Quyết định việc thành lập tổ công tác chuyên biệt để ngăn chặn, xử lý dứt điểm tình trạng tàu cá Việt Nam đi khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài. Tập trung chỉ đạo, tăng cường tuần tra, kiểm tra, kiểm soát tại các vùng biển giáp ranh với các nước Malaysia, Thái Lan, Indonesia... ngăn chặn, xử lý kịp thời tàu cá có dấu hiệu vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài.

- Chỉ đạo lực lượng biên phòng các tỉnh nghiêm túc thực hiện nhiệm vụ kiểm soát tàu cá xuất, nhập bến; kiên quyết kỷ luật nghiêm các đồn, trạm biên phòng tuyến biển để tàu cá không đủ điều kiện xuất, nhập bến tham gia hoạt động khai thác thủy sản; các lực lượng chức năng trực thuộc dung túng, tiếp tay cho hành vi khai thác IUU.

4. Bộ Công an:

- Chỉ đạo công an các lực lượng và công an 28 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển khẩn trương điều tra, truy tố các tổ chức, cá nhân liên quan đến môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài, các hành vi vi phạm về lắp đặt, quản lý, sử dụng thiết bị VMS để khai thác hải sản bất hợp pháp theo đúng quy định tại Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP ngày 12 tháng 6 năm 2024 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.

- Chỉ đạo công an 28 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển phối hợp chặt chẽ với nhau, rà soát, thống kê, nắm chắc thông tin, số liệu các chủ tàu cá, đội ngũ thuyền trưởng, ngư dân và đội tàu cá trong và ngoài địa phương hoạt động trên địa bàn (bao gồm tàu dịch vụ hậu cần nghề cá), đặc biệt là các trường hợp, các ngư dân đã từng vi phạm IUU. Trên cơ sở đó, chủ động điều tra, có biện pháp quản lý, phòng chống từ sớm, từ xa các hành vi vi phạm IUU, đặc biệt là các hành vi không khai báo, khai báo không chính xác sản lượng khai thác, hành vi làm giả hóa hồ sơ, giấy tờ nhằm hợp thức hóa đối với các lô hàng thủy sản vi phạm IUU.

- Chủ trì, phối hợp với các tỉnh: Khánh Hòa, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Định và các địa phương có liên quan tiếp tục điều tra, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với các tổ chức, cá nhân liên quan đến hành vi hợp thức hóa hồ sơ cho lô hàng xuất khẩu sang thị trường châu Âu được Đoàn Thanh tra EC phát hiện tại đợt kiểm tra lần thứ 4 vào tháng 10 năm 2023.

5. Bộ Ngoại giao:

- Chỉ đạo đại sứ quán Việt Nam tại các nước có liên quan kịp thời thu thập thông tin về các trường hợp tàu cá, ngư dân Việt Nam bị nước sở tại bắt giữ do vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp; cung cấp kịp thời cho lực lượng chức năng trong nước.

- Khẩn trương cung cấp thông tin xác định ranh giới trên biển của Việt Nam với các nước trong khu vực theo quy định cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để xác định, hướng dẫn cho tàu cá và ngư dân hoạt động khai thác hải sản hợp pháp trên các vùng biển theo quy định pháp luật của Việt Nam và quốc tế.

6. Bộ Tư pháp:

- Khẩn trương nghiên cứu, tham mưu bổ sung thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản đối với Chi cục trưởng các Chi cục thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có chức năng quản lý nhà nước về thủy sản hoặc thực hiện chức năng, nhiệm vụ về kiểm ngư theo quy định của pháp luật; hoàn thành, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 9 năm 2024.

- Chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các bộ, ngành có liên quan kiểm tra công tác thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trong đó có nội dung về khai thác IUU nhằm chấn chỉnh ngay công tác xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản.

7. Bộ Thông tin và Truyền thông:

- Chỉ đạo các doanh nghiệp viễn thông nghiêm túc tuân thủ việc đảm bảo chất lượng dịch vụ sử dụng cho hoạt động giám sát hành trình tàu cá theo đúng quy định.

- Chủ động phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các bộ, ngành, địa phương có liên quan trong việc làm rõ trách nhiệm, xử lý nghiêm các đơn vị cung cấp thiết bị VMS không đảm bảo theo quy định; nếu do lỗi của đơn vị cung cấp phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại (nếu có) cho người dân.

8. Các Bộ: Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư:

Tiếp tục ưu tiên, bố trí kinh phí, nguồn vốn theo quy định cho các bộ, ngành, địa phương thực hiện các nhiệm vụ chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo “Thẻ vàng”, đầu tư, nâng cấp hạ tầng thủy sản, phát triển bền vững ngành thủy sản.

9. Đề nghị đồng chí Bí thư tỉnh ủy, thành ủy, đồng chí Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo, đảm bảo hoàn thành các nhiệm vụ sau:

- Rà soát toàn bộ các vụ việc vi phạm khai thác IUU từ sau đợt thanh tra của EC lần thứ 4 đến nay, trước hết tập trung xử lý các vụ việc ngắt, gửi, vận chuyển thiết bị VMS, vượt ranh giới trên biển; môi giới, móc nối, vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài...; tiếp tục điều tra, xác minh, kiên quyết xử phạt dứt điểm (100%) các trường hợp vi phạm; hoàn thành, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện trong tháng 9 năm 2024.

- Tập trung tối đa nguồn lực (nhân lực, kinh phí, trang thiết bị, phương tiện), điều động, tăng cường lực lượng tại địa phương, đặc biệt là chính quyền cơ sở (xã/phường/thị trấn) tại các địa bàn trọng điểm, phối hợp chặt chẽ với lực lượng biên phòng, công an vừa tuyên truyền, vận động, vừa kịp thời ngăn chặn, xử lý từ sớm, từ xa tàu cá, ngư dân có ý định vi phạm, đặc biệt là tại các tỉnh Kiên Giang, Cà Mau, Bình Định, Bà Rịa - Vũng Tàu...

- Khẩn trương hoàn thành công tác quản lý đội tàu, đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác thủy sản, đánh dấu tàu cá, cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn vệ sinh thực phẩm cho tàu cá, xử lý dứt điểm tàu cá “03 không”; xử lý trách nhiệm các tổ chức, cá nhân có liên quan chậm trễ trong việc cấp giấy phép khai thác thủy sản cho tàu cá theo quy định.

- Kiểm soát chặt chẽ tàu cá ra vào cảng, giám sát sản lượng thủy sản khai thác; kiên quyết xử lý trách nhiệm Ban quản lý cảng cá, Văn phòng thanh tra, kiểm soát nghề cá tại cảng cá để tàu cá vi phạm khai thác IUU ra vào cảng, bốc dỡ sản phẩm thủy sản khai thác mà không xác minh, xử lý theo quy định.

- Tiếp tục rà soát, thực hiện nghiêm túc công tác xác nhận, chứng nhận truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác; kiên quyết xử lý hình sự hành vi hợp thức hóa hồ sơ cho các lô hàng xuất khẩu sang thị trường châu Âu.

- Khẩn trương thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử (eCDT) để đảm bảo tính minh bạch, hợp pháp trong xác nhận, chứng nhận, truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác.

- Tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm người đứng đầu chính quyền các cấp, các sở, ban, ngành và lực lượng chức năng tại địa phương thiếu tinh thần trách nhiệm, để kéo dài tình trạng vi phạm khai thác IUU tại địa phương, chậm trễ trong tham mưu, giải quyết sinh kế bền vững cho cộng đồng ngư dân.

- Các tỉnh: Kiên Giang, Bình Định, Cà Mau tiếp tục để xảy ra tình trạng tàu cá của địa phương vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài từ đầu năm 2024 đến nay, tổ chức kiểm điểm nghiêm túc, xác định rõ trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, lực lượng chức năng có liên quan; hoàn thành, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả trong tháng 9 năm 2024.

- Tỉnh Khánh Hòa tiếp tục chỉ đạo, phối hợp Bộ Công an và các địa phương có liên quan như Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Định.... điều tra, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp có liên quan trên địa bàn liên quan đến việc “hợp thức hóa hồ sơ” cho lô hàng xuất khẩu được phát hiện tại đợt thanh tra lần thứ 4 theo khuyến nghị của EC.

10. Các Hội, Hiệp hội thủy sản, Doanh nghiệp thủy sản:

- Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản, các doanh nghiệp thủy sản nghiêm túc thực hiện quy định IUU; nghiêm cấm hành vi thu mua, chế biến, xuất khẩu các sản phẩm thủy sản có nguồn gốc từ khai thác IUU; nghiêm cấm hành vi móc nối với các tổ chức, cá nhân có liên quan hợp thức hóa hồ sơ cho các sản phẩm thủy sản khai thác vi phạm IUU để xuất khẩu sang thị trường châu Âu; chủ động phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng trong điều tra, xác minh, xử lý nghiêm, triệt để các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp thủy sản làm ăn phi pháp, hợp thức hóa hồ sơ, tiếp tay, dung túng cho hành vi IUU.

- Hội Thủy sản Việt Nam tiếp tục đồng hành, tích cực vận động hội viên gương mẫu, thực hiện tốt các quy định về phòng, chống khai thác IUU; kịp thời động viên các tấm gương điển hình, người tốt việc tốt; kịp thời phản ánh, tố giác các hành vi vi phạm khai thác IUU.

Văn phòng Chính phủ thông báo để các cơ quan liên quan biết, thực hiện./.