CHÚ THÍCH Hình vẽ chỉ dùng để cung cấp thông tin, còn kích thước quy định như trên là bắt buộc.

4.2.6. Máng dẫn và máng bảo vệ hạt chảy

Máng hình trụ, có đường kính bằng đường kính thùng đong, được đặt giữa phễu và thùng đong, gờ dưới của máng và gờ trên của thùng đong có một khoảng cách nằm ngang để dao gạt đi qua.

Trong quá trình đổ, máng được bao quanh bằng dụng cụ hình nón cụt để bảo vệ hạt khi rơi và giữ lại hạt dư thừa ở cuối máng.

4.2.7. Dao gạt

Dao gạt là một tấm kim loại mỏng, cứng, nhẵn và được giũa nhọn tạo thành hình chữ V mở về phía trước.

Dao gạt được cố định nằm ngang trong khung đặt trên các trục lăn và di chuyển được trong mặt phẳng của nó do có đối trọng.

Khung đưa dao gạt ngang qua hạt vào khe hở giữa máng và gờ trên của thùng đong. Quá trình chuyển động sẽ tiếp tục và không gián đoạn, dao sẽ không chạm máng cũng không chạm vào thùng đong.

Trong quá trình chuyển động dao gạt sẽ san phẳng hạt đến bề mặt của thùng đong, như vậy ta sẽ có một thể tích xác định.

...

...

...

Khi san phẳng hạt, đồng thời dao gạt cũng đóng kín mặt dưới của máng để máng chuyển hạt thừa từ thùng đong đến chỗ chứa.

Khi dao gạt được kéo trở lại, thùng đong cũng di chuyển theo, hạt thừa này sẽ được rơi vào hộp thu đặt ở dưới đế của thùng đong và hạt được dẫn đi bằng một ống vải.

4.2.9. Lắp ráp toàn bộ

Các thiết bị được lắp ráp vào một khung bệ cứng và có bộ phận đinh ốc để điều chỉnh độ thẳng đứng. Độ thẳng được kiểm tra bằng dây dọi hoặc ống bọt nước

Phễu có ống trục, bộ phân phối, máng dẫn và thùng đong phải đồng trục và được đặt ở vị trí thẳng đứng bằng các dụng cụ điều chỉnh như đã mô tả ở trên, gờ của thùng đong chính là đường nằm ngang.

4.2.10. Dụng cụ cân

Dùng cân đòn để cân khối lượng hạt trong thùng đong. Cân phải được điều chỉnh trước ở vị trí cân bằng với khối lượng của thùng đong rỗng (cân bì). Do vậy chỉ cần cân một lần là xác định được khối lượng hạt.

4.3. Kích thước

4.3.1. Thùng đong

...

...

...

- dung tích đến đỉnh: 24 l ± 0,1 l;

- đường kính trong: 300mm ± 10 mm;

- chiều cao trong: xấp xỉ: 340 mm, có thể điều chỉnh để đạt được thể tích quy định.

4.3.2. Phễu

Phễu có các kích thước sau:

a) Vành đỉnh

- đường kính trong: 390 mm ± 1 mm

- chiều cao: 120 mm ± 2 mm

b) Thân hình nón cụt

...

...

...

- đường kính trong phía dưới: 84,5 mm ± 0,2mm

- chiều cao: 240 mm ± 1mm.

c) Ống xả

- đường kính trong ở đỉnh: 84,5 mm ± 0,2mm

- đường kính trong ở đáy: 86,5 mm ± 0,2 mm

- chiều dài: 80 mm ± 0,5 mm

4.3.3. Bộ phân phối

Bộ phân phối có kích thước sau:

a) Đường kính của tay đòn: 11 mm ± 0,2mm

...

...

...

- đường kính: 33 mm ± 0,2 mm;

- bề dày đầu: 5mm ± 0,2 mm;

- bán kính góc lượn nối với tay đòn: 16 mm ± 0,5 mm.

c) khoảng cách từ mặt đáy của chi tiết hình nấm đến đầu đáy của ống xả: 14 mm ± 0,5 mm[1]⁾.

4.3.4. Thùng đong

Thùng đong có các kích thước sau:

- thể tích đến đỉnh: 20l ± 0,01l;

- đường kính trong: 295 mm ± 1 mm;

- chiều cao trong xấp xỉ: 292 mm, có thể điều chỉnh để đạt được thể tích quy định.

...

...

...

Giá đỡ thùng đong có các kích thước sau đây:

- khoảng cách giữa đáy bên trong của thùng đong và đầu đáy của ống xả: 500 mm ± 2 mm;

- khoảng cách giữa đỉnh của thùng đong và mặt dưới của dao gạt: 0,5mm ± 0,2mm.

4.3.6. Máng dẫn và máng bảo vệ hạt

Máng dẫn và máng bảo vệ hạt có các kích thước sau:

- đường kính trong: 295 mm ± 1 mm;

- chiều cao: 78 mm ± 2 mm;

- khoảng cách giữa gờ dưới của máng và mặt trên của dao gạt: 0,5 mm ± 0,2mm.

4.3.7. Dao gạt (Dao gạt mức)

...

...

...

- bề dày của lưỡi dao: 3 mm ± 0,2 mm;

- khối lượng của đối trọng di động: 5 kg ± 0,1 kg.

4.3.8. Khung bệ

Dây dọi để kiểm tra độ thẳng đứng có chiều dài ít nhất là 500 mm (hoặc ống bọt nước có cùng độ nhạy).

4.4. Kiểm định và điều chỉnh

4.4.1. Kiểm định

Kiểm định thiết bị (l) được tiến hành bằng cách so sánh với các thiết bị chuẩn quốc gia và quốc tế (E)[2].

Phép đo được thực hiện trên ngũ cốc không bị nhiễm bẩn, ở cùng nhiệt độ và độ ẩm như không khí trong phòng nơi các phép đo được thực hiện. Để đạt được mục đích này, nên rải ngũ cốc thành một lớp mỏng và để nó trong 10 giờ (một đêm) ở trong phòng nơi các phép đo được thực hiện, đảm bảo độ ẩm tương đối của không khí không vượt quá 60%.

Tiến hành sáu phép đo với thiết bị, sử dụng cùng một mẫu ở 24l hạt theo trình tự dưới đây. Trước khi thực hiện phép đo mới, hạt chứa trong thùng đong cần được trộn kỹ với hạt rơi trong hộp thu ở lần đo trước.

...

...

...

1

2

3

4

5

6

Trình tự của phép đo

E-l

I-E

...

...

...

I-E

E-I

I-E

4.4.2. Sai số của độ chính xác

Sai số của độ chính xác của thiết bị là sự khác nhau giữa trung bình cộng của sáu phép đo khi sử dụng thiết bị l và trung bình cộng của sáu phép đo sử dụng thiết bị E.

Sai số của độ chính xác cho phép tối đa là ± 10 g.

4.4.3. Điều chỉnh

Nếu vượt quá sai số cho phép tối đa quy định trong 4.4.2 thì thiết bị cần được hiệu chỉnh lại bằng cách chỉnh lại độ cao của bộ phân phối (4.2.3.). Trong trường hợp này lặp lại phép thử mô tả trong 4.4.1.

5. Lấy mẫu

...

...

...

Phương pháp lấy mẫu không quy định trong tiêu chuẩn này. Tham khảo phương pháp lấy mẫu trong ISO 950 ^[3].

6. Cách tiến hành

6.1. Thao tác ban đầu

Đặt thùng đong (4.2.4) vào vị trí nhận mẫu sao cho đồng trục với máng dẫn (4.2.6) và phễu (4.2.2) rồi chốt lại. Đưa dao gạt (4.2.7) đến vị trí khởi động và chốt lại. Đóng tấm chắn của ống xả. Kiểm tra độ thẳng đứng của khung bệ và, nếu cần, điều chỉnh bằng đinh ốc điều chỉnh sao cho gờ trên của thùng đong là đường nằm ngang khi nhận mẫu.

6.2. Phương pháp xác định

Đổ mẫu đầy thùng đong (4.2.1), khi đổ không chèn nén hạt, tiếp tục chuyển mẫu từ thùng đong vào phễu (4.2.2) với tấm chắn ở vị trí đóng. Mở tấm chắn cho tất cả các hạt chảy vào thùng đong (4.2.4), vào máng dẫn và máng bảo vệ (4.2.6). Khi phễu đã đổ hết, nhả đinh ốc hãm dao gạt (4.2.7). Ngay sau khi dao gạt đạt tới vị trí cuối cùng thì mở chốt thùng đong, tháo dao gạt bằng cách vặn xoáy, dùng dụng cụ cân (4.2.10) cân toàn bộ lượng hạt chính xác đến 5 g.

Quay dao gạt lại vị trí khởi động và chốt lại, cho lượng hạt thừa đi qua máng dẫn và máng bảo vệ vào hộp thu nhận (4.2.8)

7. Biểu thị kết quả

Dung trọng, p, biểu thị bằng kilôgam trên 100 lít, được tính bằng:

...

...

...

Trong đó:

m là khối lượng ngũ cốc chứa trong thùng đong 20 lít, tình bằng kilôgam;

Biểu thị kết quả đến hai chữ số thập phân.

8. Báo cáo thử nghiệm

Báo cáo thử nghiệm phải ghi rõ:

a) tất cả các thông tin cần để nhận biết đầy đủ về mẫu;

b) phương pháp lấy mẫu được sử dụng, nếu biết;

c) phương pháp thử sử dụng, viện dẫn, nếu biết;

c) phương pháp thử sử dụng, viện dẫn tiêu chuẩn này;

...

...

...

THƯ MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] TCVN 4996-2 (ISO 7971-2), Ngũ cốc - Xác định dung trọng, còn gọi là "khối lượng trên 100 lít". Phần 2: Phương pháp thường xuyên.

[2] OILM Recommendations R 15, Instruments for measuring the hectolitre mass of cereals, 1974.

[3] European Directive 71/347/EEC, 12 october 1971, Approximation of the laws of the Member States relation to the measuring of the standard mass per stoge volume of grain, Annex 1.

[4]. TCVN 5451:2008 (ISO 13690:1999), Ngũ cốc, đậu đỗ và sản phẩm nghiền. Lấy mẫu từ khối hàng tĩnh (Cereals, pulses and milled products - Sampling of static batches).

Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 4996-1:2008 (ISO 7971-1:2003) về ngũ cốc - xác định dung trọng, còn gọi là "khối lượng trên 100 lít" - Phần 1: Phương pháp chuẩn