Chú thích: Hạn chế sử dụng các miền dung sai ghi trong ngoặc đơn

Bảng 2

Điều kiện làm việc

Dạng chịu tải của vòng

Tải trọng hướng tâm tác dụng lên ổ lăn

Vòng ổ lăn quay

Vòng trong

Vòng ngoài

có hướng không đổi

...

...

...

chu kỳ

cục bộ

vòng ngoài

cục bộ

chu kỳ

Có hướng không đổi và quay một lượng nhỏ

vòng trong

chu kỳ

dao động

...

...

...

dao động

chu kỳ

Có hướng không đổi và quay một lượng lớn

vòng trong

cục bộ

chu kỳ

vòng ngoài

chu kỳ

cục bộ

...

...

...

vòng trong và vòng ngoài quay cùng chiều hoặc ngược chiều với vận tốc góc khác nhau

chu kỳ

chu kỳ

quay cùng với vòng trong

cục bộ

chu kỳ

Quay cùng với vòng ngoài

chu kỳ

cục bộ

...

...

...

PHỤ LỤC 1

Trục và thân có thành mỏng tương ứng với:

³ 1,25 - đối với trục;

³ 1,25 - đối với thân

Ở đây d - đường kính lỗ ổ lăn;

d_tr - đường kính lỗ của trục

D_t - đường kính ngoài của thân;

D - đường kính ngoài của ổ lăn.

...

...

...

ĐỊNH NGHĨA CÁC DẠNG CHỊU TẢI

1. Dạng chịu tải cục bộ của vòng ổ lăn là dạng chịu tải, trong đó lực hướng tâm tổng hợp có hướng không đổi tác dụng lên một đoạn của đường lăn của vòng và được truyền cho đoạn tương ứng của bề mặt lắp ghép trên trục hoặc thân.

Dạng chịu tải của bộ xuất hiện khi vòng ổ lăn không quay so với lực tác dụng lên vòng hoặc vòng ổ lăn và lực quay vòng với nhau (H.2 và H.3).

Các ký hiệu được dùng

P_c - lực có hướng không đổi;

P_v - lực quay;

P_r - hợp lực.

...

...

...

Biểu đồ ứng suất khi chịu tải cục bộ

Hình 3

Chịu tải cục bộ:

a - trên vòng trong; b - trên vòng ngoài

2. Dạng chịu tải chu kỳ của vòng ổ lăn là dạng chịu tải trong đó lực hướng tâm tổng hợp tác dụng lên ổ được truyền cho đường lăn bởi các vật lăn trong quá trình quay rồi lần lượt truyền cho toàn bộ bề mặt lắp ghép của trục hoặc thân.

Dạng chịu tải chu kỳ xuất hiện khi vòng ổ lăn quay so với lực hướng tâm có hướng không đổi, cũng như khi lực quay so với vòng ổ lăn cố định hoặc chuyển động (H.4 và H.5).

Hình 4

...

...

...

Hình 3

Chịu tải cục bộ:

a - trên vòng trong;

b - trên vòng ngoài

3. Dạng chịu tải dao động của vòng ổ lăn là dạng chịu tải trong đó vòng cố định của ổ chịu tác dụng đồng thời của lực hướng tâm có hướng không đổi Pc và lực hướng tâm quay Pv có trị số nhỏ hơn hoặc bằng Pc. Hợp lực Pr của chúng tạo ra chuyển động dao động, đối xứng so với hướng của lực không đổi; hợp lực này được truyền có chu kỳ qua vật lăn cho một đoạn của vòng ổ chịu tải rồi cho đoạn tương ứng của bề mặt lắp ghép của trục hoặc thân (H.6).

Các dạng tải liên hợp của vòng được cho trên hình 7a và 7b.

Hình 6

Biểu đồ ứng suất khi chịu tải dao động

...

...

...

Hình 7

Các dạng chịu tải liên hợp của vòng

a - chịu tải dao động trên vòng ngoài và chu kỳ trên vòng trong

b - chịu tải chu kỳ trên vòng ngoài và dao động trên vòng trong

4. Trong trường hợp nếu lực hướng tâm có hướng không đổi Pc nhỏ hơn lực quay Pv, các vòng ổ hoặc chịu tải trong cục bộ hoặc chịu tải trong chu kỳ tùy theo trị số và sơ đồ đặt lực.

4.1. Trường hợp thân quay (H.8)

4.2. Trường hợp trục quay (H.9)

...

...

...

P_c < P_v

Chịu tải chu kỳ trên vòng trong, chịu tải cục bộ trên vòng ngoài.

Hình 9

P_c < P_v

Chịu tải cục bộ trên vòng trong, chịu tải chu kỳ trên vòng ngoài.

PHỤ LỤC 3

MIỀN DUNG SAI LẮP GHÉP Ở LẦN TRÊN TRỤC

Bảng 3

...

...

...

Loại kết cấu của ổ lăn

Ví dụ về máy và bộ phận lắp ổ lăn

Miền dung sai phụ thuộc vào cấp chính xác của ổ

Dạng chịu tải

Chế độ làm việc

đỡ

đỡ - chặn

Đũa trụ và đũa kim

Đũa côn

...

...

...

P0 và P6

P5 và P4

P2

Đường kính lỗ ổ lăn, mm

vòng trong chịu tải trọng cục bộ (thân quay)

Nhẹ và bình thường cần có sự dịch chuyển của vòng trong trên trục P < 0,07C

Mọi phạm vi đường kính

Con lăn của băng tải đường dây treo, tang của máy tự ghi; ổ tựa của truyền động sóng

g6
(h6)

...

...

...

-

Nặng và bình thường không yêu cầu có sự dịch chuyển của các vòng 0,07C < P £ 0,15C

Bánh trước và bánh sau của ô tô, máy kéo; toa xe; máy bay trục của máy cán nhỏ

g6
f6
f_s6
(f6)
h6

-

-

Pu li hoặc rồng dọc của máy trục; con lăn của băng lăn; trục của máy cán ống

h6

-

...

...

...

Chu kỳ (trục quay)

Nhẹ hoặc bình thường 0,07C < P £ 0,15C

đến 18

-

-

-

-

Động cơ thủy lực và khí cụ điện có kích thước nhỏ; trục chính của máy mài tròn trong và trục chính máy điện, máy nông nghiệp; máy ly tâm; động cơ tua bin khí; máy bơm ly tâm; hộp tốc độ máy công cụ; hộp giảm tốc; truyền động xích; máy lạnh kiểu tua bin.

-

...

...

...

-

trên 18 đến 100

đến 100

đến
40

đến 40

-

k6, j_s6

k5, j_s5, (j5)

j_s4, j_s3, h3, h4

...

...

...

Trên 100 đến 140

Trên 40
 đến 140

Trên 40 đến 140

-

h6, k6
j_s6
(j6)

k5

k4

trên 140 đến 250

m6

...

...

...

-

Chu kỳ hoặc dao động (trục quay hoặc trường hợp chịu tải liên hợp)

Bình thường hoặc nặng 0,07 < P £ 0,15C

đến 18

-

-

-

-

Máy gia công gỗ; động cơ điện có công suất đến 100 kw; cơ cấu thanh tay quay, hộp truyền động của ô tô và máy kéo; trục chính của máy cắt kim loại; hộp giảm tốc lớn; động cơ điện kéo có công suất nhỏ; quạt gió, máy nén tua bin

...

...

...

j_s5 (j5)

h3

trên 18 đến 100

đến 100

đến 40

đến 40

đến 40

k6
j_s6

k5

...

...

...

trên 100 đến 140

trên 100 đến 140

trên
40
đến 100

trên 40 đến 100

trên 40 đến 100

m6

m5

m4

trên 140 đến 200

...

...

...

trên 100 đến 200

trên 100 đến 200

trên 100 đến 140

n6

n5

n4

Trên 200 đến 250

...

...

...

n6, p6

-

-

Chu kỳ hoặc dao động (trục quay)

Nặng có tải trọng va đập P > 0,15 C

-

-

trên
50
 đến 140

...

...

...

trên 50 đến 100

Hộp ổ trục của xe lửa và tàu điện; trục khuỷu của động cơ; động cơ điện có công suất lớn hơn 100kw; động cơ điện kéo loại lớn bánh xe cầu lăn; con lăn của băng lăn trong máy công cụ hạng nặng; máy nghiền hộp ổ trục của dầu máy đốt trong và đầu máy điện; máy làm đường máy xúc; tay máy của máy cán; máy nghiền bi; máy rung; máy sàng; băng tải quán tính

n6

-

-

-

-

trên 140 đến 200

-

...

...

...

P6

-

-

...

...

...

r6, r7

-

-

Chỉ có tải trọng dọc trục

Mọi phạm vi đường kính

(j6)

-

-

Tất cả các bộ phận lắp ổ

...

...

...

Ổ LẮP TRÊN CÁC ỐNG GĂNG

Mọi dạng tải trọng

Nặng có tải trọng va đập P > 0,15C

Mọi phạm vi đường kính

Hộp ổ trục của xe lửa và tàu điện; hộp ổ trục của các thiết bị vận tải nặng của ngành luyện kim

h8, h7, h9

-

...

...

...

Bình thường

0,07C < P £ 0,15C

Trục truyền chung và các bộ phận không có yêu cầu độ chính xác quay, máy nông nghiệp

h10, h11

-

-

Ổ CHẶN

...

...

...

ổ lăn chặn đơn

Mọi phạm vi đường kính

Tất cả các bộ phận lắp ổ

js6, (j6)

-

-

ổ lăn chặn kép

js6, (j6), (k6)

-

...

...

...

Dao động

Tải trọng dọc trục và hướng tâm tác dụng đồng thời

ổ đũa cầu chặn

Đến 200

k6

-

-

Dao động

...

...

...

Trên 200 đến 250

m6

-

-

Chú thích: 1 - Ký hiệu của bảng; P- tải trọng tương đương;

c - Khả năng tải động.

2 - Hạn chế sử dụng các miền dung sai ghi trong ngoặc đơn.

Miền dung sai lắp ghép ổ lăn với lỗ của thân

...

...

...

Kiểu thân

điều kiện để chọn miền dung sai

Ví dụ về máy và bộ phận lắp ổ lăn

Miền dung sai phụ thuộc vào, cấp chính xác của ô

Dạng chịu tải

Chế độ làm việc

P5 và P6

P5 và P4

P2

...

...

...

Vòng ngoài chịu tải chu kỳ (thân quay)

Vòng ngoài không dịch chuyển dọc trục

Nặng, có kết cấu thành mỏng P > 0,15C

Bánh xe máy bay; bánh trước và bánh sau của ô tô lắp ổ côn; tang dẫn của máy xích; bánh xe cần cẩu tháp

P7

P6

-

Bình thường hoặc nặng 0,07C < P £ 0,15C

Bánh trước của ô tô và máy kéo lắp ổ bi; trục khuỷu; puli kéo cáp và pu li căng

...

...

...

N6

-

Dao động (thân quay hoặc có sự quay liên hợp)

Bình thường tải trọng thay đổi P £ 0,15C

Con lăn của băng tải; bánh xe của cầu lăn

m7

-

-

Nặng tải trọng động P > 0,15C

...

...

...

M7

-

-

Bình thường hoặc nặng 0,07C < P £ 0,15C

Động cơ điện; bơm; hộp truyền động; vầu sau ô tô máy kéo

K7

...

...

...

-

Bình thường hoặc nặng (đối với bộ phận chính xác) 0,07C < P £ 0,15C

Trục chính của máy công cụ hạng nặng

M6, J_s6 (J6) M6

M6, J_s6 (J6) M5

M5

Thân liền hoặc ghép

Vòng ngoài chịu tải cục bộ (trục quay)

Vòng ngoài có khả năng dịch chuyển dọc trục

...

...

...

Động cơ điện; máy bơm; trục chính của máy cắt kim loại

J_s7, (J7)

J_s6, (J6)

-

tải trọng động có trị số khác nhau P > 0,15C

Cặp bánh xe lửa và xe điện; đa số các bộ phận lắp ổ của ngành chế tạo máy thông dụng

J_s7, (J7), H7

-

-

...

...

...

Bình thường hoặc nhẹ, thoát nhiệt qua trục 0,07C < P £ 0,15C

Xy lanh sấy của máy xeo giấy

G7

-

-

Trục truyền chung máy nông nghiệp

H8

...

...

...

-

Thân liền

Chịu tải dao động (trục quay) hoặc có sự quay liên hợp

Vòng ngoài không dịch chuyển dọc trục

Tải trọng thay đổi có hướng thay đổi, độ chính xác của hành trình cao

ổ đũa trụ cho trục chính của máy cắt kim loại

K6

K5, M5

K5

...

...

...

H6

J_s6, J_s5

J_s4

Thân liền

Dao động (trục quay hoặc có sự quay liên hợp)

Vòng ngoài dịch chuyển nhẹ dọc trục

Nhẹ, tải trọng có hướng thay đổi, độ chính xác của hành trình P £ 0,07C

Động cơ điện có vận tốc cao dùng cho các thiết bị và khí cụ có độ chính xác cao

H7, H6

...

...

...

H4, H5

ổ chặn

Thân liền

Chỉ có tải trọng dọc trục

Vòng ngoài có khả năng dịch chuyển trong thân

Bình thường 0,07C < P £ 0,15C

Mọi kiểu ổ chăn

H8

-

...

...

...

Nặng P > 0,15C

ổ bi

H8, H9

H6

-

ổ đũa cồn

G7

G6

-

...

...

...

Cục bộ (trục quay)

Vòng ngoài có khả năng dịch chuyển trong thân

Nặng và bình thường tải trọng dọc trục và hướng tâm 0,07C < P £ 0,15C

ổ đũa cầu chặn

Máy và bộ phận thông dụng

Js7 (J7)

-

-

Thân liền

...

...

...

Vòng ngoài không có khả năng dịch chuyển trong thân

Nặng; tải trọng dọc trục và hướng tâm P > 0,15C

Máy cắt kim loại hạng nặng (máy tiện đứng)

H7

-

-

Nặng; tải trọng hướng P > 0,15C

Trục thẳng đứng của tua bin

...

...

...

-

-

Chú thích:

1. Ký hiệu của bảng: P - tải trọng tương đương; C- khả năng tải động

2. Hạn chế sử dụng các miền dung sai ghi trong ngoặc đơn.

Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 1482:1985 (ST SEV 773-77) về Ổ lăn - Lắp ghép do Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước ban hành