Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh phát sinh vướng mắc trong việc xác định thời điểm áp dụng chính sách miễn thuế đối với loại hình “nguyên liệu nhập sản xuất - xuất khẩu và gia công với thương nhân nước ngoài” của Công ty TNHH Moai Plainning Vina, mã số thuế: 0313061385, hoạt động lĩnh vực gia công và sản xuất - xuất khẩu, đã thay đổi địa chỉ đăng ký kinh doanh, dừng hoạt động và chủ doanh nghiệp là người nước ngoài, đã xuất cảnh về nước; vụ việc cụ thể như sau:

Từ năm 2014, Công ty TNHH Moai Plainning Vina (Công ty) hoạt động xuất, nhập khẩu hàng hóa theo loại hình gia công và sản xuất hàng - xuất khẩu, đăng ký tờ khai tại Chi cục Hải quan quản lý hàng đầu tư (Chi cục Hải quan) - trực thuộc Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh. Công ty đã thực hiện thông báo cơ sở gia công, sản xuất hàng xuất khẩu; nơi lưu giữ nguyên liệu, vật tư, máy móc, thiết bị, sản phẩm xuất khẩu tại địa chỉ số 8/5H ấp 3, xã Xuân Thới Thượng, huyện Hóc Môn, thành phố Hồ Chí Minh. Chi cục Hải quan đã thực hiện kiểm tra cơ sở sản xuất, kết luận cơ sở sản xuất, có máy móc thiết bị phù hợp nguyên liệu, vật tư nhập khẩu để gia công, sản xuất xuất khẩu (Kết luận kiểm tra cơ sở sản xuất số 1692/KL-ĐT ngày 24/10/2018 của Chi cục Hải quan lập).

Thực hiện công tác rà soát, thu thập thông tin, nắm bắt tình hình hoạt động xuất nhập khẩu của doanh nghiệp, Chi cục Hải quan đã phát hiện từ tháng 04/2020 Công ty không đăng ký tờ khai nhập khẩu, xuất khẩu trên hệ thống. Chi cục Hải quan thực hiện xác minh tại địa phương và được biết Công ty đã bỏ địa chỉ kinh doanh, thực hiện xác minh quá trình hoạt động của Công ty tại các cơ quan chức năng liên quan, được biết:

Ngày 25/01/2019, Công ty đã chuyển toàn bộ máy móc, nguyên liệu, sản phẩm từ địa chỉ số 8/5H ấp 3, xã Xuân Thới Thượng, huyện Hóc Môn, thành phố Hồ Chí Minh sang thực hiện sản xuất tại địa chỉ mới 63/4A ấp Mỹ Hòa 3, xã Tân Xuân, huyện Hóc Môn, thành phố Hồ Chí Minh (tra cứu website của Tổng cục Thuế thì tại địa chỉ số 63/4A ấp Mỹ Hòa 3, xã Tân Xuân, huyện Hóc Môn, thành phố Hồ Chí Minh là địa chỉ chi nhánh của Công ty). Trong thời gian hoạt động tại địa chỉ này, Công ty có thực hiện đăng ký tờ khai nhập nguyên liệu và xuất khẩu thành phẩm và đã nộp Báo cáo quyết toán cho Chi cục Hải quan đến ngày 31/12/2019.

Từ tháng 02/2020, thì Công ty đã không còn hoạt động tại địa chỉ số 63/4A ấp Mỹ Hòa 3, xã Tân Xuân, huyện Hóc Môn, thành phố Hồ Chí Minh (Biên bản làm việc ngày 19/8/2020 có xác nhận của chính quyền địa phương), Chủ doanh nghiệp là ông KIM BONG HWAN, quốc tịch Hàn Quốc, đã xuất cảnh không còn lưu trú tại Việt Nam.

Xác định nghĩa vụ thuế của Công ty đối với lượng nguyên liệu vật tư nhập gia công, sản xuất xuất khẩu nhập khẩu miễn thuế để chuyển cơ quan Công an hỗ trợ xử lý theo hướng dẫn tại công văn số 7420/TCHQ-TXNK ngày 28/11/2019 của Tổng Cục Hải quan, Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh vướng mắc trong việc xét miễn thuế đối với các tờ khai phát sinh sau thời điểm Công ty không còn tổ chức hoạt động sản xuất tại địa chỉ đã thông báo cơ sở sản xuất với Chi cục Hải quan, như sau:

Căn cứ điểm b khoản 2 Điều 10 Nghị định số 134/2016/NĐ-CP quy định cơ sở để xác định hàng hóa nhập khẩu để gia công, sản phẩm gia công xuất khẩu được miễn thuế:

“b) Người nộp thuế hoặc tổ chức, cá nhân nhận gia công lại cho người nộp thuế có cơ sở gia công, sản xuất hàng hóa xuất khẩu trên lãnh thổ Việt Nam và thực hiện thông báo cơ sở gia công, sản xuất theo quy định của pháp luật về hải quan và thông báo hợp đồng gia công cho cơ quan hải quan.”

Căn cứ điểm a khoản 2 Điều 12 Nghị định số 134/2016/NĐ-CP quy định cơ sở để xác định hàng hóa nhập khẩu để sản xuất hàng hóa xuất khẩu được miễn thuế:

“a) Tổ chức, cá nhân sản xuất hàng hóa xuất khẩu có cơ sở sản xuất hàng hóa xuất khẩu trên lãnh thổ Việt Nam; có quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng đối với máy móc, thiết bị tại cơ sở sản xuất phù hợp với nguyên liệu, vật tư, linh kiện nhập khẩu để sản xuất hàng hóa xuất khẩu và thực hiện thông báo cơ sở sản xuất theo quy định của pháp luật về hải quan”.

Công ty thay đổi cơ sở gia công sản xuất, không thông báo cơ quan Hải quan thì các tờ khai phát sinh sau thời điểm Công ty chuyển địa điểm cơ sở sản xuất có đáp ứng điều kiện miễn thuế theo quy định nêu trên hay không?

Chủ doanh nghiệp là người nước ngoài đã xuất cảnh rời khỏi Việt Nam, công ty cũng đã dừng hoạt động thì cơ quan Hải quan có cần thiết phải chuyển hồ sơ cho cơ quan Cảnh sát Điều tra hay không?

Từ thời điểm Công ty thay đổi cơ sở sản xuất mà không thông báo với cơ quan Hải quan thì các nguyên liệu nhập khẩu không thuộc trường hợp được xét miễn thuế theo Nghị định số 134/2016/NĐ-CP ngày 01/9/2016 của Chính phủ. Các Chi cục Hải quan cũng không thể biết được việc thay đổi địa điểm sản xuất của Doanh nghiệp trừ trường hợp Doanh nghiệp thuộc đối tượng quản lý rủi ro phải kiểm tra thì lúc đó Doanh nghiệp đã ngừng hoạt động, xuất cảnh như trường hợp cụ thể trên, cơ quan hải quan không thể truy thu thuế nộp NSNN.

Quan điểm của Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh đề xuất:

- Do chủ doanh nghiệp là người nước ngoài không còn hiện diện tại Việt Nam, không có đối tượng để Cơ quan cảnh sát điều tra có thể truy tìm, khởi tố vì vậy đề xuất Tổng cục Hải quan xem xét, không chuyển hồ sơ cho Cơ quan cảnh sát điều tra vì sẽ không có kết quả.

- Căn cứ Luật Quản lý Thuế số 38/2019/QH14 đề xuất Chi cục Hải quan vẫn thực hiện ấn định thuế nguyên vật liệu tồn chưa xuất khẩu (sau khi đã tính toán trừ đi lượng nguyên liệu đã sản xuất hàng hóa và đã xuất khẩu), kể cả toàn bộ nguyên vật liệu sản xuất tại cơ sở thứ hai tại địa chỉ số 63/4A ấp Mỹ Hòa 3, xã Tân Xuân, huyện Hóc Môn, thành phố Hồ Chí Minh vì doanh nghiệp không thông báo với cơ quan hải quan khi chuyển đổi trụ sở, nhà xưởng. Chi cục Hải quan thực hiện các biện pháp cưỡng chế theo quy định.

- Tổng cục Hải quan xem xét những bất cập trong thời gian vừa qua nhiều doanh nghiệp lợi dụng chính sách ưu đãi của Nhà nước đối với loại hình gia công, sản xuất - xuất khẩu để trốn thuế; tổng hợp báo cáo Bộ Tài chính xem xét sửa đổi, bổ sung văn bản quy phạm pháp luật.

Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh báo cáo Cục Thuế xuất nhập khẩu và Cục Giám sát quản lý - Tổng cục Hải quan xem xét, chỉ đạo thực hiện./.