Tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội Khóa XIII đã thông qua Luật Phí và lệ phí, có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2017. Pháp lệnh Phí và lệ phí sẽ hết hiệu lực thi hành kể từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành.

Để đẩy mạnh xã hội hóa dịch vụ công và cải cách thủ tục hành chính, Luật phí và lệ phí đã bãi bỏ 26 khoản phí và 68 khoản lệ phí, chuyển 15 khoản phí sang cơ chế giá thị trường và 29 khoản phí sang cơ chế giá dịch vụ do Nhà nước định giá so với Danh mục phí, lệ phí kèm theo Pháp lệnh phí, lệ phí và các văn bản hướng dẫn thi hành Pháp lệnh phí, lệ phí.

Tại khoản 4 Điều 154 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật quy định: “Văn bản quy phạm pháp luật hết hiệu lực thì văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết thi hành văn bản đó cũng đồng thời hết hiệu lực”. Vì vậy, các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành quy định về phí và lệ phí cũng sẽ hết hiệu lực do Pháp lệnh Phí và lệ phí và các văn bản quy định chi tiết hướng dẫn thi hành Pháp lệnh hết hiệu lực thi hành từ 01 tháng 01 năm 2017.

Nhằm đảm bảo các điều kiện cho việc tổ chức thi hành Luật, thiết lập khung pháp lý đầy đủ và đồng bộ về quản lý phí, lệ phí, đảm bảo thống nhất, phù hợp với quy định mới của Luật phí và lệ phí, Bộ Tài chính đề nghị các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương rà soát toàn bộ các văn bản quy phạm pháp luật quy định về phí, lệ phí còn hiệu lực thi hành do Bộ, ngành, địa phương mình đang thu, quản lý và sử dụng, để phân loại xử lý làm cơ sở để nghiên cứu sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế, ban hành mới, bảo đảm thực hiện đúng quy định của Luật phí và lệ phí.

1. Việc rà soát các Nghị định, thông tư hướng dẫn khoản phí, lệ phí đang thu theo Danh mục kèm theo Pháp lệnh phí và lệ phí để xử lý như sau:

- Trường hợp khoản phí, lệ phí nào có tên trong Danh mục kèm theo Pháp lệnh phí và lệ phí, nay không có tên trong Danh mục phí kèm theo Luật phí và lệ phí thì kể từ ngày 01/01/2017 sẽ dừng thu.

- Trường hợp khoản phí, lệ phí nào có tên trong Danh mục kèm theo Luật phí và lệ phí, đề nghị các Bộ, ngành chủ động chỉ đạo xây dựng Đề án thu phí và dự thảo các thông tư thu phí cần ban hành gửi Bộ Tài chính trước ngày 31 tháng 7 năm 2016 (đối với các khoản phí thuộc thẩm quyền của Bộ Tài chính); Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trình Hội đồng nhân dân cùng cấp ban hành văn bản thu phí (đối với phí thuộc thẩm quyền Hội đồng nhân dân), đảm bảo hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2017.

- Trường hợp khoản phí nào có tên trong Danh mục kèm theo Pháp lệnh phí và lệ phí, nay thuộc Danh mục các sản phẩm, dịch vụ chuyển từ phí sang giá dịch vụ do Nhà nước định giá thì sẽ thực hiện theo quy định của pháp luật về giá.

2. Thực hiện phân loại tổ chức thu phí, lệ phí để xác định cơ chế quản lý sử dụng theo quy định của Luật phí và lệ phí:

a) Về phí:

- Tại khoản 1 và khoản 3 Điều 12 Luật phí và lệ phí quy định:

“1. Phí thu từ các hoạt động dịch vụ do cơ quan nhà nước thực hiện phải nộp vào ngân sách nhà nước, trường hợp cơ quan nhà nước được khoán chi phí hoạt động từ nguồn thu phí thì được khấu trừ, phần còn lại nộp ngân sách nhà nước.

Phí thu từ các hoạt động dịch vụ do đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện được để lại một phần hoặc toàn bộ số tiền phí thu được để trang trải chi phí hoạt động cung cấp dịch vụ, thu phí trên cơ sở dự toán được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, phần còn lại nộp ngân sách nhà nước”.

“3. Phí thu từ các hoạt động dịch vụ do tổ chức được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao thực hiện được để lại một phần hoặc toàn bộ số tiền phí thu được để trang trải chi phí hoạt động cung cấp dịch vụ, thu phí; phần còn lại nộp ngân sách nhà nước; việc quản lý và sử dụng phí thu được theo quy định của pháp luật”.

- Như vậy, theo quy định của Luật phí và lệ phí thì thu, nộp, quản lý và sử dụng phí được phân biệt theo cơ quan Nhà nước (bao gồm trường hợp không được khoán chi phí hoạt động và được khoán chi phí hoạt động), đơn vị sự nghiệp công lập và tổ chức được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền giao thực hiện, cụ thể như sau:

+ Trường hợp tổ chức thu phí là cơ quan Nhà nước không được khoán chi phí hoạt động thì toàn bộ số tiền phí thu được phải nộp vào ngân sách nhà nước. Chi phí trang trải cho việc thu phí do ngân sách nhà nước bố trí trong dự toán của tổ chức thu theo chế độ, định mức chi ngân sách nhà nước theo quy định.

+ Trường hợp tổ chức thu phí là cơ quan nhà nước được khoán chi phí hoạt động từ nguồn thu phí thì tổ chức thu được để lại một phần số tiền phí thu được, phần còn lại nộp ngân sách nhà nước.

+ Trường hợp tổ chức thu phí là đơn vị sự nghiệp công lập hoặc tổ chức được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao thì tổ chức thu được để lại một phần hoặc toàn bộ số tiền phí thu được để trang trải chi phí hoạt động cung cấp dịch vụ, thu phí, phần còn lại nộp ngân sách nhà nước.

Để đảm bảo quản lý thống nhất nguồn thu từ phí, lệ phí; đồng bộ với quy định của Luật Ngân sách nhà nước năm 2015 và Luật phí và lệ phí, đề nghị các Bộ, ngành địa phương thực hiện phân loại tổ chức thu theo các hình thức:

- Cơ quan nhà nước, chia ra 2 loại:

+ Không được khoán chi phí hoạt động;

+ Được khoán chi phí hoạt động;

- Đơn vị sự nghiệp.

- Tổ chức được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao.

Hiện nay, Bộ Tài chính đang dự thảo Nghị định quy định chi tiết hướng dẫn thi hành Luật Phí và lệ phí để gửi xin ý kiến trước khi trình Chính phủ ban hành.

b) Về lệ phí:

Tại Điều 13 Luật phí và lệ phí quy định:

“1. Tổ chức thu lệ phí phải nộp đầy đủ, kịp thời số tiền lệ phí thu được vào ngân sách nhà nước.

2. Nguồn chi phí trang trải cho việc thu lệ phí do ngân sách nhà nước bố trí trong dự toán của tổ chức thu theo chế độ, định mức chi ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật”.

Căn cứ quy định nêu trên, kể từ ngày 01/01/2017, các tổ chức thu lệ phí phải nộp toàn bộ số lệ phí thu được vào ngân sách nhà nước. Nguồn chi phí trang trải cho việc thu lệ phí do ngân sách nhà nước bố trí trong dự toán của tổ chức thu theo chế độ, định mức chi ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật. Do đó, các văn bản quy định tỷ lệ để lại một phần số lệ phí thu được phải được sửa đổi hoặc thay thế để bảo đảm thực hiện đúng quy định của Luật phí và lệ phí.

Vì vậy, đề nghị các Bộ, ngành sớm xây dựng Đề án thu lệ phí và dự thảo các thông tư thu lệ phí cần ban hành, sửa đổi, bổ sung gửi Bộ Tài chính trước ngày 31 tháng 7 năm 2016 (đối với các khoản lệ phí thuộc thẩm quyền của Bộ Tài chính); Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trình Hội đồng nhân dân cùng cấp ban hành văn bản thu lật phí (đối với lệ phí thuộc thẩm quyền Hội đồng nhân dân), đảm bảo hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2017.

Riêng đối với các trường hợp tổ chức thu nộp toàn bộ số tiền thu được vào ngân sách nhà nước, để đảm bảo kịp thời nguồn kinh phí hoạt động của tổ chức thu và căn cứ vào dự kiến số thu phí, lệ phí trong năm, tổ chức thu cần sớm xây dựng dự toán chi phí cần thiết cho việc thu phí, lệ phí để tổng hợp vào dự toán hàng năm của Bộ, ngành, địa phương (tháng 7 - 8/2016) để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

3. Trên cơ sở rà soát các văn bản quy định về phí, lệ phí, Bộ Tài chính đề nghị:

- Các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ tổng hợp theo Mẫu biểu số 1 (đính kèm) và gửi về Bộ Tài chính trước ngày 29/02/2015 để Bộ Tài chính có cơ sở cùng phối hợp nghiên cứu sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế văn bản quy phạm pháp luật, bảo đảm thực hiện đúng quy định của Luật phí và lệ phí;

- Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo các Sở, ban, ngành tổng hợp theo Mẫu biểu số 2 (đính kèm). Đồng thời trên cơ sở rà soát, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo các Sở, Ban ngành liên quan nghiên cứu, đề xuất báo cáo Ủy ban nhân dân trình Hội đồng nhân nhân cấp tỉnh sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế văn bản quy phạm pháp luật bảo đảm thực hiện đúng quy định của Luật phí và lệ phí.

Đối với các loại phí chuyển sang giá dịch vụ do Nhà nước định giá, đề nghị các Bộ, ngành, địa phương đề xuất thẩm quyền định giá (theo Biểu số 3) để Bộ Tài chính tổng hợp, trình Chính phủ quy định.

4. Tất cả các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành quy định về phí và lệ phí sẽ hết hiệu lực thi hành từ 01/01/2017. Vì vậy, đề nghị các Bộ, ngành, địa phương khẩn trương rà soát toàn bộ các văn bản quy phạm pháp luật về phí và lệ phí, kể cả các văn bản quy định còn phù hợp với Luật Phí và lệ phí, chủ động xây dựng trình các cấp có thẩm quyền ban hành, bảo đảm tiến độ xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn Luật Phí và lệ phí có hiệu lực từ ngày 01 tháng 01 năm 2017.

Trên đây là một số nội dung hướng dẫn của Bộ Tài chính để triển khai thi hành Luật Phí và lệ phí. Trong quá trình triển khai thực hiện, nếu có vướng mắc xin liên hệ số điện thoại 04. 22202828 (5121).

Xin trân trọng cảm ơn sự phối hợp công tác của các cơ quan, đơn vị./.

Biểu số 01: BIỂU TỔNG HỢP VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT QUY ĐỊNH VỀ PHÍ VÀ LỆ PHÍ

Biểu số 02:

BIỂU TỔNG HỢP VĂN BẢN PHÁP LUẬT VỀ PHÍ VÀ LỆ PHÍ THUỘC THẨM QUYỀN QUYẾT ĐỊNH CỦA HĐND TỈNH/THÀNH PHỐ TRỰC THUỘC TRUNG ƯƠNG

Biểu số 03:

DANH MỤC CÁC SẢN PHẨM, DỊCH VỤ CHUYỂN TỪ PHÍ SANG GIÁ DỊCH VỤ DO NHÀ NƯỚC ĐỊNH GIÁ
(Theo Phụ lục số 02 Ban hành kèm theo Luật phí và lệ phí số 97/2015/QH13)