Trong quá trình triển khai các hướng dẫn chuyên môn khám bệnh, chữa bệnh phòng chống dịch viêm đường hô hấp cấp Covid-19: Hướng dẫn Chẩn đoán điều trị bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng vi rút Corona mới (nCoV) tại Quyết định số 332/QĐ-BYT ngày 06/2/2020; Hướng dẫn phòng và kiểm soát lây nhiễm (COVID-19) trong các cơ sở khám bệnh, chữa tại Quyết định số 468/QĐ-BYT ngày 19/2/2020 của Bộ trưởng; và Hướng dẫn tổ chức tiếp nhận, chẩn đoán, điều trị và quản lý người bệnh viêm đường hô hấp cấp tính do nCoV tại Công văn số 519/KCB-NV ngày 06/2/2020 của Cục Quản lý Khám, chữa bệnh... Cục Quản lý Khám, chữa bệnh nhận được một số phản ánh, vướng mắc của các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trong việc xử trí, can thiệp kỹ thuật chuyên môn cho người bệnh Covid-19 khi có chỉ định can thiệp phẫu thuật, thủ thuật ngoại khoa, hồi sức tích cực. Cục Quản lý Khám, chữa bệnh - Bộ Y Tế chỉ đạo như sau:

- Đối với các Bệnh viện tuyến huyện, Bệnh viện chuyên khoa Bệnh truyền nhiễm tiếp nhận, quản lý và điều trị người bệnh nghi ngờ/mắc bệnh CoVID-19: Khi người bệnh có chỉ định can thiệp kỹ thuật chuyên môn vượt quá khả năng chuyên môn kỹ thuật của bệnh viện, cần được chuyển người bệnh lên tuyến trên phù hợp, theo hướng dẫn tại Công văn số 519/KCB-NV ngày 06/2/2020.

- Đối với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có đủ năng lực thực hiện các kỹ thuật chuyên môn phẫu thuật, thủ thuật theo chỉ định của bác sĩ đối với người bệnh Covid-19 đang được quản lý, điều trị tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh hoặc nhận chuyển tuyến từ cơ sở khám bệnh, chữa bệnh khác đến cần nghiêm túc tuân thủ các Hướng dẫn chuyên môn như: Quyết định số 332/QĐ-BYT ngày 06/2/2020 của Bộ trưởng Bộ Y tế; Quyết định số 468/QĐ-BYT ngày 19/2/2020 của Bộ trưởng Bộ Y Tế, bảo đảm hạn chế tối đa nguy cơ lây nhiễm COVID-19 trong quá trình thực hiện kỹ thuật, thủ thuật. Quán triệt thực hiện theo nguyên tắc: Áp dụng phòng ngừa chuẩn, phòng ngừa cách ly qua đường tiếp xúc và giọt bắn và qua đường không khí khi người bệnh COVID-19 cần phải thực hiện những can thiệp xâm lấn có thể tạo ra hạt khí dung, với các lưu ý đặc biệt như sau:

1/ Yêu cầu phòng mổ ngoại khoa và sản khoa dành cho người bệnh nhiễm COVID-19:

+ Ưu tiên sử dụng phòng mổ áp lực âm (nếu bệnh viện có loại phòng mổ này)

+ Có thể sử dụng hệ thống phòng mổ áp lực dương, theo cách như sau: tạm thời điều chỉnh phòng mổ người bệnh COVID sang áp lực âm bằng cách đơn giản nhất là gắn thêm quạt hút ra. Khí hút ra phải được qua hệ thống xử lý không khí, bao gồm hệ thống lọc thô (pre filter/carbon/VOC filter), đến lọc tinh (HEPA) và khử khuẩn bằng UVC. Nếu không thể gắn quạt hút, có thể điều chỉnh hệ thống khí dựa trên nguyên tắc như sau: Giảm số thể tích khí đưa vào phòng và tăng số thể tích khí thoát ra. Cách đơn giản nhất là mở cửa thoát khí và đóng bớt cửa khí đưa vào.

+ Đối với phòng mổ có điều hòa cục bộ: Tạo áp lực âm tạm thời bằng cách gắn thêm quạt hút khí. Khí hút ra từ quạt hút phải được qua hệ thống xử lý không khí, bao gồm hệ thống lọc thô (pre filter/ carbon/VOC filter), đến lọc tinh (HEPA) và khử khuẩn bằng UVC.

2/ Yêu cầu về phòng thủ thuật không làm các can thiệp tạo khí dung (các thủ thuật không cần gây mê hồi sức, lọc máu...) dành cho người bệnh nhiễm COVID-19: Phòng cách ly riêng với thiết kế và thông khí theo hướng dẫn phòng ngừa và kiểm soát lây nhiễm COVID-19 tại Quyết định 468/QĐ-BYT ngày 19/2/2020.

3/ Yêu cầu về luồng đi của người bệnh: Tùy theo điều kiện của mỗi bệnh viện, chọn phòng mổ ở vị trí sao cho việc phân luồng, cách ly người bệnh được tốt nhất. Trong quá trình vận chuyển người bệnh tới Phòng thực hiện phẫu thuật, thủ thuật, người bệnh cần được đeo khẩu trang y tế; nếu người bệnh có suy hô hấp và có bóp bóng, cần phải lắp HEPA Filter vào đầu nối giữa bóng và ống nội khí quản.

4/ Trang phục cho phẫu thuật viên và kíp mổ: Mặc bộ trang phục phòng chống dịch bệnh trong sau đó mặc bộ quần áo phẫu thuật, bắt buộc đeo khẩu trang N95 và đeo kính bảo vệ mắt.

5/ Xử lý dụng cụ: Ưu tiên dùng các dụng cụ sử dụng một lần và xử lý dụng cụ theo Hướng dẫn Phòng ngừa và kiểm soát lây nhiễm COVID-19 quy định tại Quyết định 468/QĐ-BYT ngày 19/2/2020.

6/ Vệ sinh phòng mổ: Theo hướng dẫn về khử khuẩn phòng cách ly người bệnh COVID-19 quy định tại Quyết định 468/QĐ-BYT ngày 19/2/2020.

7/ Quản lý chất thải: Theo hướng dẫn về xử lý chất thải cho người bệnh COVID-19 quy định tại Quyết định 468/QĐ-BYT ngày 19/2/2020

8/ Lập danh sách các cán bộ tham gia ekip thực hiện kỹ thuật để định kỳ theo dõi trong thời gian 14 ngày.

9/ Không nên sử dụng thở CPAP hoặc biPAP đối với các thủ thuật liên quan đến gây mê, hỗ trợ hô hấp có tạo khí dung.

10/ Sử dụng dây máy thở, lọc máu, thận, đặt máy tạo nhịp, các dụng cụ ưu tiên loại dùng 1 lần, không tái sử dụng. Sử dụng ống nội khí quản hút trên cuff (Hi-Lo EVAC), tránh sử dụng loại sử dụng cáp quang trừ khi có chỉ định cụ thể.

Đề nghị Giám đốc các Bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế; Giám đốc Sở Y tế tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; Y tế ngành nghiêm túc triển khai thực hiện và chỉ đạo các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh triển khai thực hiện các nội dung hướng dẫn trên. Trong quá trình thực hiện, nếu có khó khăn vướng mắc đề nghị đơn vị gửi ý kiến về Bộ Y Tế (Cục Quản lý Khám, chữa bệnh) hoặc liên hệ qua Trung tâm quản lý, điều hành trực tuyến hỗ trợ chuyên môn chẩn đoán, điều trị Covid-19 để được hướng dẫn trực tiếp./.