Trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan đối với hàng hóa quá cảnh, Tổng cục Hái quan nhận được báo cáo vướng mắc liên quan đến chính sách quản lý đối với mặt hàng phân bón quá cảnh, cụ thể như sau:

- Theo quy định tại khoản 2 Điều 44 Luật trồng trọt số 31/2018/QH14 ngày 19/11/2018 thì mặt hàng phân bón chưa được công nhận lưu hành tại Việt Nam khi quá cảnh qua cửa khẩu Việt Nam phải có Giấy phép nhập khẩu phân bón của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn.

- Theo quy định tại các văn bản pháp luật về hải quan (Nghị định 08/2015/NĐ-CP ngày 21/01/2015 được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 59/2018/NĐ-CP ngày 20/4/2018 của Chính phủ và Thông tư số 38/2015/TT-BTC ngày 25/3/2015 được sửa đổi, bổ sung tại Thông tư số 39/2018/TT-BTC ngày 20/4/2018 cua Bộ Tài chính) thì trong bộ hồ sơ hải quan đối với hàng hóa quá cảnh không yêu cầu Giấy phép nhập khẩu đối với tất cả hàng hóa quá cảnh nói chung và phân bón chưa được công nhận lưu hành tại Việt Nam nói riêng vì bản chất hàng hóa quá cảnh là hàng hóa không nhập khẩu vào nội địa trừ trường hợp đặc biệt. Do vậy, việc quy định phải có giấy phép nhập khẩu đối với mặt hàng phân bón quá cảnh trong hồ sơ hải quan là chưa phù hợp với quy định pháp luật hiện hành.

- Theo quy định tại Hiệp định quá cảnh hàng hóa giữa Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam và Chính phủ Hoàng gia Campuchia năm 2014, Hiệp định quá cảnh hàng hóa giữa Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam và Chính phủ nước CHDCND Lào năm 2009 (đã được sửa đổi tại Nghị định thư sửa đổi, bổ sung năm 2017) thì mặt hàng phân bón chưa được công nhận lưu hành tại Việt Nam quá cảnh qua cửa khẩu Việt Nam không phải có giấy phép quá cảnh của Bộ Công Thương.

- Theo quy định tại Nghị định số 69/2018/NĐ-CP ngày 15/5/2018 của Chính phủ thì mặt hàng phân bón không thuộc Danh mục hàng hóa cấm nhập khẩu, xuất khẩu, do vậy không phải có giấy phép của Bộ Công Thương khi quá cảnh qua cửa khẩu Việt Nam.

Như vậy, chính sách quản lý đối với mặt hàng phân bón chưa được công nhận lưu hành tại Việt Nam quá cảnh qua cửa khẩu Việt Nam tại các văn bản pháp lý hiện hành là chưa thống nhất.

- Theo quy định tại khoản 5 Điều 156 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật số 80/2015/QH13 ngày 22/6/2015 thì: “Trong trường hợp văn bản quy phạm pháp luật trong nước và điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định khác nhau về cùng một vấn đề thì áp dụng quy định của điều ước quốc tế đó, trừ Hiến pháp”

Theo đó, Tổng cục Hài quan nhận thấy mặt hàng phân bón khi quá cảnh qua cửa khẩu Việt Nam sẽ thực hiện theo quy định tại Hiệp định quá cảnh hàng hóa giữa Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam và Chính phủ Hoàng gia Campuchia và Hiệp định quá cảnh hàng hóa giữa Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam và Chính phủ nước CHĐCND Lào mà không phải thực hiện theo quy định tại khoản 2 Điều 44 Luật trồng trọt số 31/2018/QH14.

Tuy nhiên, để thống nhất chính sách quản lý đối với hàng hóa là phân bón chưa được công nhận lưu hành tại Việt Nam khi quá cảnh qua cửa khẩu Việt Nam và để có cơ sở hướng dẫn Cục Hải quan các tỉnh, thành phố thực hiện theo đúng quy định, Tổng cục Hải quan đề nghị Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho ý kiến đối với vướng mắc nêu trên. Tổng cục Hải quan xin nhận lại ý kiến của Quý Bộ trước ngày 12/8/2023.

Trân trọng sự phối hợp của Quý Bộ./.