trong đó:

V₀ là thể tích của dung dịch axit sulfuric (5.9) cần cho phép thử mẫu trắng, tính bằng mililit (ml);

V₁ là thể tích của dung dịch axit sulfuric (5.9) cần cho phần mẫu thử, tính bằng mililit (ml);

0,014 là lượng nitơ tương đương với việc sử dụng 1 ml dung dịch axit suifuric 0,5 mol/l, tính bằng gam (g);

T là nồng độ đương lượng của dung dịch axit sulfuric được sử dụng để chuẩn độ;

m là khối lượng của phần mẫu thử, tính bằng gam (g);

w_H là độ ẩm, được xác định theo Điều 9.

Biểu thị kết quả đến hai chữ số thập phân.

11.2  Hàm lượng protein thô

...

...

...

Biểu thị kết quả đến một chữ số thập phân.

CHÚ THÍCH Một số hệ số chuyển đổi được sử dụng cho ngũ cốc được nêu trong Phụ lục C. Các loại khác thường sử dụng hệ số 6,25.

12  Độ chụm

12.1  Phép thử liên phòng thử nghiệm

Các chi tiết của phép thử liên phòng thử nghiệm về độ chụm của phương pháp được đưa ra trong Phụ lục A. Các giá trị thu được từ phép thử liên phòng thử nghiệm này có thể không áp dụng cho các dải nồng độ và các chất nền ngoài các dải nồng độ và chất nền đã nêu.

12.2  Độ lặp lại

Chênh lệch tuyệt đối giữa các kết quả của hai phép thử độc lập, đơn lẻ thu được khi sử dụng cùng phương pháp trên vật liệu thử giống hệt nhau trong cùng một phòng thử nghiệm, do một người thực hiện, sử dụng cùng thiết bị, thực hiện trong một khoảng thời gian ngắn, không được quá 5 % các trường hợp vượt quá giới hạn lặp lại r được tính theo Công thức (2) sau đây:

r = (0,0063 x w_P) x 2,8

(2)

...

...

...

Đối với các sản phẩm có hàm lượng protein thô từ 7 % đến 80 %, xem Bảng A.1 và Hình A.1.

12.3  Độ tái lập

Chênh lệch tuyệt đối giữa các kết quả của hai phép thử đơn lẻ, thu được khi sử dụng cùng phương pháp trên vật liệu thử giống hệt nhau trong các phòng thử nghiệm khác nhau, do những người khác nhau thực hiện, sử dụng các thiết bị khác nhau, không được quá 5 % các trường hợp vượt quá giới hạn tái lập R được tính theo công thức (3) sau đây:

R = (0,014 x w_P) x 2,8

(3)

(xem Bảng B.1).

Đối với các sản phẩm có hàm lượng protein thô từ 7 % đến 80 %, xem Bảng A.1 và Hình A.1.

12.4  Chênh lệch tới hạn

12.4.1  So sánh hai nhóm phép đo trong một phòng thử nghiệm

...

...

...

CDr = 1,98 x s_r = 1,98 x (0,0063 x w_P) = 0,01247 x w_P

(4)

(xem Bảng B.1).

Trong đó:

s_r là độ lệch chuẩn lặp lại;

w_P hàm lượng protein thô của mẫu tính theo khối lượng sản phẩm khô, biểu thị bằng phần trăm.

12.4.2  So sánh hai nhóm phép đo trong hai phòng thử nghiệm

Chênh lệch tới hạn (CDR) giữa hai giá trị trung bình, mỗi giá trị thu được từ hai kết quả thử do hai phòng thử nghiệm khác nhau thực hiện trong các điều kiện lặp lại, bằng:

...

...

...

(xem Bảng B.1).

Trong đó:

s_R là độ lệch chuẩn tái lập;

s_r là độ lệch chuẩn lặp lại;

w_p là hàm lượng protein thô của mẫu tính theo khối lượng sản phẩm khô, biểu thị bằng phần trăm.

13  Báo cáo thử nghiệm

Báo cáo thử nghiệm phải ghi rõ:

a) mọi thông tin cần thiết để nhận biết đầy đủ về mẫu thử;

b) phương pháp lấy mẫu đã sử dụng, nếu biết;

...

...

...

d) hệ số chuyển đổi được sử dụng (xem Chú thích trong 11.2);

e) mọi chi tiết thao tác không được quy định trong tiêu chuẩn này hoặc những điều được coi là tùy ý cũng như bất kỳ sự cố nào có thể ảnh hưởng đến kết quả thử;

f) kết quả thử thu được, hoặc nếu thỏa mãn yêu cầu về độ lặp lại thì nêu kết quả cuối cùng thu được.

Phụ lục A

(Tham khảo)

Kết quả của các phép thử liên phòng

Độ lặp lại, độ tái lập và chênh lệch tới hạn của phương pháp được thiết lập bởi hai phép thử liên phòng thử nghiệm luân phiên theo các yêu cầu của TCVN 6910-2 (ISO 5725-2), TCVN 6910-3 (ISO 5725-3) và TCVN 6910-6 (ISO 5725-6).

Mười phòng thử nghiệm tham gia vào phép thử này. Mười bốn sản phẩm và bốn chất chuẩn được dùng để phân tích. Các kết quả đưa ra trong Bảng A.1.

...

...

...

Thông số

Mẫu ^a

1

2

3

4

5

6

7

...

...

...

9

10

11

12

13

14

Số lượng phòng thử nghiệm còn lại sau khi đã loại trừ ngoại lệ

10

9

...

...

...

10

10

10

10

10

10

10

10

10

...

...

...

9

Hàm lượng protein trung bình (w_N x 5,7), tính theo % chất khô, w_P

7,03

8,94

9,02

11,88

13,90

15,54

16,19

...

...

...

22,80

31,57

61,33

62,19

79,46

79,99

Độ lệch chuẩn lặp lại, s_r

0,11

0,04

...

...

...

0,15

0,06

0,07

0,17

0,09

0,17

0,10

0,85

0,27

...

...

...

0,19

Hệ số biến thiên (độ lệch chuẩn r/trung bình), %

1,56

0,45

0,78

1,26

0,43

0,45

1,05

...

...

...

0,75

0,32

1,39

0,43

0,72

0,24

Giới hạn lặp lại, r (= 2,8 x s_r)

0,31

0,11

...

...

...

0,42

0,17

0,20

0,48

0,25

0,48

0,28

2,38

0,76

...

...

...

0,53

Độ lệch chuẩn tái lập, s_R

0,19

0,14

0,08

0,28

0,16

0,14

0,34

...

...

...

0,46

0,46

1,37

0,79

1,02

0,83

Hệ số biến thiên (độ lệch chuẩn R/trung bình), %

2,70

1,57

...

...

...

2,36

1,15

0,90

2,10

1,32

2,02

1,46

2,23

1,27

...

...

...

1,04

Giới hạn tái lập, R (= 2,8 x s_R)

0,53

0,39

0,22

0,78

0,45

0,39

0,95

...

...

...

1,29

1,29

3,84

2,21

2,86

2,32

^a Các mẫu đó là: 1 = Bột mì thông thường 1; 2 = Ngô; 3 = Lúa mạch; 4 = Lúa mì thông thường; 5 = Bột mì thông thường 3; 6 = Lúa mì cứng; 7 = Bột mì thường 2; 8 = đậu Hà Lan 2; 9 = đậu Hà Lan 1; 10 = đậu; 11 = gluten lúa mì 1; 12 = gluten lúa mì 2; 13 = gluten ngô 1; 14 = gluten ngô 2

CHÚ DẪN

...

...

...

Y Độ lệch chuẩn, %                   s_r Độ lệch chuẩn lặp lại (♦)

Hình A.1 - Mối quan hệ giữa độ lệch chuẩn lặp lại, độ lệch chuẩn tái lập và giá trị trung bình của hàm lượng protein

Hình A.1 cho thấy độ lệch chuẩn lặp lại và độ lệch chuẩn tái lập phụ thuộc vào giá trị protein tìm thấy, do vậy các giá trị này không phải là hằng số.

Việc thiết lập mối quan hệ phụ thuộc giữa các giá trị về độ chụm (độ lặp lại hoặc độ tái lập) và mức trung bình protein tăng đối với một vài kiểu mối quan hệ.

Từ các chênh lệch nhỏ quan sát được giữa các mối quan hệ dẫn đến chấp nhận phương trình đi qua điểm gốc zero:

a)

phương trình đường hồi quy đối với s_r

s_r = 0,0063 x w_P

b)

...

...

...

R ² = 0,4646

c)

phương trình đường hồi quy đối với s_R

s_R = 0,014 x w_P

d)

hệ số xác định

R ² = 0,7849

Phụ lục B

...

...

...

Chênh lệch tới hạn và áp dụng thực tế các giới hạn lặp lại và tái lập cho các hàm lượng protein khác nhau

B.1  So sánh hai nhóm phép đo trong một phòng thử nghiệm

Chênh lệch tới hạn (CDr) giữa hai giá trị trung bình thu được từ hai kết quả thử trong các điều kiện lặp lại bằng:

CDr = 2,8s_r

(B.1)

trong đó:

s_r là độ lệch chuẩn lặp lại:

n₁ và n₂ là số kết quả thử tương ứng với mỗi giá trị trung bình.

CHÚ THÍCH Chênh lệch tới hạn giữa hai giá trị trung bình thu được từ hai kết quả trong các điều kiện về độ lặp lại, xem TCVN 6910-6 (ISO 5725-6).

...

...

...

CDr = 2,8 s_r = 1,98 s_r

(B.2)

B.2  So sánh hai nhóm phép đo trong hai phòng thử nghiệm

Chênh lệch tới hạn (CDR) giữa hai giá trị trung bình thu được từ hai kết quả thử của hai phòng thử nghiệm khác nhau trong các điều kiện lặp lại bằng:

(B.3)

trong đó:

s_r là độ lệch chuẩn lặp lại;

s_R là độ lệch chuẩn tái lập;

...

...

...

Nếu cả hai n₁ và n₂ đều bằng 2, thì phương trình rút gọn là:

(B.4)

Bảng B.1 - Áp dụng thực tế của giới hạn lặp lại và giới hạn tái lập đối với các hàm lượng protein khác nhau

Hàm lượng protein

(w_N x 5,7) %

Độ lệch chuẩn lặp lại

s_r

Giới hạn lặp lại

...

...

...

Độ lệch chuẩn tái lập

s_R

Giới hạn tái lập

R

Chênh lệch tới hạn (CD) giữa hai giá trị trung bình

Trong 1 phòng thử nghiệm

Trong 2 phòng thử nghiệm

10

0,06

...

...

...

0,14

0,39

0,12

0,37

15

0,09

0,25

0,21

0,59

...

...

...

0,56

20

0,12

0,34

0,28

0,78

0,24

0,75

25

...

...

...

0,42

0,35

0,98

0,30

0,93

30

0,18

0,50

0,42

...

...

...

0,36

1,12

35

0,21

0,59

0,49

1,37

0,42

1,31

...

...

...

0,24

0,67

0,56

1,57

0,48

1,49

45

0,27

0,76

...

...

...

1,76

0,53

1,68

50

0,30

0,84

0,70

1,96

0,59

...

...

...

55

0,33

0,92

0,77

2,16

0,65

2,05

60

0,36

...

...

...

0,84

2,35

0,71

2,24

65

0,39

1,09

0,91

2,55

...

...

...

2,43

70

0,42

1,18

0,98

2,74

0,83

2,61

75

...

...

...

1,26

1,05

2,94

0,89

2,80

80

0,48

1,34

1,12

...

...

...

0,95

2,99

Giả sử:

Phép thử 1

+

Phép thử 2

=

Trung bình 1 (phép thử 1 + phép thử 2)/2

...

...

...

Phép thử 5

+

Phép thử 6

=

Trung bình 2 (phép thử 5 + phép thử 6)/2

...

...

...

Phép thử 9

+

Phép thử 10

=

Trung bình 3 (phép thử 9 + phép thử 10)/2

VÍ DỤ:

...

...

...

phép thử 1 và phép thử 2

hoặc giữa

phép thử 5 và phép thử 6

Giới hạn tái lặp được áp dụng giữa

phép thử 1 và phép thử 6

hoặc giữa

phép thử 2 và phép thử 9

Chênh lệch tới hạn (CD) được áp dụng giữa

trung bình phép thử 1 và phép thử 2

...

...

...

trung bình phép thử 1 và phép thử 3

Phụ lục C

(Tham khảo)

Các hệ số chuyển đổi hàm lượng nitơ sang hàm lượng protein

Sản phẩm

Hệ số chuyển đổi nitơ thành protein

Lúa mì thường

5,7

...

...

...

5,7

Sản phẩm lúa mì nghiền

5,7 hoặc 6,25

Lúa mì dùng làm thức ăn

6,25

Lúa mạch

6,25

Yến mạch

5,7 hoặc 6,25

...

...

...

5,7

Triticale (Tiểu hắc mạch, lai giữa lúa mì và lúa mì đen)

6,25

Ngô

6,25

Đậu đỗ

6,25

Thư mục tài liệu tham khảo

...

...

...

[2] TCVN 9936 (ISO 3188) Tinh bột và sản phẩm tinh bột - Xác định hàm lượng nitơ bằng phương pháp Kjendahl - Phương pháp chuẩn độ.

[3] TCVN 6910-2 (ISO 5725-2), Độ chính xác (độ đúng và độ chụm) của phương pháp đo và kết quả đo - Phần 2: Phương pháp cơ bản để xác định độ lặp lại và độ tái lập của phương pháp đo tiêu chuẩn.

[4] TCVN 6910-3 (ISO 5725-3), Độ chính xác (độ đúng và độ chụm) của phương pháp đo và kết quả đo - Phần 3: Các thước đo trung gian độ chụm cửa phương pháp đo tiêu chuẩn.

[5] TCVN 6910-6 (ISO 5715-6), Độ chính xác (độ đúng và độ chụm) của phương pháp đo và kết quả đo - Phần 6: Sử dụng các giá trị độ chính xác trong thực tế.

[6] TCVN 4328-1 (ISO 5983-1) Thức ăn chăn nuôi - Xác định hàm lượng nitơ và tính hàm lượng protein khô - Phương pháp Kjeldahl.

[7] TCVN 9027 (ISO 24333) Ngũ cốc và sản phẩm ngũ cốc - Lấy mẫu.

[8] BIPEA, Conseil méthodologiques pour le dosage de l’eau dans les grains et les graines - LU68 E 8405 - Détermination de la teneur en eau - Protéagineux (Fiche n⁰ 4).

[9] European Brewery Convention, Analytica EBC, 1984.

[10] Nitrogen-ammonia-protein Modified Kjeldahl method Titanium oxide and copper sulfate catalyst. Official Methods and Recommended Practices of the AOCS, (ed. D.E.Firestone). AOCS Official Method Ba Ai 4-91, AOCS Press, Champaign IL, 1997.

...

...

...

[12] ICC Standard 105/2, Determination of crude protein in cereals and cereal products for food and feed.

Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8125:2015 (ISO 20483:2013) về Ngũ cốc và đậu đỗ - Xác định hàm lượng nitơ và tính hàm lượng protein thô – Phương pháp Kjeldahl