Chú thích:

1) Các giá trị cho trong bảng được tính toán từ công thức chính xác: luật nhị thức đối với tham số p = 0,50, với n lặp lại (trả lời).

2) Khi số lượng các trả lời lớn hơn 100 (n > 100) thì cần phải dùng công thức sau đây dựa trên phép xấp xỉ luật nhị thức bằng luật chuẩn và nó cho số lượng ít nhất thực tế các khẳng định phải nhận được, với sai số lớn nhất không quá 1 đơn vị.

Số trả lời ít nhất: giá trị nguyên gần nhất + k

Quy tắc một phía:

a £ 0,05

k = 0,82

a £ 0,01

k = 1,16

...

...

...

k = 1,55

Quy tắc hai phía

Bảng 2

Số lượng câu trả lời

Số lượng ít nhất của các trả lời dành cho 1 mẫu với mức ý nghĩa

a £ 0,05

a £ 0,01

a £ 0,001

...

...

...

7

-

-

8

8

8

-

9

8

...

...

...

-

10

9

10

-

11

10

11

11

...

...

...

10

11

12

13

11

12

13

14

12

...

...

...

14

15

12

13

14

16

13

14

15

...

...

...

13

15

16

18

14

15

17

19

15

...

...

...

17

20

15

17

18

21

16

17

19

...

...

...

17

18

19

23

17

19

20

24

18

...

...

...

21

25

18

20

21

26

19

20

22

...

...

...

20

21

23

28

20

22

23

29

21

...

...

...

24

30

21

23

25

31

22

24

25

...

...

...

23

24

26

33

23

25

27

34

24

...

...

...

27

35

24

26

28

36

25

27

29

...

...

...

25

27

29

38

26

28

30

39

27

...

...

...

31

40

27

29

31

41

28

30

32

...

...

...

28

30

32

43

29

31

33

44

29

...

...

...

34

45

30

32

34

46

31

33

35

...

...

...

31

33

35

48

32

34

36

49

32

...

...

...

37

50

33

35

37

60

39

41

44

...

...

...

44

47

50

80

50

52

56

90

55

...

...

...

61

100

61

64

67

Chú thích:

1) Các giá trị cho trong bảng được tính toán từ công thức chính xác: luật nhị thức đối với tham số p = 0,50, với n lặp lại (trả lời);

2) Khi số trả lời lớn hơn 100 (n > 100) thì cần phải dùng công thức sau đây dựa trên phép xấp xỉ luật nhị thức bằng luật chuẩn và nó cho số lượng ít nhất thực tế các khẳng định phải nhận được, với sai số lớn nhất không quá 1 đơn vị.

Số trả lời ít nhất: giá trị nguyên gần nhất:

...

...

...

Quy tắc hai phía:

a £ 0,05

k = 0,98

a £ 0,01

k = 1,29

a £ 0,001

k = 1,65

PHỤ LỤC A

...

...

...

Phát hiện các khác nhau về hướng

Đối tượng thử:

Chuẩn cứ thử:

Ngày:

Họ tên:

Vấn đề: cái nào trong 2 mẫu này là …. hơn?

Cặp thử

Số hiệu mẫu

...

...

...

……….

Số hiệu mẫu

………..

………..

Mẫu ………..hơn

………..

………..

...

...

...

Thử độ ưa thích hơn

Đối tượng thử:

Chuẩn cứ thử:

Ngày:

Họ tên:

Vấn đề: bạn thích cái nào hơn trong hai mẫu này?

Cặp thử

Mẫu được ưa chuộng hơn

...

...

...

………..

………..

Số hiệu mẫu

………..

………..

………..

………..

Nhận xét ……………………………………………………………………………………………..

...

...

...

PHỤ LỤC B

VÍ DỤ ÁP DỤNG THỰC TẾ

Người giám sát thử chấp nhận rủi ro sai lầm 5 % (nghĩa là 0,05)

Phép thử theo quy tắc 1 phía Hai mẫu đồ uống mã số “789”, và “379”. Mặc dù một trong 2 đồ uống có thể được công bố là ngọt hơn, đánh giá viên vẫn có thể coi một mẫu trong đó là ngọt hơn (ưa thích hơn)

Phép thử theo quy tắc 2 phía. Hai mẫu đồ uống được mã số “527” và “806” Mẫu số “527” được công bố là ngọt hơn. Đánh giá viên sẽ được nêu câu hỏi là mẫu nào trong 2 mẫu đã được mã số đó là ngọt hơn

Thử nghiệm khác nhau cùng hướng

Hai mẫu đồ uống được đưa ra theo một thứ tự ngẫu nhiên đối xứng cho 30 đánh giá viên đã được huấn luyện.

Câu hỏi: Mẫu nào ngọt hơn?

Câu hỏi: Mẫu nào ngọt hơn?

...

...

...

18 người cho là mẫu 789.

12 người cho là mẫu 379.

Các trả lời:

22 người cho là mẫu 527.

8 người cho là mẫu 806.

Từ bảng 2  có thể rút ra bằng không có khác nhau đáng kể ở độ ngọt của 2 đồ uống.

Từ bảng 1 có thể rút ra rằng đồ uống 527 là cảm giác thấy ngọt hơn đồ uống 806.

Thử độ ưa thích hơn

Hai mẫu đồ uống được mã số lại và đưa ra theo thứ tự ngẫu nhiên đối xứng cho 30 đánh giá viên chưa qua huấn luyện

...

...

...

Câu hỏi: Mẫu nào bạn thích hơn?

Các trả lời:

22 người thích mẫu 832 hơn.

8 người thích mẫu 417 hơn.

Các trả lời:

23 người thích mẫu 613 hơn.

7 người thích mẫu 298 hơn.

Từ bảng 2 có thể kết luận rằng mẫu đồ uống 832 là được ưa thích hơn mẫu 417.

Từ bảng 1 có thể kết luận rằng có sự ưa thích mẫu 613 hơn mẫu 298.

...

...

...

TIÊU CHUẨN THAM KHẢO

1) ISO 3534 – 85

Thống kê học – Từ vựng và ký hiệu.

2) ISO 5492 – 72

Phân tích cảm quan – Từ vựng.

3) TCVN 3691 – 81

Thống kê học – Thuật ngữ, định nghĩa.

4) ISO 8586/1-88

Phân tích cảm quan. Phương pháp luận. Hướng dẫn chung về chọn lựa huấn luyện và giám sát đánh giá viên. Phần 1 – Đánh giá viên được chọn lựa.

...

...

...

Phân tích cảm quan. Hướng dẫn chung để thiết kế phòng thử.

Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 4831:1989 (ISO 5495 - 1983) về phân tích cảm quan - Phương pháp luận - Phép thử so sánh cặp đôi do Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước ban hành