TIÊU CHUẨN QUỐC GIA

TCVN 12292-1:2018

ISO 10667-1:2011

CUNG CẤP DỊCH VỤ ĐÁNH GIÁ - QUY TRÌNH VÀ PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ CON NGƯỜI TRONG CÔNG VIỆC VÀ MÔI TRƯỜNG TỔ CHỨC - PHẦN 1: YÊU CẦU ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG

Assessment service delivery - Procedures and methods to assess people in work and organizational settings - Part 1: Requirements for the client

Lời nói đầu

TCVN 12292-1:2018 hoàn toàn lương đương với ISO 10667-1:2011.

TCVN 12292-1:2018 do Ban Kỹ thuật tiêu chuẩn quốc gia TCVN/TC 260 Quản trị nguồn nhân lực biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đề nghị, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

...

...

...

- TCVN 12292-1:2018 (ISO 10667-1:2011), Phần 1: Yêu cầu đối với khách hàng:

- TCVN 12292-2:2018 (ISO 10667-2:2011), Phần 2: Yêu cầu đối với nhà cung cấp dịch vụ.

Lời giới thiệu

0.1  Khái quát

TCVN 12292 (ISO 10667) trình bày quan điểm dựa trên bằng chứng, có thể đo lường được về quá trình cung cấp dịch vụ đánh giá có khả năng áp dụng trên toàn thế giới. Tiêu chuẩn này cho phép tổ chức sử dụng hiệu quả việc đánh giá, đưa ra quyết định tuyển dụng tốt hơn và tăng cường sự phù hợp tiềm năng, tốt đẹp giữa tổ chức và người lao động. Tiêu chuẩn này sẽ thúc đẩy việc cung cấp các dịch vụ đánh giá có sự chuẩn hóa, thích hợp và công bằng cho người tham gia đánh giá. Tiêu chuẩn cho phép các cơ quan quản lý, cơ quan chức năng khác và xã hội nói chung có thêm sự tin tưởng vào các quy trình đánh giá.

TCVN 12292 (ISO 10667) cung cấp hướng dẫn rõ ràng và ngắn gọn cho nhà cung cấp dịch vụ đánh giá và khách hàng của các nhà cung cấp dịch vụ đánh giá để cho phép tất cả các bên liên quan nhận ra những lợi ích tiềm ẩn của các thực hành đánh giá tốt. Điều này đạt được bằng cách:

- xác định thực hành tốt đối với các quy trình và phương pháp đánh giá;

- đảm bảo công bằng trong việc áp dụng các quy trình đánh giá;

...

...

...

Việc sử dụng TCVN 12292 (ISO 10667) có thể ở các mức độ rất khác nhau về năng lực, hiểu biết và sự quen thuộc đối với các khái niệm liên quan đến việc xây dựng các quy trình và phương pháp chuẩn hóa nhằm đánh giá các cá nhân, đội nhóm và các tổ chức trong lĩnh vực nghề nghiệp. Theo đó, để tạo điều kiện cho các thành viên sử dụng và cung cấp hướng dẫn về bối cảnh của TCVN 12292 (ISO 10667), phần giới thiệu này trình bày thông tin chính về mục đích và bố cục của TCVN 12292 (ISO 10667).

0.2  Chức năng của TCVN 12292 (ISO 10667)

TCVN 12292 (ISO 10667) liên quan đến việc cung cấp các đánh giá được sử dụng ở cấp độ cá nhân, đội nhóm và tổ chức. TCVN 12292 (ISO 10667) hướng tới việc thúc đẩy thực hành tốt và khuyến khích hệ thống tài liệu rõ ràng về mối quan hệ công việc giữa khách hàng và nhà cung cấp dịch vụ. Tiêu chuẩn này đóng vai trò như hướng dẫn thực tế cho cả khách hàng và nhà cung cấp dịch vụ có liên quan tới quá trình cung cấp đánh giá. Tiêu chuẩn mô tả nghĩa vụ và trách nhiệm tương ứng trước, trong và sau quá trình đánh giá. Đồng thời đưa ra hướng dẫn về quyền và trách nhiệm của người tham gia đánh giá và những người khác có liên quan đến quy trình đánh giá, bao gồm cá người nhận kết quả đánh giá. Hình 1 đưa ra tổng quan về các mối tương tác có có giữa các bên khác nhau trong quá trình đánh giá.

CHÚ THÍCH: Các bên trong quá trình đánh giá có vai trò khác nhau và tương tác với nhau trong toàn bộ quá trình đánh giá. Ngoài ra, một bên có thể đảm nhiệm nhiều vai trò. Ví dụ, người tham gia đánh giá cũng có thể là khách hàng và nhà cung cấp dịch vụ cũng có thể là khách hàng. Trong vai trò tư vấn nghề nghiệp, bên tham gia có thể mua dịch vụ và do đó họ cũng là khách hàng. Tương tự, nhóm nhân sự nội bộ có thể cung cấp dịch vụ cho tổ chức cũng như sử dụng dịch vụ của các nhà cung cấp bên ngoài.

^a Xem Điều 2 đối với các định nghĩa về các vai trò khác nhau.

Hình 1 - Các vai trò trong quá trình đánh giá

0.3  Đối tượng sử dụng dự kiến của TCVN 12292 (ISO 10667)

TCVN 12292 (ISO 10667) dành cho những khách hàng và nhà cung cấp dịch vụ cần làm việc liên tục và phối hợp với nhau để đảm bảo cung cấp dịch vụ đánh giá hiệu quả. TCVN 12292-1 (ISO 10667-1) quy định các yêu cầu đối với khách hàng. TCVN 12292-2 (ISO 10667-2) quy định các yêu cầu đối với nhà cung cấp dịch vụ. Khách hàng cần nhận thức và tuân thủ TCVN 12292-1 (ISO 10667-1) khi bắt đầu một đề nghị thích hợp cho dịch vụ đánh giá, bao gồm cả việc nêu đầy đủ nhu cầu đánh giá của mình và thực thi các yêu cầu của TCVN 12292 (ISO 10667). Tuy nhiên, nếu nhà cung cấp dịch vụ biết rằng khách hàng tiềm năng không nhận thức được hoặc không sử dụng TCVN 12292 (ISO 10667), thì cần thông báo cho khách hàng về các thực hành tốt nhất này và khuyến khích khách hàng hành động phù hợp với tiêu chuẩn này cho toàn bộ quá trình đánh giá.

...

...

...

TCVN 12292 (ISO 10667) hướng tới việc thúc đẩy các thực hành tốt và khuyến khích hệ thống tài liệu rõ ràng về mối quan hệ công việc giữa khách hàng và nhà cung cấp dịch vụ. Trong cả hai phần của bộ TCVN 12292 (ISO 10667), Phụ lục A trình bày tóm lược về quyền và trách nhiệm của những người tham gia đánh giá liên quan đến việc đánh giá.

0.4  Các bên liên quan khác

Ngoài nhà cung cấp dịch vụ, khách hàng và những người tham gia đánh giá, các bên liên quan khác có thể bao gồm:

a) Người sử dụng cuối các thông tin đánh giá trong tổ chức để đưa ra chiến lược và/hoặc quyết định hành động, ví dụ nhà quản lý tuyển dụng trong trường hợp đánh giá để lựa chọn, nhà quản lý nguồn nhân lực trong trường hợp hoạch định kế nhiệm hoặc quản lý nhân tài của tổ chức, nhà lãnh đạo điều hành trong trường hợp sáp nhập và mua lại.

b) Người trung gian bên ngoài hoặc người sử dụng gián tiếp bao gồm, nhưng không giới hạn đối với:

1) các nhà phát triển và nhà phân phối các quy trình đánh giá;

2) các nhà tuyển dụng, huấn luyện viên, nhân viên tư vấn tìm việc;

3) các tổ chức cung cấp đánh giá để cấp phép hoặc chứng nhận nhân sự;

4) những người đánh giá các chương trình đào tạo hoặc giáo dục dạy nghề;

...

...

...

0.5  Loại hình đánh giá trong TCVN 12292 (ISO 10667)

TCVN 12292 (ISO 10667) bao gồm các quy trình và phương pháp đối với các loại hình đánh giá dưới đây.

a) Đánh giá cấp độ cá nhân. Ví dụ như phỏng vấn, định hướng nghề nghiệp, huấn luyện chuyên sâu nhân sự cấp cao, phát triển nhân sự, lựa chọn, hoạch định kế nhiệm.

b) Đánh giá cấp độ đội nhóm. Ví dụ như nâng cao tinh thần đội nhóm và đánh giá kết quả thực hiện công việc nhằm cải thiện kết quả thực hiện công việc của toàn đội nhóm.

c) Đánh giá cấp độ tổ chức. Ví dụ như sự hài lòng của người lao động (dữ liệu được báo cáo ở cấp tổ chức), thay đổi văn hóa do sáp nhập hoặc mua lại, mức độ gắn kết của người lao động trong các đơn vị kinh doanh của tổ chức.

TCVN 12292 (ISO 10667) đề cập đến việc cung cấp các đánh giá theo vòng đời việc làm.

Các khía cạnh của vòng đời việc làm có thể được mô tả liên quan tới việc:

- tuyển dụng và lựa chọn;

- định hướng nghề nghiệp/đào tạo nghề;

...

...

...

- phát triển và huấn luyện cá nhân;

- đề bạt và hoạch định kế nhiệm;

- hoạch định hỗ trợ tìm việc và nghỉ hưu.

0.6  Tổ chức của bộ TCVN 12292 (ISO 10667)

Để xây dựng một tiêu chuẩn hiệu quả, hữu ích cho cả khách hàng và nhà cung cấp dịch vụ, quá trình đánh giá được chia thành bốn giai đoạn:

- quy trình thỏa thuận;

- quy trình trước đánh giá;

- cung cấp đánh giá;

- xem xét sau đánh giá.

...

...

...

Trong cả hai tiêu chuẩn TCVN 12292-1 (ISO 10667-1) và TCVN 12292-2 (ISO 10667-2), mỗi giai đoạn đánh giá được đề cập trong một điều riêng (Điều 3, 4, 5 và 6) như dưới đây.

a) Quy trình thỏa thuận (Điều 3) mô tả trách nhiệm và nghĩa vụ chung của khách hàng và nhà cung cấp dịch vụ, cũng như hình thức thỏa thuận và mô tả những gì phải đề cập trong thỏa thuận.

b) Quy trình trước đánh giá (Điều 4) bao gồm:

1) xác định nhu cầu nào cần được đánh giá và cách thức cùng với việc lựa chọn tiêu chí để đánh giá thành công và có những mong muốn rõ ràng về tính hữu dụng của quá trình;

2) xác định xem có sự xung đột quyền lợi nào cần được cân đối hay không;

3) đưa ra lý giải rõ ràng cho việc đánh giá, lập thành văn bản thỏa thuận giữa khách hàng và nhà cung cấp dịch vụ thông qua các công bố bằng văn bản viết, hoặc hợp đồng, tùy trường hợp.

c) Cung cấp đánh giá (Điều 5) đề cập tất cả các giai đoạn chuẩn bị và tiến hành đánh giá.

d) Xem xét sau đánh giá (Điều 6) đề cập việc xem xét quá trình đánh giá để xác định xem kết quả, hệ quả và tính hữu dụng của đánh giá có phù hợp với nhu cầu đánh giá hay không, xem mục tiêu có được đáp ứng không và những thay đổi nào trong quá trình đánh giá cần được chấp nhận để khách hàng sử dụng trong tương lai.

CUNG CẤP DỊCH VỤ ĐÁNH GIÁ - QUY TRÌNH VÀ PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ CON NGƯỜI TRONG CÔNG VIỆC VÀ MÔI TRƯỜNG TỔ CHỨC - PHẦN 1: YÊU CẦU ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG

...

...

...

1  Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này thiết lập các yêu cầu và hướng dẫn cho khách hàng khi làm việc với nhà cung cấp dịch vụ để thực hiện việc đánh giá cá nhân, đội nhóm hoặc tổ chức cho các mục đích liên quan đến công việc. Tiêu chuẩn này cho phép khách hàng đưa ra Quyết định dựa trên kết quả đánh giá hợp lý.

Tiêu chuẩn này quy định các yêu cầu của khách hàng về:

a) nhu cầu và lý do sử dụng việc đánh giá;

b) các điều kiện sử dụng trong đánh giá;

c) các quyết định về cách tiếp cận đánh giá cùng với việc thực thi và đánh giá quy trình và phương pháp đánh giá;

d) năng lực và phẩm chất chuyên môn cần thiết của nhân sự phía khách hàng có liên quan đến quá trình đánh giá;

e) quyết định về việc tiếp cận, sử dụng và lưu trữ các kết quả đánh giá và báo cáo tiếp theo;

f) các quyết định liên quan đến tổ chức, ví dụ, đào tạo, xây dựng đội nhóm, xác định văn hóa hay đạo đức tổ chức.

...

...

...

- quyết định liên quan đến việc làm, ví dụ, tuyển dụng, lựa chọn, phát triển, thẩm định, đề bạt, hỗ trợ tìm việc, hoạch định kế nhiệm và bổ nhiệm lại;

- quyết định liên quan đến nghề nghiệp, ví dụ, tuyển dụng, huấn luyện, hướng dẫn, đào tạo củng cố nghề nghiệp và tư vấn hỗ trợ tìm việc;

- quyết định của đội nhóm, ví dụ, sáng kiến đào tạo, xây dựng đội nhóm, v,v...;

- quyết định của tổ chức, ví dụ, tái cấu trúc, sáng kiến đạo đức và văn hóa, sáp nhập và mua lại, v.v...

TCVN 12292 (ISO 10667) không đề cập đến các tiêu chuẩn chuyên môn kỹ thuật. Tuy nhiên, chất lượng của các quy trình và phương pháp đánh giá cần được xem xét liên quan đến mục đích đánh giá, sự phù hợp của các thước đo bao gồm tính hợp lệ, tính tin cậy, tính công bằng, sự chuẩn hóa và mọi vấn đề liên quan đến nhu cầu đặc biệt của người tham gia đánh giá và các yếu tố khác ảnh hưởng đến tính thực tế, khả năng chấp nhận và tính hữu dụng của việc đánh giá.

CHÚ THÍCH 1: Yêu cầu đối với nhà cung cấp dịch vụ được quy định trong TCVN 12292-2 (ISO 10667-2).

CHÚ THÍCH 2: Xem Thư mục tài liệu tham khảo đối với các ví dụ về các hướng dẫn chuyên môn khác.

CHÚ THÍCH 3: Xem Phụ lục B để biết thêm chi tiết về hướng dẫn chất lượng kỹ thuật được chấp nhận chung.

Tiêu chuẩn này không trình bày các năng lực cụ thể yêu cầu đối với người đánh giá vì chúng phụ thuộc vào tính chất của việc đánh giá.

...

...

...

2  Thuật ngữ và định nghĩa

Tiêu chuẩn này sử dụng các thuật ngữ và định nghĩa dưới đây.

2.1

Thỏa thuận (agreement)

Quy định các điều khoản và điều kiện cam kết giữa khách hàng và nhà cung cấp dịch vụ.

CHÚ THÍCH: Ví dụ bao gồm, nhưng không giới hạn, các chi tiết về dịch vụ hoặc sản phẩm được cung cấp, khoảng thời gian, phạm vi, quyền sở hữu và sử dụng hợp lý tài sản trí tuệ, chi phí, v.v...

2.2

Đánh giá (assessment)

Phương pháp và quy trình có tính hệ thống để xác định kiến thức, kỹ năng, khả năng liên quan đến công việc hoặc các đặc điểm khác của cá nhân hoặc nhóm người hoặc kết quả thực hiện công việc của cá nhân hoặc nhóm người.

...

...

...

2.3

Người quản trị đánh giá (assessment administrator)

Cá nhân hoặc tổ chức có trách nhiệm thực hiện việc quản trị các đánh giá.

CHÚ THÍCH: Nhiệm vụ của người quản trị đánh giá bao gồm, nhưng không giới hạn việc quản trị kiểm tra trực tiếp; thiết lập đánh giá trực tuyến; theo dõi từ xa; quản lý các hoạt động trong trung tâm đánh giá; các nhiệm vụ quản trị khác. Người quản trị đánh giá còn được gọi là “giám thị kiểm tra”, “trợ lý kiểm tra” hoặc “người giám sát”. Người quản trị đánh giá có thể là người lao động của nhà cung cấp dịch vụ hoặc khách hàng, hoặc bên thứ ba ký hợp đồng cho mục đích đánh giá.

2.4

Người tham gia đánh giá (assessment participant)

Cá nhân được đánh giá, dù cho bản thân hay cho tổ chức, riêng lẻ hoặc là thành phần của nhóm.

CHÚ THÍCH: Người tham gia đánh giá là cá nhân, bao gồm: người xin việc hoặc người ứng tuyển công việc; người lao động của khách hàng là người ứng tuyển để đề bạt hoặc được đánh giá cho một số mục đích tổ chức nội bộ khác; mọi cá nhân được đánh giá, cung cấp thông tin hoặc được định hướng nghề nghiệp vì lợi ích cá nhân của họ,...

2.5

...

...

...

Cá nhân hoặc tổ chức chịu trách nhiệm đánh giá và thuyết minh kết quả thực hiện công việc của người tham gia đánh giá về nhiệm vụ đánh giá và đưa ra báo cáo và phản hồi thích hợp cho người tham gia đánh giá và khách hàng.

CHÚ THÍCH: Người đánh giá có thẩm quyền đưa ra quyết định về việc sử dụng và thuyết minh các quy trình đánh giá. Liên quan đến kiểm tra tâm lý, đôi khi được gọi là “người dùng thử” để phân biệt với “giám thị kiểm tra”, “nhà quản trị kiểm tra” hoặc “người giám sát”. Người đánh giá có thể là người lao động của nhà cung cấp dịch vụ hoặc khách hàng, hoặc bên thứ ba ký hợp đồng cho mục đích đánh giá.

2.6

Khách hàng (client)

Cá nhân hoặc tổ chức thỏa thuận với nhà cung cấp dịch vụ để cung cấp đánh giá và các thành phần liên quan trong dịch vụ đánh giá.

CHÚ THÍCH 1: Khách hàng có thể là:

a) các cá nhân, vì lợi ích của bản thân (ví dụ, các quyết định liên quan đến nghề nghiệp được thông báo qua các kết quả đánh giá bao gồm huấn luyện, hướng dẫn, đào tạo củng cố nghề nghiệp và tư vấn), hoặc các cá nhân khác (ví dụ, cơ quan cấp giấy phép và tổ chức chứng nhận);

b) các tổ chức, để đánh giá bản thân tổ chức (ví dụ, khảo sát sự gắn kết, đánh giá điều kiện làm việc, khảo sát sự hài lòng trong công việc) hoặc các cá nhân và/hoặc đội nhóm trong tổ chức (ví dụ đưa ra các quyết định liên quan đến việc làm như tuyển dụng, lựa chọn, phát triển, đề bạt, hỗ trợ tìm việc, hoạch định kế nhiệm và tái bổ nhiệm).

CHÚ THÍCH 2: Đôi khi người tham gia đánh giá cũng là khách hàng. Trong tiêu chuẩn này, khi khách hàng là cá nhân được đánh giá, cá nhân đó được gọi là người tham gia đánh giá.

...

...

...

Năng lực (competence)

‹Trong đánh giá› sự sở hữu kiến thức và kỹ năng thích hợp nhờ giáo dục và/hoặc đào tạo để sử dụng và thuyết minh các đánh giá cụ thể hoặc chung, bao gồm trong lĩnh vực lý thuyết, phương pháp luận và thực hành có liên quan, và để cung cấp dịch vụ đánh giá với mức độ kết quả thực hiện công việc được xác định theo tiêu chuẩn.

CHÚ THÍCH: Trong TCVN 12292 (ISO 10667), năng lực đề cập đến người đánh giá cũng như tất cả các công việc dưới sự giám sát của người đánh giá, khi thích hợp chứ không phải với người tham gia đánh giá.

2.8

Giấy chứng nhận (credential)

Giấy phép, đăng ký, chứng chỉ hoặc bằng cấp cho biết mức độ năng lực thực tiễn cụ thể.

2.9

Tiêu chí (criteria)

Thước đo hoặc kết quả liên quan đến công việc được sử dụng để đánh giá ý nghĩa, giá trị dự báo hoặc tính hữu dụng của các kết quả đánh giá.

...

...

...

Người kiểm soát dữ liệu (data controller)

Cá nhân hoặc tổ chức xác định mục đích và cách thức, lưu trữ và sử dụng các dữ liệu cá nhân.

2.11

Người xử lý dữ liệu (data processor)

Cá nhân (không phải nhân viên của người kiểm soát dữ liệu) hoặc tổ chức xử lý dữ liệu thay mặt cho người kiểm soát dữ liệu.

2.12

Người sử dụng cuối (end user)

Cá nhân hoặc tổ chức sử dụng kết quả đánh giá để định hướng quyết định hoặc hành động tiếp theo.

CHÚ THÍCH: Đây có thể là khách hàng hoặc các cá nhân trung gian trong quá trình đánh giá, như quản lý bộ phận. Trong trường hợp khác, người sử dụng cuối có thể là người tham gia đánh giá.

...

...

...

Tính công bằng (equity)

Nguyên tắc mà người tham gia đánh giá cần được đánh giá bằng cách sử dụng các quy trình công bằng và khách quan, trong mức độ có thể để không làm cho các kết quả đánh giá kém chính xác.

2.14

Dựa trên bằng chứng (evidence-based)

Thuộc tính của một hành động hoặc quyết định, nghĩa là dựa trên những suy luận từ thông tin và dữ liệu căn cứ vào lý thuyết và hỗ trợ chất lượng, sự phù hợp của kết quả hành động hoặc quyết định trong bối cảnh cụ thể đối với việc sử dụng cụ thể.

2.15

Phản hồi (feedback)

Thông tin cung cấp cho người tham gia đánh giá về các kết quả đánh giá của họ.

2.16

...

...

...

Quá trình cung cấp thông tin về tự đánh giá, mục đích và hệ quả có thể có và được người tham gia đánh giá đồng ý tham gia vào quá trình đánh giá.

CHÚ THÍCH 1: Sự đồng ý thường là ngầm hiểu chứ không rõ ràng. Ví dụ, sự đồng ý được bao hàm trong đánh giá kết quả thực hiện công việc.

CHÚ THÍCH 2: Theo pháp luật hiện hành, quy định hoặc chính sách công ty, những người tham gia đánh giá có thể bị rút khỏi đánh giá sau khi đã đồng ý tham gia, nhưng việc này có thể dẫn đến hệ quả là cần giải thích cho người tham gia đánh giá tại thời điểm đồng ý đầu tiên.

2.17

Chuẩn mực (norm)

Thông tin dựa trên số điểm thu được từ mẫu (thường được gọi là nhóm chuẩn) gồm một số lượng người xác định rõ (thường được gọi là tổng thể chuẩn), cho phép chấm điểm thô, ví dụ, số câu hỏi đúng, tổng định mức cho các cá thể trên thang đo, v.v được chuyển thành phần trăm hoặc điểm chuẩn (ví dụ, điểm liên hệ số điểm với phân bố các điểm trong tổng thể chuẩn).

CHÚ THÍCH: Điểm phần trăm thưởng bao gồm các hạng từ A đến E, tương ứng dựa trên 10 % đứng đầu của tổng thể, 20 % tiếp theo, 40 % ở giữa, 20 % tiếp theo và 10 % dưới cùng; hoặc thập phân vị, đại diện cho 10 % dải tổng thể quy chiếu. Điểm chuẩn thường bao gồm: điểm z (với trung bình là 0 và độ lệch chuẩn là 1); STENS (trung bình là 5,5 và độ lệch chuẩn là 2) và điểm T (trung bình là 50 và độ lệch chuẩn là 10).

2.18

Dữ liệu cá nhân (personal data)

...

...

...

CHÚ THÍCH: Dữ liệu cá nhân không bao gồm dữ liệu thu dược từ người tham gia đánh giá ẩn danh hoặc sau đó đã được ẩn danh.

2.19

Xem xét sau đánh giá (post-assessment review)

Quy trình được thiết kế để đánh giá việc đáp ứng các mục tiêu và đáp ứng ở mức độ nào, bao gồm các yêu cầu đặt ra trong hồ sơ bằng văn bản giữa khách hàng và nhà cung cấp dịch vụ, cùng với việc xác định cơ hội để cải tiến các đánh giá trong tương lai.

2.20

Phẩm chất chuyên môn (professionalism)

Hành động theo cách phù hợp với đạo đức và thực hành, bao gồm trường hợp quy phạm đạo đức, được chấp nhận hoặc được kết hợp với chuyên môn đánh giá, đòi hỏi kiến thức hệ thống, độ thành thạo và nhận thức được hạn chế của bản thân và không hành động ngoài phạm vi năng lực của bản thân.

2.21

Độ tin cậy (reliability)

...

...

...

CHÚ THÍCH: Sai số đo có thể được đánh giá bảng cách kiểm tra tính nhất quán của các thước đo tạo bởi những người tham gia đánh giá hoặc người đánh giá trong quản trị phương pháp đánh giá hoặc qua các quản trị lặp lại.

2.22

Báo cáo (report)

Thông tin cung cấp cho khách hàng.

2.23

An ninh (security)

Hạn chế và kiểm soát việc tiếp cận tài liệu, điểm số, báo cáo đánh giá và thông tin mật khác để đảm bảo chúng không được công khai một cách không phù hợp.

CHÚ THÍCH: An ninh bao gồm việc ngăn ngừa các tài liệu có sẵn theo cách thức cho phép một người tham gia đánh giá đạt được lợi thế không công bằng so với những người tham gia đánh giá khác hoặc làm giảm giá trị tương lai của tài liệu đánh giá và bảo vệ các kết quả đánh giá của người tham gia đánh giá không bị sử dụng hoặc lưu hành trái phép.

2.24

...

...

...

‹Trong đánh giá› cá nhân hoặc tổ chức cung cấp dịch vụ đánh giá cho khách hàng, dù cá nhân hay tổ chức đó trong nội bộ hay bên ngoài với khách hàng.

CHÚ THÍCH: Nhà cung cấp dịch vụ đánh giá cũng có thể thuê mướn nhân sự hoặc ký hợp đồng với những người khác để thiết kế và phát triển đánh giá hoặc đào tạo người đánh giá.

2.25

Chuẩn hóa (standardized)

‹Trong đánh giá› mức độ ở đó quy trình đánh giá dựa trên các quy tắc và quy định cụ thể, bao gồm toàn bộ hướng dẫn quản trị từ nhà phát triển đánh giá, để duy trì môi trường quản trị đánh giá đồng nhất, liên tục, và chấm điểm, thuyết minh các kết quả đánh giá để các điều kiện kiểm tra hoặc môi trường có thể so sánh đối với tất cả những người tham gia đánh giá thực hiện cùng một đánh giá.

2.26

Tính hữu dụng (utility)

Giá trị của việc đánh giá đối với khách hàng, có tính đến chi phí kết hợp với cung cấp đánh giá.

CHÚ THÍCH: Điều này tính đến các yếu tố như chi phí cho quản trị, thời gian cần thiết cho mỗi quản trị, chấm điểm, lập hồ sơ, viết báo cáo, các kỹ năng cần thiết của người đánh giá và sự dễ dàng cung cấp phản hồi của người tham gia đánh giá.

...

...

...

Tính hợp lệ (validity)

Mức độ ở đó việc thuyết minh và sử dụng điểm đánh giá nhất quán với mục đích đánh giá được đề xuất và được hỗ trợ bằng bằng chứng tích lũy và lý thuyết.

CHÚ THÍCH: Chiến lược tích lũy bằng chứng về tính hợp lệ được gắn kết với loại hình đánh giá và mục đích mà nó được sử dụng.

3  Quy trình thỏa thuận

3.1  Thỏa thuận

Cần phải có thỏa thuận giữa khách hàng và nhà cung cấp dịch vụ, dù nhà cung cấp dịch vụ là nội bộ hay bên ngoài với khách hàng. Thỏa thuận phải xác định thông tin liên quan về dịch vụ và quy định tất cả các nghĩa vụ và trách nhiệm tương ứng của mỗi bên. Khách hàng phải đảm bảo rằng thỏa thuận được lập thành văn bản thích hợp.

CHÚ THÍCH: Tài liệu này có thể là hợp đồng bằng văn bản chính thức hoặc thỏa thuận không chính thức với lưu ý bằng văn bản thừa nhận sự chấp nhận của khách hàng về các đề xuất, điều khoản và điều kiện của nhà cung cấp dịch vụ.

3.2  Trách nhiệm của khách hàng

Khách hàng phải tham gia vào quá trình đánh giá và phải:

...

...

...

b) chọn nhà cung cấp dịch vụ có năng lực để có thể cung cấp đánh giá;

c) yêu cầu thông tin xác nhận rằng các phương pháp đánh giá là dựa trên bằng chứng;

d) tuân thủ tất cả các yêu cầu trong thỏa thuận với nhà cung cấp dịch vụ, bao gồm cả các yêu cầu liên quan đến sự đồng ý có hiểu biết, an ninh và bảo vệ bản quyền tài liệu;

e) chấp nhận trách nhiệm đảm bảo rằng các yêu cầu pháp luật và quy định đối với việc sử dụng đánh giá được đáp ứng,

f) thực thi trách nhiệm của mình một cách phù hợp với thực hành tốt nhất và các hướng dẫn chuyên môn liên quan;

g) đảm bảo những người tham gia đánh giá đưa ra sự đồng ý có hiểu biết thích hợp dựa trên sự hiểu biết rõ ràng về những gì được kỳ vọng từ họ và những gì sẽ xảy ra;

h) bảo vệ an ninh và bảo mật thông tin đánh giá trong sự kiểm soát của khách hàng.

CHÚ THÍCH: Các yêu cầu về trách nhiệm của nhà cung cấp dịch vụ được nêu trong TCVN 12292-2 (ISO 10667-2).

3.3  Dự đoán kết quả và hệ quả

...

...

...

3.4  Năng lực và đào tạo

Khách hàng phải đảm bảo rằng bất kỳ ai làm việc dưới sự kiểm soát của họ có vai trò trong quá trình đánh giá đều có năng lực cần thiết hoặc được đào tạo để có năng lực cần thiết.

3.5  Hoạt động nghiên cứu bổ sung

Khách hàng phải xem xét việc có tham gia hay không vào các hoạt động bổ sung thích hợp, như cập nhật chuẩn mực, nghiên cứu độ tin cậy, nghiên cứu xác thực, sửa đổi công cụ, cải tiến thiết kế đánh giá hay các hoạt động nghiên cứu khác nhằm nâng cao chất lượng, tính đến các tùy chọn, chi phí và những lợi ích của các hoạt động này do nhà cung cấp dịch vụ cung cấp. Mọi thỏa thuận về việc thực hiện các hoạt động bổ sung phải được lập thành văn bản.

4  Quy trình trước đánh giá

4.1  Nhận diện các nhu cầu đánh giá

Khách hàng phải thảo luận với các nhà cung cấp dịch vụ tiềm năng về các nhu cầu đánh giá của họ và cung cấp tài liệu liên quan sẵn có, hoặc có thể được xây dựng dựa trên đầu vào từ mọi nhà cung cấp dịch vụ.

Khách hàng phải xác định danh mục nhu cầu đánh giá sơ bộ bao gồm:

a) (các) mục đích đánh giá;

...

...

...

c) thông tin nhân khẩu học có liên quan như trình độ học vấn, ngôn ngữ và thông tin tiểu sử thích hợp khác về những người được đánh giá,...

Khi các nhu cầu đánh giá phức tạp hoặc không rõ ràng, nhà cung cấp dịch vụ phải thông báo cho khách hàng rằng có thể cần quá trình riêng để xác định. Những sự phức tạp này có thể được xác định thông qua phân tích nhu cầu, phân tích công việc hoặc mô hình hóa năng lực.

CHÚ THÍCH 1: Quá trình xác định nhu cầu đánh giá này có thể đòi hỏi nhiều chu kỳ phân tích và làm rõ.

CHÚ THÍCH 2: Khi cần xây dựng quy trình đánh giá mới hoặc tùy chỉnh quy trình đánh giá hiện có để giải quyết các yêu cầu, khách hàng có thể cần xây dựng thỏa thuận riêng về công việc này với nhà cung cấp dịch vụ hoặc thực thể khác có chuyên môn để thực hiện công việc đó.

4.2  Khuyến nghị các dịch vụ đánh giá

Khách hàng phải xem xét các khuyến nghị dịch vụ đánh giá và quyết định khuyến nghị nào đáp ứng tốt nhất các yêu cầu của họ.

4.3  Thỏa thuận các dịch vụ đánh giá

Khách hàng phải có được thỏa thuận với nhà cung cấp dịch vụ về các quy định của dịch vụ đánh giá. Các quy định này phải bao gồm:

a) phạm vi của dịch vụ đánh giá;

...

...

...

c) chi tiết về quy trình và phương pháp đánh giá được sử dụng;

d) quy trình phân tích áp dụng cho các biện pháp đánh giá;

e) báo cáo thích hợp về các kết quả đánh giá cho từng người sử dụng cuối;

f) cách thức dữ liệu từ các quy trình đánh giá khác nhau sẽ được kết hợp lại;

g) vai trò, nghĩa vụ và trách nhiệm tương ứng của khách hàng và nhà cung cấp dịch vụ;

h) thông tin về bảo mật dữ liệu, quyền sở hữu trí tuệ và dữ liệu đánh giá, lưu trữ dữ liệu và xóa dữ liệu;

i) công bố về sự tuân thủ quy định và luật pháp có liên quan;

j) tính chất và tần suất của quy trình theo dõi và xem xét định kỳ cần thiết để đảm bảo chất lượng của đánh giá và để đảm bảo việc đáp ứng các yêu cầu chuyên môn, luật pháp và quy định cần thiết;

k) tính chất của phản hồi, nếu có bất kỳ phản hồi nào được cung cấp và cách thức cung cấp phản hồi;

...

...

...

Khi áp dụng được, khách hàng và nhà cung cấp dịch vụ phải đưa việc xem xét sau đánh giá (xem Điều 6) vào trong các điều khoản thỏa thuận. Các quy định về việc xem xét này phải bao gồm:

1) công bố về năng lực cần thiết đối với người thực hiện xem xét;

2) quy định về những gì sẽ được xem xét và thời điểm xem xét;

3) người sẽ tham gia vào việc xem xét;

4) quy định về tiêu chí xem xét;

5) quy định về tính chất và hình thức đầu ra của việc xem xét.

CHÚ THÍCH: Hai danh mục ở trên cũng được nêu trong TCVN 12292-1 (ISO 10667-2) để đảm bảo tính nhất quán của các yêu cầu về thỏa thuận giữa khách hàng và nhà cung cấp dịch vụ.

5  Cung cấp đánh giá

5.1  Các bước

...

...

...

a) hoạch định việc đánh giá;

b) thông báo cho các bên liên quan;

c) tiến hành đánh giá;

d) thuyết minh kết quả;

e) chuẩn bị và cung cấp báo cáo;

f) cung cấp phản hồi;

g) đánh giá liên tục quá trình đánh giá.

5.2  Cung cấp đánh giá - Hoạch định đánh giá

5.2.1  Kế hoạch đánh giá

...

...

...

a) cá nhân, đội nhóm hoặc tổ chức được đánh giá;

b) con người, tài liệu và phương tiện cần thiết để thực hiện và theo dõi đánh giá;

c) trách nhiệm và năng lực tương ứng của con người để thực hiện và theo dõi đánh giá;

d) quá trình quản lý con người, thông tin, tài liệu đánh giá và các nguồn lực khác;

e) công bằng trong xử lý tất cả các nhóm còn có liên quan;

f) quy trình và phương pháp đánh giá (một hoặc nhiều);

g) các yếu tố khác có thể tác động hoặc ảnh hưởng đến các quyết định về đánh giá, như thiết lập điểm đạt hoặc điểm ngưỡng, tính hữu dụng của đánh giá (nghĩa là phân tích lợi ích-chi phí), tính sẵn có và thích hợp của các phương pháp đánh giá khác.

CHÚ THÍCH: Danh sách trên cũng được nêu trong TCVN 12292-2 (ISO 10667-2) để đảm bảo tính nhất quán của các yêu cầu về thỏa thuận giữa khách hàng và nhà cung cấp dịch vụ.

5.2.2  An ninh

...

...

...

Trường hợp khách hàng có trách nhiệm đối với tư liệu, dữ liệu hoặc tài liệu, họ phải đảm bảo rằng:

a) quyền sở hữu trí tuệ hiện nằm trong đánh giá được tôn trọng;

b) việc truy cập tư liệu đánh giá được bảo vệ để kiểm soát quyền truy cập trước và sau khi quản trị;

c) những người tham gia đánh giá không được truy cập không thích hợp các tư liệu hoặc thông tin đánh giá mà có thể dẫn đến làm mất hiệu lực đánh giá;

d) hoạt động thu thập dữ liệu được đảm bảo, ví dụ, trang tin điện tử an toàn, bảo vệ dữ liệu cá nhân, v.v...;

e) tất cả các bên liên quan tham gia vào đánh giá được thông báo về việc sử dụng tư liệu đánh giá nào là thích hợp và không thích hợp và trách nhiệm của họ trong việc duy trì an ninh của tư liệu đánh giá;

f) kỹ thuật đánh giá, ví dụ, khóa ghi điểm, thang điểm, quy tắc bảo mật và dữ liệu liên quan đến đánh giá, không được mô tả công khai hoặc theo cách công khai có thể làm tổn hại đến tính hợp lệ, tính toàn vẹn và giá trị của chúng.

5.2.3  Quyền của người tham gia đánh giá

Khách hàng phải đảm bảo rằng:

...

...

...

b) những người tham gia đánh giá được đối xử theo cách nhất quán;

CHÚ THÍCH: Xem Phụ lục A để biết thêm thông tin liên quan đến quyền và trách nhiệm của người tham gia đánh giá.

c) kết quả đánh giá và dữ liệu cá nhân được xử lý theo các yêu cầu áp dụng về bảo mật dữ liệu.

5.2.4  Bảo vệ dữ liệu của người tham gia đánh giá

Khách hàng, khi đóng vai trò người kiểm soát dữ liệu, phải:

a) thiết lập hướng dẫn rõ ràng như dữ liệu cá nhân có thể nhận biết được lưu trữ trong hồ sơ của người xử lý dữ liệu trong thời gian bao lâu;

b) giải thích các mức độ bảo mật và hạn chế truy cập vào dữ liệu người tham gia đánh giá với những người có quyền biết, bao gồm bảo vệ dữ liệu lưu trong hệ thống hồ sơ, để chỉ những người có quyền truy cập mới có thể có dược;

c) có được sự đồng ý phù hợp trước khi lưu hành dữ liệu;

d) trao đổi với người xử lý dữ liệu nếu và khi thời điểm phải xóa tên và các dấu hiệu nhận dạng cá nhân khác khỏi kết quả đánh giá (Ví dụ, dữ liệu kiểm tra, báo cáo cá nhân, ghi chú của người phỏng vấn, các bình luận và xếp hạng của người đánh giá của trung tâm đánh giá) để làm ẩn danh cho mục đích nghiên cứu, phát triển các chuẩn mực hoặc mục đích thống kê khác.

...

...

...

5.2.5  Quy định về phản hồi

Thỏa thuận giữa khách hàng và nhà cung cấp dịch vụ phải quy định xem phản hồi của người tham gia đánh giá có được cung cấp hay không, tính chất của phản hồi đó, cách thức và nơi nó được cung cấp.

Phản hồi cần được xác định trong bối cảnh luật pháp, hướng dẫn chuyên môn quốc gia, văn hóa và tập quán tổ chức.

5.3  Cung cấp đánh giá - Cung cấp thông tin cho người tham gia đánh giá

5.3.1  Cung cấp thông tin

Khách hàng phải cung cấp cho các bên liên quan mọi thông tin đã được thỏa thuận. Thông tin này có thể bao gồm như sau:

a) lý do vì sao người tham gia đánh giá được đánh giá và việc sử dụng dự kiến các thông tin thu được, bao gồm cách các kết quả sẽ được sử dụng và cách dữ liệu sẽ được quản lý;

b) quá trình qua đó người tham gia đánh giá được yêu cầu đưa ra sự đồng ý có hiểu biết đối với việc đánh giá;

c) cách dữ liệu cá nhân sẽ được lưu trữ, người chịu trách nhiệm đối với dữ liệu, dữ liệu sẽ được lưu trữ trong bao lâu, và ai sẽ có quyền truy cập;

...

...

...

e) những bước nào cần thực hiện nếu người tham gia đánh giá có các vấn đề về ngôn ngữ, nhu cầu đặc biệt hoặc yêu cầu đánh giá lại;

f) có những quy trình nào cho người tham gia đánh giá, đội nhóm hoặc tổ chức có thể phàn nàn và khiếu nại về các kết quả đánh giá;

g) quyền và trách nhiệm khác mà người tham gia đánh giá có được trong quá trình đánh giá.

5.3.2  Sự đồng ý có hiểu biết

Liên quan đến việc sử dụng dữ liệu định danh cá nhân, khách hàng phải tham gia vào xây dựng tài liệu và quy trình đồng ý có hiểu biết phù hợp với loại đánh giá được sử dụng và loại dữ liệu được thu thập và quy định ai chịu trách nhiệm nhận sự đồng ý có hiểu biết từ những người tham gia đánh giá.

Nếu khách hàng là bên chịu trách nhiệm, trước hoặc khi bắt đầu đánh giá khách hàng phải nhận sự đồng ý có hiểu biết của người tham gia đánh giá về mọi dữ liệu cá nhân được thu thập hoặc liên quan đến người tham gia đánh giá.

a) Khách hàng phải chỉ rõ người sẽ nhận kết quả đánh giá.

b) Khi người tham gia đánh giá là khách hàng, họ có quyền chỉ định những người khác nhận kết quả đánh giá, ví dụ, cơ quan cấp giấy phép hoặc tổ chức chứng nhận.

c) Như là một phần của quá trình đồng ý có hiểu biết, người tham gia đánh giá phải được thông báo ai sẽ nhận kết quả đánh giá, dù đó là người tham gia đánh giá riêng và/hoặc bên thứ ba, ví dụ, người quản lý bộ phận, người tham gia đánh giá có được tiếp cận các báo cáo để chấp nhận việc sử dụng các báo cáo hay không.

...

...

...

CHÚ THÍCH: Xem Phụ lục A để biết thông tin về quyền và trách nhiệm của người tham gia đánh giá.

5.3.3  Tính bảo mật và ẩn danh

Khách hàng phải thông báo, trực tiếp hoặc thông qua nhà cung cấp dịch vụ, cho người tham gia đánh giá và các bên khác cung cấp dữ liệu về người tham gia đánh giá, ví dụ, người xếp hạng trong đánh giá phản hồi nhiều cấp, về tính bảo mật của dữ liệu họ yêu cầu cung cấp và các điều kiện ẩn danh liên quan đến báo cáo kết quả.

5.4  Cung cấp đánh giá - Tiến hành đánh giá

Nếu các nhà quản trị đánh giá được khách hàng thuê, khách hàng phải đảm bảo rằng các nhà quản trị đánh giá có năng lực cần thiết dựa trên kinh nghiệm, đào tạo, giáo dục hoặc các chứng nhận có thể xác thực và khi quản trị đánh giá cho một hoặc nhiều cá nhân, các nhà quản trị đánh giá tuân thủ các quy trình chuẩn hóa để cung cấp đánh giá và ghi lại mọi sai lệch so với các quy trình đó.

Khách hàng phải đảm bảo rằng các điều kiện thích hợp được bố trí cho quản trị đánh giá, hoặc trực tiếp hoặc thông qua nhà cung cấp dịch vụ, dù thông qua đánh giá trực tiếp hoặc từ xa, trên giấy hay trên máy tính. Quy định thích hợp hỗ trợ cho người tham gia đánh giá phải được cung cấp và hướng dẫn có liên quan được đưa ra để khuyến khích sử dụng các thiết lập có lợi cho đánh giá công bằng và tin cậy.

Khách hàng phải đảm bảo rằng người lao động của họ có vai trò trong quá trình đánh giá tuân theo các quy trình và thực hành do nhà cung cấp dịch vụ cung cấp.

Nếu người đánh giá được khách hàng thuê, khách hàng phải làm theo các khuyến nghị của nhà cung cấp dịch vụ về năng lực và trình độ chuyên môn của những người đánh giá và các tiêu chuẩn liên quan đối với thực hành tốt.

CHÚ THÍCH: Tùy theo tính chất đánh giá, những người khác nhau có thể tham gia vào thu thập dữ liệu đánh giá, ghi điểm dữ liệu, tổng hợp điểm số và giải thích các điểm số.

...

...

...

Khi cần, khách hàng cần tìm hướng dẫn từ nhà cung cấp dịch vụ về cách thức thuyết minh và sử dụng các kết quả.

Tất cả các quyết định liên quan đến đánh giá là trách nhiệm của khách hàng.

5.6  Cung cấp đánh giá - Cung cấp phản hồi

Trong quá trình đồng ý có hiểu biết người tham gia đánh giá phải được thông báo về việc liệu phản hồi có được cung cấp hay không, tính chất của phản hồi, nếu có, và cách thức cung cấp. Phản hồi phải bao gồm thông tin chính xác và phù hợp cho phép người tham gia đánh giá hoặc đội nhóm hoặc tổ chức hiểu được các kết quả đánh giá vá cách sử dụng các kết quả này.

Nếu phản hồi chi tiết được cung cấp, khách hàng phải làm việc với nhà cung cấp dịch vụ để đảm bảo rằng có sẵn người có đủ năng lực để thảo luận các kết quả với người tham gia đánh giá hoặc đội nhóm hoặc tổ chức một cách xây dựng và hỗ trợ.

5.7  Cung cấp đánh giá - Đánh giá việc đánh giá

Khách hàng phải thực thi trách nhiệm theo dõi dữ liệu đánh giá và quá trình đánh giá bằng cách đảm bảo rằng:

a) thông tin chỉ ra rằng có thể xảy ra sai lỗi hoặc các vấn đề, hoặc nhu cầu về các thay đổi hay điều chỉnh khác trong quá trình đánh giá được xem xét (khi sai lỗi được xác định, tất cả các bên phải thực hiện các bước làm giảm thiểu mọi hệ quả bất lợi);

b) tiêu chí đánh giá luôn phù hợp và được sử dụng đúng;

...

...

...

d) bảo vệ pháp lý phù hợp với nơi khách hàng và nhà cung cấp dịch vụ làm việc và nơi việc đánh giá diễn ra được duy trì;

e) việc đánh giá còn hiệu lực nếu mục đích của việc đánh giá đã thay đổi;

f) sự công bằng trong đối xử của tất cả các nhóm con có liên quan được duy trì.

6  Xem xét sau đánh giá

Nếu khách hàng đồng ý việc xem xét sau đánh giá (xem 4.3), khách háng phải làm việc với nhà cung cấp dịch vụ để thực hiện xem xét, bao gồm:

a) mục tiêu đánh giá và mức độ đáp ứng mục tiêu;

b) những phần của đánh giá đã được triển khai như hoạch định và những phần không được như hoạch định, ví dụ, liên quan đến quản trị, báo cáo, sử dụng dữ liệu, sử dụng quy trình và phương pháp;

c) thu thập, tích hợp, lưu trữ và hủy dữ liệu và các kết quả trong tất cả các giai đoạn đánh giá (đặc biệt liên quan đến vấn đề bảo mật, an ninh và phương tiện lưu trữ);

d) cơ hội nâng cao hiệu quả và/hoặc hiệu lực đánh giá;

...

...

...

f) quy trình được sử dụng để tích hợp dữ liệu đánh giá, ví dụ, để sử dụng trong quá trình quyết định, để đánh giá lại sự phù hợp của trọng số đưa ra cho các nguồn dữ liệu,...;

g) mức độ hiểu được các báo cáo của người dùng cuối và ý nghĩa đối với việc cải tiến chất lượng báo cáo;

h) cách thức các báo cáo được người dùng cuối sử dụng, ví dụ, trong việc lập các kế hoạch hành động phát triển hoặc đưa ra các quyết định tuyển dụng,….

Phụ lục A

(tham khảo)

Quyền và trách nhiệm của người tham gia đánh giá: Hướng dẫn và kỳ vọng

A.1  Khái quát

Người tham gia đánh giá là thuật ngữ theo nghĩa rộng để chỉ người thực hiện các thước đo chuẩn hóa, hoàn thành khảo sát hoặc tham gia vào các thước đo tính hiệu lực tổ chức khác. Người tham gia đánh giá có thể cung cấp thông tin cho mục đích cá nhân, đội nhóm hoặc tổ chức hoặc có thể trải qua đánh giá vì lợi ích của riêng họ. Đánh giá bao gồm đánh giá 360°, khảo sát tổ chức, thử nghiệm và kiểm tra.

...

...

...

Người tham gia đánh giá có quyền:

a) được thông báo về quyền và trách nhiệm của họ như một người tham gia đánh giá;

b) được đối xử lịch sự, tôn trọng, nhất quán và công bằng bất kể tuổi tác, tình trạng khuyết tật, dân tộc, giới tính, nguồn gốc và ngôn ngữ, khuynh hướng giới hoặc đặc điểm cá nhân khác;

c) được đánh giá bằng các biện pháp đáp ứng hướng dẫn chuyên môn và phù hợp, được đưa ra theo cách thức theo đó các kết quả đánh giá sẽ được sử dụng;

d) nhận được giải thích ngắn gọn bằng lời hoặc bằng văn bản trước khi đánh giá về (các) mục đích, (các) loại đánh giá cần sử dụng, việc kết quả đánh giá có được báo cáo cho người tham gia đánh giá và/hoặc với những người khác, và việc sử dụng kết quả có theo hoạch định hay không;

CHÚ THÍCH 1: Nếu người tham gia đánh giá có khuyết tật, họ có quyền hỏi và nhận thông tin về điều kiện hỗ trợ. Nếu người tham gia đánh giá có khó khăn trong việc hiểu ngôn ngữ đánh giá, họ có quyền được biết trước đánh giá về việc có sẵn điều kiện hỗ trợ nào cho họ hay không.

e) biết trước đánh giá về thời điểm đánh giá sẽ được quản trị, nếu và khi các kết quả sẽ có sẵn, và phí mà người tham gia đánh giá dự kiến phải trả cho việc đánh giá;

f) đánh giá được quản trị và các kết quả được thuyết minh bởi các cá nhân được đào tạo thích hợp, tuân thủ quy phạm đạo đức nghề nghiệp hoặc theo các hệ thống được thiết lập phù hợp bởi các cá nhân đó;

g) biết việc đánh giá là tùy chọn và tìm hiểu về hệ quả của việc thực hiện hoặc không thực hiện đánh giá, hoàn thành đầy đủ việc đánh giá, hoặc hủy bỏ các kết quả (người tham gia đánh giá có thể cần đặt các câu hỏi để tìm hiểu về những hệ quả này);

...

...

...

i) biết rằng các phản hồi cá nhân và kết quả đánh giá của họ phải được nhà cung cấp dịch vụ giữ bí mật và chỉ được chia sẻ với những người thích hợp để nhận chúng;

CHÚ THÍCH 2: Khi người tham gia đánh giá là khách hàng, họ có quyền chỉ định những người khác để nhận kết quả đánh giá. Ví dụ, cơ quan cấp phép hoặc tổ chức chứng nhận.

j) thể hiện sự lo ngại về quá trình đánh giá hoặc kết quả đánh giá và nhận thông tin về các quy trình sẽ được sử dụng để giải quyết các mối lo ngại đó, ví dụ các quy trình và mốc thời gian để bắt đầu và giải quyết phàn nàn, lập thành văn bản các khiếu nại chính thức.

A.3  Trách nhiệm của người tham gia đánh giá

Người tham gia đánh giá cần:

a) đọc và/hoặc lắng nghe quyền và trách nhiệm của họ như một người tham gia đánh giá;

b) đối xử với người khác lịch sự và tôn trọng trong quá trình đánh giá;

c) đặt các câu hỏi trước khi đánh giá nếu không chắc chắn lý do tại sao đánh giá được đưa ra, nó sẽ được đưa ra như thế nào, người tham gia sẽ được yêu cầu làm những gì và những gì sẽ được thực hiện với các kết quả;

d) đọc hoặc nghe thông tin mô tả trước đánh giá và lưu ý chặt chẽ mọi hướng dẫn;

...

...

...

e) biết thời điểm và địa điểm đánh giá sẽ được đưa ra, đáp ứng tất cả các yêu cầu đối với đánh giá, có mặt đúng giờ với mọi tài liệu cần thiết và sẵn sàng cho đánh giá (người tham gia đánh giá có thể cần đặt câu hỏi để tìm hiểu thông tin này);

f) làm theo các hướng dẫn đánh giá mà họ nhận được và thể hiện bản thân một cách trung thực trong quá trình đánh giá (khi đáp lại yêu cầu trình bày quan điểm, thái độ hoặc nhận thức của họ về tổ chức, đội nhóm hoặc một cá nhân khác, người tham gia đánh giá cần trả lời chính xác);

g) yêu cầu và chấp nhận hệ quả của việc chọn không thực hiện hoặc không tiếp tục đánh giá;

h) thông báo cho (những) người thích hợp nếu họ tin rằng các điều kiện môi trường hoặc kỹ thuật ảnh hưởng đến kết quả;

i) hỏi về tính bảo mật của các hồi đáp và kết quả đánh giá nếu khía cạnh này liên quan đến người tham gia đánh giá và chỉ định bất kỳ bên liên quan nào cần tiếp nhận các kết quả nếu thích hợp;

j) trình bày bất kỳ sự lo ngại nào mà người tham gia đánh giá có thể có về quá trình hoặc kết quả đánh giá một cách kịp thời, tôn trọng;

k) đưa ra sự đồng ý có hiểu biết.

CHÚ THÍCH 2: Các quyền và trách nhiệm này được chấp nhận từ Tài liệu tham khảo [13].

...

...

...

(tham khảo)

Thông tin bổ sung cho tài liệu kỹ thuật về các phương pháp và quy trình đánh giá

B.1  Tài liệu về các phương pháp và quy trình đánh giá

Cần xem xét các tiêu chí dưới đây đối với tài liệu về phương pháp và quy trình đánh giá.

a) Tài liệu kỹ thuật cần có đối với mỗi phương pháp và quy trình đánh giá được thực thi. Tài liệu cần bao gồm nghiên cứu dựa trên bằng chứng hỗ trợ cho chất lượng đánh giá của các phương pháp và quy trình.

b) Tài liệu cần do người thiết kế hoặc người xây dựng phương pháp hoặc quy trình đưa ra và được cung cấp thông qua nhà phân phối hoặc nhà xuất bản phương pháp hoặc quy trình.

c) Tài liệu kỹ thuật cần có sẵn cho nhà cung cấp dịch vụ, khách hàng và các bên khác.

d) Tất cả các nguồn được trích dẫn trong tài liệu kỹ thuật cần được tiếp cận công khai hoặc trong trường hợp thông tin nhạy cảm về mặt thương mại thì cần có sẵn để xem xét theo thỏa thuận không tiết lộ.

e) Tất cả bằng chứng hỗ trợ cần được mô tả đầy đủ chi tiết và cần có:

...

...

...

2) thời gian và địa điểm bằng chứng được thu thập và cập nhật mới nhất;

3) thông tin về loại dữ liệu thu thập, ví dụ, điểm kiểm tra, xếp hạng thực hiện đánh giá, xếp hạng phỏng vấn, đề cử ngang hàng;

4) thông tin liên quan đến các đặc điểm của người tham gia đánh giá và việc thông tin có đủ đại diện và đủ số lượng để hỗ trợ rút ra suy luận từ các kết quả hay không;

5) thông tin liên quan đến thiết lập điểm đạt hoặc điểm ngưỡng;

6) ý nghĩa của những phát hiện để sử dụng phương pháp hoặc quy trình trong đánh giá, bao gồm cả những hạn chế sử dụng;

f) Tài liệu về bằng chứng cần đáp ứng tiêu chí chấp nhận chung cho các ấn phẩm khoa học. Những tiêu chí này được mô tả trong B.2 đến B.6.

CHÚ THÍCH: Tài liệu kỹ thuật không phải khi nào cũng bao gồm các hạng mục kiểm tra, nội dung hạng mục hoặc các khóa/thuật toán tính điểm.

B.2  Mục tiêu của phương pháp và quy trình đánh giá trong quá trình thực thi

Mô tả về cách thức các phương pháp và quy trình đánh giá cần được quản trị, ghi điểm và giải thích cần được nêu rõ để chúng có thể được thực thi một cách nhất quán. Các yêu cầu liên quan đến thiết bị (ví dụ, máy tính), đào tạo (ví dụ: người đánh giá, người phỏng vấn hoặc người quản trị) hoặc cơ sở vật chất cụ thể khác (ví dụ, chỗ phù hợp cho bài tập nhóm) cần được mô tả rõ ràng và lập thành văn bản.

...

...

...

Kết quả đánh giá cần hợp lệ. Tài liệu kỹ thuật cần đưa ra bằng chứng để hỗ trợ các suy luận có thể dược đưa ra từ kết quả đánh giá và mô tả các hạn chế trong việc sử dụng.

a) Tài liệu kỹ thuật cần bao gồm thông tin về bằng chứng hỗ trợ tính hợp lệ của quy trình.

b) Các phương pháp được sử dụng để thu thập bằng chứng cần được mô tả trong tài liệu kỹ thuật. Mô tả về phương pháp cần bao gồm các đặc điểm của người tham gia đánh giá, cách họ được tuyển dụng và các đặc điểm nhân khẩu học của họ, cách nghiên cứu được thiết kế (ví dụ, thu thập tất cả thông tin tại cùng thời điểm hay có thời gian trễ, v.v...) và cỡ mẫu.

B.4  Độ tin cậy

Kết quả đánh giá cần đáng tin cậy. Các phương pháp hoặc quy trình sử dụng cần đưa ra điểm số cho người tham gia, đội, nhóm hoặc tổ chức đánh giá riêng biệt và càng không có các nguồn sai số đo ngẫu nhiên càng tốt.

a) Tài liệu kỹ thuật cần bao gồm thông tin về độ tin cậy của phương pháp hoặc quy trình và cách xác định độ tin cậy, ví dụ, độ lặp lại của điểm số qua những người xếp hạng hoặc người cung cấp thông tin (thông qua thỏa thuận giữa người xếp hạng và người cung cấp thông tin), sự ổn định về thời gian của các phát hiện trong các khoảng thời gian khác nhau, tính nhất quán của nhiều biện pháp dự kiến để đo cùng một cấu trúc.

b) Khi sử dụng nhiều thước đo, ví dụ, nhiều người xếp hạng hoặc nhiều khoảnh khắc thời gian, điểm số riêng biệt cần được tổng hợp thành kết quả tổng thể và đưa ra thông tin về độ tin cậy của kết quả tổng thể.

B.5  Tính công bằng

Phương pháp và quy trình đánh giá cần công bằng. Mức độ tại đó chúng có thể phải chịu thành kiến hệ thống cần được ghi lại.

...

...

...

B.6  Kiểm tra định kỳ tính đầy đủ

Mọi sai lệch so với phương pháp và quy trình chuẩn cần phù hợp và cần được ghi lại, ví dụ, điều kiện hỗ trợ để sử dụng cho cá nhân có nhu cầu đặc biệt hoặc những người cần được đánh giá bằng ngôn ngữ khác.

a) Cần kiểm tra định kỳ tính đầy đủ của bằng chứng để hỗ trợ việc sử dụng phương pháp và quy trình hiện tại, đặc biệt liên quan đến tài liệu khoa học và phân tích dữ liệu của nhà cung cấp dịch vụ. Tần suất kiểm tra cần được xác định theo tính chất của thước đo và những suy luận sử dụng để hỗ trợ, bằng chứng về sự ổn định theo thời gian và bằng chứng liên quan đến những thay đổi trong tổng thể (các cá nhân, đội, tổ chức) được đo.

b) Các quy trình xác định để sử dụng, quản trị, ghi điểm và thông tin thu thập cần được đánh giá lại định kỳ, đặc biệt liên quan đến tiêu chuẩn chuyên môn và những nguy hiểm do hiểu sai có thể có.

Phụ lục C

(tham khảo)

Thông tin bổ sung về phân tích và thuyết minh kết quả

Những người chịu trách nhiệm phân tích và thuyết minh kết quả cần:

...

...

...

b) quy định tính chất của phương pháp kết hợp dữ liệu và đưa ra lý do rõ ràng đối với bất kỳ kết luận và quyết định nào liên quan đến sự kết hợp và giải thích dữ liệu và bằng chứng hỗ trợ;

c) thực hiện các bước thích hợp để các báo cáo đánh giá phản ánh dữ liệu thu được từ phương pháp đánh giá;

d) sử dụng quy trình sàng lọc kết quả đánh giá để nhận biết sự thuyết minh, sự phân loại hoặc điểm số không thuyết phục hoặc không hợp lý, ví dụ, dữ liệu pháp lý, công nhận điểm số không thuyết phục;

e) đưa ra những thuyết minh nhất quán với thông tin có sẵn về phương pháp đánh giá như được ghi trong sổ tay kỹ thuật, sổ tay người sử dụng và tài liệu khoa học khác;

f) đảm bảo rằng phân tích giải quyết từng điều khoản có trong thỏa thuận giữa các bên;

g) đưa ra thuyết minh về các kết quả đánh giá có tính đến thông tin có sẵn về người tham gia đánh giá với quan tâm thích đáng đến bối cảnh, điều kiện, phương pháp và mô hình đánh giá, chất lượng kỹ thuật của các phương pháp được sử dụng và nhu cầu đánh giá;

h) phân tích và thuyết minh đầu ra và các kết quả có quan tâm thích đáng đến các vấn đề công bằng;

i) xem xét kỹ bằng chứng sẵn có về các thuộc tính kỹ thuật của phương pháp đánh giá đối với các thành viên của (các) nhóm nhân khẩu học có liên quan của người tham gia đánh giá;

j) xem xét mọi biến động cá nhân hoặc đội nhóm so với quy trình chuẩn trong quản trị đánh giá, khi thích hợp;

...

...

...

1) tránh quá khái quát hóa kết quả của một phương pháp đánh giá;

2) xem xét các thuyết minh hợp lý khác;

3) đảm bảo rằng tất cả các kết luận được hỗ trợ bằng dữ liệu thu thập;

4) ghi lại kết quả và thuyết minh đánh giá, ví dụ, bài tập hoặc phỏng vấn của trung tâm đánh giá.

Phụ lục D

(tham khảo)

Thông tin bổ sung về báo cáo

Những người chịu trách nhiệm báo cáo cần:

...

...

...

b) đưa ra các báo cáo phù hợp với từng loại người sử dụng cuối;

c) sử dụng biểu mẫu và cấu trúc cho báo cáo phù hợp với bối cảnh của đánh giá, ví dụ, lựa chọn so với phát triển;

d) bao gồm tóm tắt rõ ràng và những khuyến nghị cụ thể khi có liên quan;

e) đảm bảo rằng các cấp độ kỹ thuật và ngôn ngữ của mọi báo cáo đều phù hợp với trình độ hiểu biết của người sử dụng cuối;

f) làm rõ các hạn chế của dữ liệu đánh giá trong báo cáo;

g) giải thích cách thức các kết quả đánh giá cần được đặt trọng số liên quan đến thông tin khác về cá nhân, đội nhóm hoặc tổ chức, chọn theo cái nào là đối tượng của đánh giá.

Thư mục tài liệu tham khảo

[1] TCVN 7113-3 (ISO 10075-3), Nguyên lý lao động liên quan đến gánh nặng tâm thần - Nguyên lý và yêu cầu liên quan đến các phương pháp đo và đánh giá gánh nặng tâm thần

...

...

...

[3] TCVN ISO 17024 (ISO 17024), Đánh giá sự phù hợp - Yêu cầu chung đối với tổ chức chứng nhận năng lực cá nhân

[4] ISO/IEC 23988, Information technology - A code of practice for the use of information technology (IT) in the delivery of assessments (Công nghệ thông tin - Quy phạm thực hành cho sử dụng công nghệ thông tin trong cung cấp đánh giá)

[5] DIN 33430:2002, Anforderungen an Verfahren und deren Einsatz bei berufsbezogenen Eignungsbeurteilungen. [Requirements for procedures and their application in job related proficiency assessment]. Berlin: Beuth (Yêu cầu đối với quy trình và ứng dụng trong công việc liên quan đến đánh giá độ thành thạo)

[6] AERA (1999). American Educational Research Association, American Psychological Association, & National Council on Measurement in Education. Standards for Educational and Psychological Testing. Washington DC: American Educational Research Association (Tiêu chuẩn cho kiểm tra giáo dục và tâm lý)

[7] APA (1985). American Educational Research Association, American Psychological Association, & National Council on Measurement in Education. Standards for Educational and Psychological Testing. Washington DC: American Psychological Association (Tiêu chuẩn cho kiểm tra giáo dục và tâm lý)

[8] APA (1950). Ethical standards for the distribution of psychological tests and diagnostic aids. American Psychologist, 5, pp. 620-626 (Tiêu chuẩn đạo đức đối với cung cấp các kiểm tra tâm lý và hỗ trợ chẩn đoán)

[9] Association of Test Publishers (ATP 2002). Guidelines for computer-based testing: ATP (Hướng dẫn kiểm tra trên máy tính)

[10] European Federation of Psychologists’ Associations (EFPA 2005). EFPA Review Model for the Description and Evaluation of Psychological Tests Version 3.41: Test Review Form and Notes for Reviewers, www.efpa.eu (Mô hình xem xét EFPA cho mô tả và đánh giá các kiểm tra tâm lý)

[11] European Federation of Psychologists’ Associations (EFPA 2005). European Test User Standards for Test Use in Work and Organizational Settings Version 1.92. www.efpa.eu (Tiêu chuẩn người sử dụng kiểm tra của Châu Âu cho sử dụng kiểm tra trong công việc và môi trường tổ chức)

...

...

...

[13] Eyde, L., Krug, S.E., Robertson, G. (1993). Responsible Test Use: Case studies for assessing human behavior. Washington, DC: APA (Nghiên cứu tình huống để đánh giá hành vi của con người)

[14] Fernández-Ballesteros, R., De Bruyn, E.E.J., Godoy, A., Hornke, L.F., Ter Laak, J,. Vizcarro, C., Westhoff, K., Westmeyer, H., & Zaccagnini, J.L. (2001). Guidelines for the assessment process (GAP): A proposal for discussion. European Journal of Psychological assessment, 17, pp. 187-200 (Hướng dẫn cho quá trình đánh giá (GAP): Đề xuất thảo luận)

[15] Hambleton, R., (2005). Issues, designs, and technical guidelines for adapting tests into multiple languages and cultures. In, R.K. Hambleton, P. Merenda, & C. Spielberger (Eds.). Adapting Educational and Psychological Tests for Cross-Cultural assessment. Lawrence Ertbaum (Các vấn đề, thiết kế và hướng dẫn kỹ thuật để chấp nhận các bài kiểm tra thành nhiều ngôn ngữ và văn hóa)

[16] International Test Commission (ITC 2001). International Guidelines on Test Use. International Journal of Testing, 1, pp. 95-114 (Hướng dẫn quốc tế về sử dụng kiểm tra)

[17] International Test Commission (ITC 2006). International Guidelines on computer-based and Internet-delivered testing. International Journal of Testing, 6, pp. 143-172 (Hướng dẫn quốc tế về kiểm tra trên máy tính và kiểm tra qua internet)

[18] Joint Committee on Testing Practices. (JCTP 2000). Rights and Responsibilities of Test Takers: Guidelines and Expectations. Washington DC: Joint Committee on Testing Practices (Quyền và trách nhiệm của người thực hiện kiểm tra: Hướng dẫn và kỳ vọng)

[19] NIP (2004). Algemene standaard Testgebruik. [General Standard Test Use]. Amsterdam: NIP (Tiêu chuẩn chung về sử dụng kiểm tra)

[20] Society for Industrial and Organizational Psychology (SIOP) (2003). Principles for the validation and use of personnel selection procedures (4th ed.). Bowling Green, OH: Author (Nguyên tắc xác nhận và sử dụng các quy trình lựa chọn nhân sự)

[21] Turner, S.M., DeMers, S.T., Fox, H.R., & Reed, G.M. (2001). APA's guidelines for test user qualifications. An executive summary. American Psychologist, 56, pp. 1099-1113 (Hướng dẫn của APA đối với trình độ của người sử dụng kiểm tra)

...

...

...

Mục lục

Lời nói đầu

Lời giới thiệu

1  Phạm vi áp dụng

2  Thuật ngữ và định nghĩa

3  Quy trình thỏa thuận

3.1  Thỏa thuận

3.2  Trách nhiệm của khách hàng

3.3  Dự đoán kết quả và hệ quả

...

...

...

3.5  Hoạt động nghiên cứu bổ sung

4  Quy trình trước đánh giá

4.1  Nhận diện các nhu cầu đánh giá

4.2  Khuyến nghị các dịch vụ đánh giá

4.3  Thỏa thuận các dịch vụ đánh giá

5  Cung cấp đánh giá

5.1  Các bước

5.2  Cung cấp đánh giá - Hoạch định đánh giá

5.3  Cung cấp đánh giá - Cung cấp thông tin cho người tham gia đánh giá

...

...

...

5.5  Cung cấp đánh giá - Thuyết minh và sử dụng kết quả

5.6  Cung cấp đánh giá - Cung cấp phản hồi

5.7  Cung cấp đánh giá - Đánh giá việc đánh giá

6  Xem xét sau đánh giá

Phụ lục A (tham khảo) Quyền và trách nhiệm của người tham gia đánh giá: Hướng dẫn và kỳ vọng

Phụ lục B (tham khảo) Thông tin bổ sung cho tài liệu kỹ thuật về các phương pháp và quy trình đánh giá

Phụ lục C (tham khảo) Thông tin bổ sung về phân tích và thuyết minh kết quả

Phụ lục D (tham khảo) Thông tin bổ sung về báo cáo

Thư mục tài liệu tham khảo

...

...

...

Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 12291-2:2018 (ISO 10667-1:2011) về Cung cấp dịch vụ đánh giá - Quy trình đánh giá con người trong công việc và môi trường tổ chức - Phần 1: Yêu cầu đối với khách hàng