Ý nghĩa của các ký hiệu sử dụng ở đây và phần còn lại của tiêu chuẩn này được nêu trong Phụ lục A.

Khi biến đáp ứng giảm với mức tăng của biến trạng thái tịnh, giá trị tới hạn của đáp ứng được cho bởi

(2)

trong đó y_c lúc này là giới hạn dưới.

Trong trường hợp này, các biểu thức h_g - h_b và  trong 5.3, 5.4 và Điều 6 được thay đổi tương ứng thành h_b - h_g và .

5.3. Xác suất phát hiện giá trị đã cho của biến trạng thái tịnh

Thay vì ước lượng giá trị tối thiểu phát hiện được của biến trạng thái tịnh (nghĩa là giá trị của biến trạng thái tịnh mà hiệu lực của phép kiểm nghiệm trong 5.2 có giá trị quy định 1 - b), tiêu chuẩn này đưa ra chuẩn mực đối với hiệu lực cần lớn hơn hoặc bằng 1 - b đối với giá trị đã cho, x_g, của biến trạng thái tịnh. Nếu chuẩn mực này được đáp ứng, có thể kết luận rằng giá trị tối thiểu phát hiện được nhỏ hơn hoặc bằng x_g.

Nếu độ lệch chuẩn của đáp ứng đối với giá trị đã cho x_g của biến trạng thái tịnh là s_g, thì chuẩn mực đối với hiệu lực lớn hơn hoặc bằng 1 - b được cho bởi

...

...

...

(3)

trong đó h_b và h_g là giá trị kỳ vọng của các đáp ứng của trạng thái cơ sở và mẫu có biến trạng thái tịnh bằng x_g trong điều kiện hiệu năng thực tế.

CHÚ THÍCH: Chuẩn mực (3) lấy theo định nghĩa về biến trạng thái tịnh và Hình 1 của TCVN 10431-1 (ISO 11843-1).

Với b = a, K = J và với giả định là s_g ³ s_b (điều không bình thường là độ lệch chuẩn giảm khi biến trạng thái tịnh tăng), chuẩn mực này được đơn giản hóa thành

(4)

5.4. Xác nhận chuẩn mực về đủ năng lực phát hiện

Độ lệch chuẩn và giá trị kỳ vọng của đáp ứng trong Chuẩn mực (3) thường chưa biết và việc đáp ứng chuẩn mực này phải được xác nhận từ dữ liệu thực nghiệm. Do đó, biểu thức ở vế trái của Chuẩn mực đơn giản hóa (4) là một hằng số chưa biết, trong khi biểu thức ở vế phải là hằng số đã biết.

Từ thực nghiệm xác nhận hiệu lực với N quan trắc của đáp ứng đối với trạng thái cơ sở và mẫu với biến trạng thái tịnh bằng x_g, biểu thức ở vế trái của Chuẩn mực (4) được ước lượng bởi

...

...

...

(5)

trong đó ý nghĩa của các ký hiệu như nêu trong Phụ lục A.

Giá trị gần đúng của 100(1-g) % giới hạn tin cậy dưới (CL) của (h_g - h_b)/ được cho bởi

(6)

trong đó

t_1-g(v) là (1-g) phân vị của phân bố t với v = 2(N - 1) bậc tự do, khi giả thuyết s_b= s_g không bị bác bỏ;

 bậc tự do theo công thức Welch-Satterthwaite, khi giả thuyết s_b = s_g bị bác bỏ;

Nếu giới hạn tin cậy dưới của (h_g - h_b)/ đáp ứng Chuẩn mực (4) thì giá trị tối thiểu phát hiện được nhỏ hơn hoặc bằng x_g được xác nhận.

...

...

...

6. Báo cáo kết quả đánh giá năng lực phát hiện

Từ việc đánh giá năng lực phát hiện, thường là một phần của việc xác nhận hiệu lực phương pháp, báo cáo các mục sau đây:

a) tất cả các thông tin liên quan về mẫu chuẩn, bao gồm cả giá trị trạng thái quy chiếu x_g;

b) số lần lặp N đối với từng trạng thái quy chiếu;

c) giá trị trung bình,  và , và độ lệch chuẩn, s_b và s_g, đối với các đáp ứng của trạng thái cơ sở và mẫu biến trạng thái tịnh bằng x_g, tương ứng;

d) các giá trị lựa chọn của a, b, J và K;

e) vế trái và vế phải của Chuẩn mực (3) với các ước lượng đưa vào, nghĩa là  -  và

hoặc, khi áp dụng (b = a, K = J và s_g ³ s_b), thống kê ( - )/ với khoảng tin cậy của nó và giới hạn chấp nhận dưới của nó  theo Chuẩn mực (4);

...

...

...

7. Báo cáo kết quả áp dụng phương pháp

Báo cáo các giá trị quan trắc được (các đáp ứng hoặc giá trị nội suy của biến trạng thái tịnh). Thực tế là giá trị quan trắc đã được sử dụng cho kiểm nghiệm giả thuyết về giá trị thực là không có lý do để loại bỏ ước lượng của giá trị thực (nghĩa là giá trị quan trắc được) và thay thế nó bằng giới hạn trên bằng với giá trị tới hạn của kiểm nghiệm hoặc giá trị tối thiểu phát hiện được. Ngoài việc lãng phí thông tin, điều này còn bị hiểu sai là không giá trị nào trong các giới hạn này có thể được giải thích là giới hạn tin cậy trên. Báo cáo cả giá trị tới hạn được áp dụng và, nếu có thể, giá trị tối thiểu phát hiện được.

Phụ lục A
(quy định)

Ký hiệu sử dụng trong tiêu chuẩn này

J          số phép đo lặp lại trên mẫu chuẩn thể hiện giá trị “không” của biến trạng thái tịnh (mẫu trắng) khi áp dụng phương pháp

K          số phép đo lặp lại trên (mẫu thử) trạng thái thực tế khi áp dụng phương pháp

N          số phép đo lặp lại trên từng mẫu chuẩn (xem 4.2) khi đánh giá năng lực phát hiện

y_c         giá trị tới hạn của biến đáp ứng

...

...

...

h_b         giá trị kỳ vọng trong điều kiện hiệu năng thực tế đối với các đáp ứng của trạng thái cơ sở

h_g         giá trị kỳ vọng trong điều kiện hiệu năng thực tế đối với các đáp ứng của mẫu với biến trạng thái tịnh bằng x_g

s_b         độ lệch chuẩn trong điều kiện hiệu năng thực tế đối với các đáp ứng của trạng thái cơ sở

s_g         độ lệch chuẩn trong điều kiện hiệu năng thực tế đối với các đáp ứng của mẫu với biến trạng thái tịnh bằng x_g

       đáp ứng trung bình quan trắc được của trạng thái cơ sở

       đáp ứng trung bình quan trắc được của mẫu với biến trạng thái tịnh bằng x_g

s_b ước lượng độ lệch chuẩn của đáp ứng đối với trạng thái cơ sở

s_g ước lượng độ lệch chuẩn của đáp ứng đối với mẫu với biến trạng thái tịnh bằng x_g

z_1-a        (1-a) phân vị của phân bố chuẩn chuẩn hóa

...

...

...

t_1-g(v)     (1-g) phân vị của phân bố t với v bậc tự do

Phụ lục B
(tham khảo)

Ví dụ tính toán

Mức thấp của “nhôm phản ứng nhanh” trong nước tự nhiên, biểu thị bằng nồng độ khối lượng theo microgam trên lít, được đo bằng cách nối hệ thống dòng chảy liên tục với máy quang phổ hấp thụ nguyên tử dùng lò graphit (xem [2]). Giá trị hấp thụ của năm phép đo hai mẫu có nồng độ mẫu trắng x_b = 0 và nồng độ tịnh x_g = 0,5 mg/l được cho trong Bảng B.1. Do đó, trong đánh giá phương pháp N = 5. Năng lực phát hiện được tính cho J = K = 1 và a = b = 0,05.

Bảng B.1 - Giá trị hấp thụ đối với nồng độ mẫu trắng x_b = 0 và nồng độ tịnh x_g = 0,5 mg/l

Nồng độ tịnh của nhôm

x

Độ hấp thụ

...

...

...

0

0,5

0,074

0,126

0,081

0,126

0,075

0,125

0,074

...

...

...

Phân tích thống kê có được

 = 0,076 0

 = 0,123 0

s_b = 0,002 9

s_g = 0,008 6

Các giá trị này cho

Giả thuyết s_b = s_g không bị bác bỏ với kiểm nghiệm F ở mức ý nghĩa 5 %.

Đối với g = 0,05 và số bậc tự do v = 8, khi đó t_1-g(8)= 1,86, và đối với a = 0,05 thì z_1-a = 1,645.

...

...

...

Do đó, đánh giá cho thấy rằng giá trị tối thiểu phát hiện được nhỏ hơn x_g = 0,5 mg/l.

Thư mục tài liệu tham khảo

[1] TCVN 10431-2:2014 (ISO 11843-2:2000), Năng lực phát hiện - Phần 2: Phương pháp luận trong trường hợp hiệu chuẩn tuyến tính

[2] DANIELSSON, L.-G. và SPARÉN, A. A mechanized system for the determination of low levels of quickly reacting aluminium in natural waters. Analytica Chimica Acta., 306, 1995, pp. 173-181 (Hệ thống cơ khí hóa dùng để xác định mức thấp của nhôm phản ứng nhanh trong nước tự nhiên).

MỤC LỤC

Lời nói đầu

Lời giới thiệu

...

...

...

2. Tài liệu viện dẫn

3. Thuật ngữ và định nghĩa

4. Thiết kế thực

4.1. Quy định chung

4.2. Lựa chọn trạng thái quy chiếu và mẫu chuẩn

4.3. Số lần lặp

5. Chuẩn mực về đủ năng lực phát hiện

5.1. Giả định cơ sở

5.2. Giá trị tới hạn của biến đáp ứng

...

...

...

5.4. Xác nhận chuẩn mực về đủ năng lực phát hiện

6. Báo cáo kết quả đánh giá năng lực phát hiện

7. Báo cáo kết quả áp dụng phương pháp

Phụ lục A (quy định) Các ký hiệu sử dụng trong tiêu chuẩn này

Phụ lục B (tham khảo) Ví dụ tính toán

Thư mục tài liệu tham khảo

Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 10431-4:2014 (ISO 11843-4:2003) về Năng lực phát hiện - Phần 4: Phương pháp luận so sánh giá trị tối thiểu phát hiện được với giá trị đã cho