a) Tính theo phần trăm khối lượng xe.

Hình 1 – Từ vựng của các thuật ngữ chính – Khái quát

4 Biến số và ký hiệu biến số

Bảng 1 qui định các ký hiệu của các biến số khối lượng dùng khi tính toán các mức tái chế và thu hồi.

Bảng 1 – Khối lượng – Ký hiệu và định nghĩa

Ký hiệu

Định nghĩa

m_P

Khối lượng của các vật liệu đưa vào tính toán tại bước xử lý sơ bộ

...

...

...

Khối lượng của các vật liệu đưa vào tính toán tại bước tháo dỡ

m_M

Khối lượng của kim loại đưa vào tính toán tại bước chia tách kim loại

m_Tr

Khối lượng của các vật liệu đưa vào tính toán tại bước xử lý phần phi kim loại còn lại và có thể cho tái chế

m_Te

Khối lượng của các vật liệu đưa vào tính toán tại bước xử lý phần phi kim loại còn lại và có thể dùng cho thu hồi năng lượng

m_V

Khối lượng xe

...

...

...

5 Phương pháp tính toán

5.1 Qui định chung

Việc tính toán mức tái chế và mức thu hồi được tiến hành qua bốn bước dưới đây cho phương tiện mới, trong đó các chi tiết cấu thành, các vật liệu hoặc cả hai được tính tại từng bước.

a) xử lý sơ bộ;

b) tháo dỡ;

c) chia tách kim loại;

d) xử lý phần phi kim loại còn lại.

Các khối lượng m_P, m_D hoặc m_M tương ứng được xác định tại một trong ba bước đầu tiên, còn các khối lượng m_Tr và m_Te được xác định tại bước cuối cùng (xem điều 5.3).

Các phụ lục A và B đưa ra cách biểu thị các số liệu và sơ đồ của phương pháp.

...

...

...

Tháo dỡ vật liệu của xe được thực hiện bằng cách phân loại toàn bộ vật liệu tạo nên xe thành bảy loại dưới đây:

a) kim loại;

b) polime, không kể chất đàn hồi (elastome);

c) các chất đàn hồi;

d) kính;

e) chất lỏng;

f) các vật liệu tự nhiên hữu cơ qua chế biến (MONM), như da, gỗ, bìa cứng và len sợi bông;

g) các chất khác (các chi tiết, các vật liệu hoặc cả hai mà việc tháo dỡ vật liệu đã chọn không thể

thực hiện được như là các hỗn hợp, điện, điện tử).

...

...

...

Tháo dỡ vật liệu có thể thực hiện tại từng bước của việc tính toán cho từng khối lượng được nêu ở 5.1.

5.3 Xác định các khối lượng m_P m_D, m_M, m_Tr và m_Te.

5.3.1 Xử lý sơ bộ – Xác định m_P

Tại bước này, các chi tiết cấu thành, các vật liệu hoặc cả hai dưới đây của xe phải được đưa vào tính toán:

- toàn bộ chất lỏng;

- các ắc qui;

- các bộ lọc dầu;

- các thùng chứa khí hoá lỏng (LPG);

- các thùng chứa khí nén tự nhiên (CNG);

...

...

...

- các bộ chuyển đổi kiểu xúc tác.

Chú thích – Các chất lỏng bao gồm: nhiên liệu, dầu động cơ, dầu hộp số/truyền động (bao gồm hộp số truyền động hoặc hộp số vi sai sau hoặc cả hai), dầu trợ lực tay lái, chất làm mát, dầu phanh, chất lỏng của bộ giảm xóc, môi chất lạnh của điều hoà nhiệt độ, chất lỏng rửa kính chắn gió, dầu cho bệ động cơ và dầu thuỷ lực hệ thống treo.

Để tính toán, các chi tiết và vật liệu cấu thành này được coi là loại sử dụng lại hoặc tái chế. Khối lượng m_P là tổng của các khối lượng của các chi tiết và vật liệu cấu thành này.

5.3.2 Tháo dỡ – xác định m_D

Tại bước này, các chi tiết cấu thành khác nào đó của phần sử dụng lại hoặc tái chế của xe phải được đưa vào tính toán dựa trên cơ sở dưới đây.

Theo yêu cầu chung, một chi tiết cấu thành phải được coi là sử dụng lại hoặc tái chế hoặc cả hai dựa trên khả năng tháo dỡ chúng được đánh giá bởi:

- khả năng có thể tiếp cận được;

- công nghệ kẹp chặt và

- các công nghệ tháo dỡ.

...

...

...

- thành phần vật liệu của nó, và

- các công nghệ tái chế.

Để được tái chế, chi tiết cấu thành và vật liệu phải qua công nghệ tái chế.

Yêu cầu bổ xung là khả năng sử dụng lại của chi tiết cấu thành phải an toàn và tránh gây hại cho môi trường.

Khối lượng m_D là tổng của các khối lượng của toàn bộ chi tiết sử dụng lại hoặc tái chế.

5.3.3 Chia tách kim loại – xác định m_M

Tại bước này, toàn bộ kim loại có nguồn gốc sắt và không sắt không được tính ở các bước trước phải được đưa vào tính. Cả hai kim loại sắt có nguồn gốc sắt và không sắt đều được coi là loại tái chế. Khối lượng m_M là khối lượng của phần kim loại còn lại trong phương tiện sau các bước trước.

5.3.4 Xử lý phần phi kim loại còn lại - xác định m_Tr và m_Te

Các vật liệu khác còn lại (các vật liệu không tính ở các bước xử lý sơ bộ, tháo dỡ và chia tách kim loại) là phần vật liệu còn lại phi kim loại.

...

...

...

Khối lượng m_Tr là tổng của các khối lượng của phần vật liệu phi kim loại còn lại thuộc loại tái chế trên cơ sở của các công nghệ tái chế (xem bảng A.1).

khối lượng m_Te là tổng của các khối lượng còn lại, được dùng cho thu hồi năng lượng sau khi đã xác định được m_P, m_D, m_M và m_Tr.

Chú thích – Công nghệ thu hồi năng lượng của các polime và các chất đàn hồi đã được công nghiệp hoá rộng rãi trên phạm vi toàn cầu. Vì thế, các polime, các chất đàn hồi và các vật liệu tự nhiên hữu cơ cải biến có thể được thu hồi qua các công nghệ đó.

5.4 Tính toán mức tái chế/thu hồi

5.4.1 Mức tái chế

Mức tái chế, R_cyc, của phương tiện tính toán theo phần trăm của khối lượng (một phần khối lượng tính theo phần trăm) được tính theo công thức sau:

R_cyc = 100

5.4.2 Mức thu hồi

Mức thu hồi, R_cov, của phương tiện, tính toán theo phần trăm khối lượng (một phần khối lượng tính theo phần trăm được tính theo công thức sau:

...

...

...

Phụ lục A

(qui định)

Biểu thị số liệu

Các số liệu tính toán phải được báo cáo khi dùng các bảng dưới đây ở trên giấy hoặc trong dạng điện tử (phần phá huỷ vật liệu là tuỳ chọn).

Bảng A.1 – Biểu thị số liệu

Tên hàng:

Khối lượng xe, m_V:

kg

...

...

...

Tháo dỡ vật liệu

Kim loại

Polime (không kể chất đàn hồi)

Chất đàn hồi

Kính

Các chất lỏng

MONM

Các chất khác

...

...

...

Xử lý sơ bộ (m_P)

...

...

...

Chất lỏng

m_P1

ắc qui

m_P2

Bộ lọc dầu

m_P3

...

...

...

m_P4

Thùng chứa CNG

m_P5

Lốp

m_P6

Các bộ chuyển đổi xúc tác

...

...

...

m_P tổng (từ m_P1 đến m_P7)=

Tháo dỡ m_D

Số chi tiết

Tên

Khối lượng

(kg)

...

...

...

Tên

Khối lượng

(kg)

Khối lượng (thứ 11 đến x) (kg)

1

6

...

...

...

m_Dx ^a)

2

7

...

...

...

8

4

9

...

...

...

5

10

m_D1 tổng (từ 1 đến 5)=

...

...

...

m_D tổng (từ m_D1 + m_D2+m_Dx)=

Chia tách kim loại (m_M)

Hàm lượng kim loại còn lại của phương tiện

Khối lượng (kg)

m_M=

Xử lý phần phi kim loại còn lại

...

...

...

Khối lượng (kg)

Công nghệ No

Tên

1

m_Tr1

...

...

...

2

m_Tr2

3

...

...

...

4 đến x^a)

m_Tr4-x

...

...

...

m_Tr tổng (từ m_Tr1 đến m_Trx) =

Vật liệu tái chế năng lượng (m_Te)

Khối lượng (kg)

Lượng còn lại của vật liệu hữu cơ (polime, đàn hồi,…)

m_Te =

...

...

...

Bảng A.1 (tiếp theo)

Mức tái chế

R_cyc = 100

%

Mức thu hồi

R_cov = 100

...

...

...

a) Cần thêm một bảng kê cho các chi tiết và công nghệ bổ xung.

Phụ lục B

(tham khảo)

Phương pháp tính toán

Sơ đồ của phương pháp tính toán được chỉ ra trên hình B.1.

Các bước tính toán

(điều, mục)

Các bộ phận của xe

...

...

...

Khối lượng các bộ phận của xe^a)

kg

Đặc tính chung

Liệt kê

Sử dụng lại hoặc tái chế

Thu hồi năng lượng

Phần còn lại không xác định

1

Xử lý sơ bộ

...

...

...

Các chi tiết cấu thành và các chất lỏng

Toàn bộ chất lỏng

Các ắc qui

Các bộ lọc dầu

Thùng chứa LPG

Thùng chứa CNG Lốp

Các bộ chuyển đổi xúc tác

Sử dụng lại, tái chế hoặc cả hai

m_P

...

...

...

2

Tháo dỡ

(5.3.2)

Các chi tiết cấu thành

Do nhà chế tạo phương tiện công bố

Sử dụng lại, tái chế hoặc cả hai

m_D

...

...

...

3

Chia tách kim loại

(5.3.3)

Các vật liệu

Kim loại (có nguồn gốc sắt và không sắt)

Tái chế

m_M

...

...

...

Xử lý phần phi kim loại còn lại

(5.3.4)

Các vật liệu

Kính

Tái chế

m_Tr

Polime (không kể chất đàn hồi)

...

...

...

m_Te

Chất đàn hồi

Tái chế, thu hồi hoặc cả hai^a)

MONM

Tái chế, thu hồi hoặc cả hai^a)

Khác

...

...

...

Khối lượng phương tiện,

m_v

Mức tái chế, R_cyc (%) =

100

...

...

...

100

a) Trong bước 4, phần công việc trong ba khả năng xử lý được nhà chế tạo xe công bố.

Hình B.1 - Phương pháp tính toán

Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 7337:2003 (ISO 22628 : 2002) về Phương tiện giao thông đường bộ - Khả năng tái chế và thu hồi - Phương pháp tính toán