5  Phương pháp đo

5.1  Thiết bị đo

5.1.1  Máy đo ồn

Là máy đo ồn tích phân đáp ứng các yêu cầu của bộ lọc âm, được quy định trong TCVN 7878 - 2: 2010 (ISO 1996 - 2:2003). Hệ thống thiết bị bao gồm micrô, chụp chắn gió, dây nối và máy ghi.

5.1.2  Hiệu chuẩn, kiểm định thiết bị

Thiết bị đo phải còn trong thời hạn kiểm định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp;

Trước mỗi loạt đo thiết bị đo và thiết bị hiệu chuẩn âm phải áp dụng micro để kiểm tra việc hiệu chuẩn của toàn bộ hệ thống thiết bị đo tại một hoặc nhiều tần số.

5.2  Nội dung và thông số đo

Mỗi phép đo cần thiệt phải tiến hành xác định đồng thời tối thiểu các giá trị mức âm lớn nhất (L_max); mức âm trung bình tương đương (L_eq); và các mức âm phần trăm (L₁₀) cho mỗi đoàn tàu khi qua điểm đo.

...

...

...

5.3.1  Nguyên tắc lựa chọn điểm đo

Vị trí đo (đặt đầu đo) được xác định tại điểm đo cơ bản có tính đại diện chung, cho phép các kết quả đo chính xác và phản ánh đúng tình trạng tiếng ồn của đoạn đường sắt. Mỗi khu vực nhạy cảm với tiếng ồn do hoạt động chạy tàu có thể lựa chọn từ 1 đến 3 điểm do đại diện.

Điểm quan trắc phải cách xa đường bộ, các nhà máy, công trường đang xây dựng và các nguồn ồn không liên quan đến tuyến đường sắt. Khi không thể tránh các ảnh hưởng của nguồn ồn khác thì phải lựa chọn thời gian đo để loại bỏ các tác động không phải do hoạt động chạy tàu gây nên.

Lưu ý: Trường hợp muốn xác định phạm vi bị ảnh hưởng dùng cho mục đích nghiên cứu, đánh giá thì bổ sung đo đạc tại các điểm đo suy giảm. Số lượng điểm đo suy giảm cần thiết một khu vực tối thiểu do người đo tự quyết định theo thực tế tại hiện trường tùy theo yêu cầu, mục đích của cuộc đánh giá. Điểm đo suy giảm xa nhất tính từ mép ngoài ray đường sắt không lớn hơn 100 m.

5.3.2  Hoạch định khu vực có tính đại diện và vị trí của điểm đại diện

Khi hoạch định khu vực có tính điển hình và vị trí của điểm đại diện, phải xem xét các yếu tố sau:

a) Các yếu tố liên quan đến sự thay đổi đến nguồn ồn như tốc độ tàu, loại đường, móng, cầu, khu chuyển làn, vị trí đường cong;

b) Tình trạng phân bố của các khu vực nhạy cảm và các điểm nhạy cảm;

c) Tình trạng các loại công trình xây dựng hai bên tuyến đường sắt;

...

...

...

Đối với các vị trí mà nguồn ồn phát sinh đó hoạt động chạy tàu có nhiều thay đổi như: qua cầu đường sắt, đường giao nhau, nhóm ray chuyển làn... có thể lựa chọn một (01) vị trí đo đại diện chung cho từng loại

5.4  Điều kiện khí tượng

Chỉ tiến hành đo lúc thời tiết không có mưa, bề mặt đường sắt phải khô, (không ngập nước trừ trường hợp các điều kiện này đang được nghiên cứu đo phải có chụp chắn gió, khi có gió từ cấp 4 trở lên thì ngừng đo.

Các điều kiện khí tượng trong suốt quá trình đo phải được mô tả hoặc nếu cần phải được quan trắc đồng thời.

5.5  Đo tiếng ồn do hoạt động chạy tàu.

Khi đo tiếng ồn phát sinh do hoạt động chạy tàu cần sử dụng thiết bị đo ồn tích phân với bộ phận tiếp nhận âm thanh (Micro) phải đặt tại điểm đo cơ bản để xác định đồng thời các thông số do tại 5.2 cho mỗi đoàn tàu trong khoảng thời gian năm (05) phút liên tục. Thời gian phép đo được tính từ khi đầu đoàn tàu đến vị trí cách điểm đo cơ bản xác định 100 m. Tiếng ồn phát sinh do hoạt động chạy tàu là giá trị trung bình số học của ít nhất năm (05) lần đo đối với giá trị mức áp suất âm trung bình tương đương liên tục (L_eq) cho ban ngày hoặc ban đêm. Đồng thời với quá trình đo tiếng ồn sẽ tiến hành đo tốc độ đoàn tàu. Trong khoảng thời gian đo, tốc độ của đoàn tàu phải bằng hoặc lớn hơn 75 % so với tốc độ thiết kế cao nhất cho phép hoặc bằng tốc độ khai thác lớn nhất của khu gian. Sai số về tốc độ chạy tàu phải nằm trong khoảng ± 5 %

5.6  Đo tiếng ồn nền

Tiến hành đo xác định tiếng ồn nền khi không có hoạt động chạy tàu, tại vị trí được chọn để xác định tiếng ồn phát sinh do hoạt động chạy tàu:

- Nếu môi trường xung quanh ổn định về tiếng ồn thì tiến hành phép đo trong 1 phút lấy giá trị mức áp suất âm trung bình (L_eq);

...

...

...

- Tiếng ồn nền phải thấp hơn tiếng ồn phát sinh do hoạt động chạy tàu từ 10 dBA trở nên. Nếu sai số giữa hai cấp âm thanh này nhỏ hơn 10 dBA thì phải hiệu chỉnh kết quả đo theo bảng 2:

Bảng 2- Giá trị hiệu chỉnh mức tiếng ồn nền

Đơn vị, dBA

Sai số giữa tiếng ồn nền và tiếng ồn phát sinh do hoạt động chạy tàu

3

4 ~ 5

6 ~ 9

Trị số hiệu chỉnh

- 3

...

...

...

- 1

6  Báo cáo kết quả đo

Đối với phép đo, các thông tin sau đây phải được ghi lại và báo cáo, nếu có liên quan:

a) Thời gian, ngày và địa điểm đo;

b) Thiết bị đo và tình trạng hiệu chuẩn của thiết bị;

c) Các mức áp suất âm (L_eqT, L_E, L_max) đo được và hiệu chỉnh nếu cần trọng số A (tùy chọn cho trọng số C), và tùy chọn trong các dải tần số;

d) Mức âm N phần trăm (L_N,T) đo được;

e) Ước lượng độ không đảm bảo đo cùng với xác suất bao phủ;

f) Các thông tin về mức áp suất âm dư trong quá trình đo;

...

...

...

h) Mô tả kỹ vị trí đo, bao gồm lớp phủ bề mặt, điều kiện đo, vị trí, chiều cao cách mặt đất của nguồn phát âm (đối với hoạt động chạy tàu tâm nguồn ồn được tính từ mặt ray) và micrô.

i) Mô tả các điều kiện hoạt động, bao gồm số lượng phương tiện giao thông đường bộ đường hàng không đi qua trong thời gian đo, vận tốc đoàn tàu, loại ray, loại tà vẹt;

j) Mô tả các điều kiện khí tượng gồm: vận tốc gió, hướng gió, mây che phủ, nhiệt độ, áp suất khí quyển, độ ẩm, mưa và các điều kiện khí tượng khác;

k) (Các) phương pháp sử dụng để ngoại suy giá trị đo từ các điều kiện khác;

Đối với phép tính, các thông tin liên quan được nêu từ a) đến k), bao gồm cả phép tính độ không đảm bảo đo phải được đưa ra trong báo cáo.

Phụ lục A

(Tham khảo)

Mẫu ghi nhật ký đo

...

...

...

Thời gian

Thiết bị quan trắc

Tên máy

Số hiệu

Mã số

...

...

...

Cấp độ

Thời gian hiệu chỉnh

Đặc trưng đường sắt

Chủng loại tà vẹt

Đặc điểm nền đường

Loại hình ray

Có hàn, không hàn, 50kg/m, 60kg/m

...

...

...

Tà vẹt bê tông, tà vẹt gỗ

Đá ba lát, không đá ba lát

Loại công trình xây dựng

Tình trạng bề mặt đất

STT

Thời gian đo

...

...

...

Loại đoàn tàu (khách, hàng)

Các hoạt động khác trên mặt đất

Tiếng ồn ,dB

Chú ý

L_max, L₉₀

L_eq

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

Tiếng ồn

...

...

...

L_eq

L₉₀/ nền

Sơ đồ

...

...

...

Phụ lục B

(Tham khảo)

Bảng kết quả đo

1. Ngày đo

2. Địa điểm đo

...

...

...

4. Điều kiện thời tiết

5. Số đường ray

6. Mật độ tàu

7. Vị trí đặt đầu đo (khoảng cách tới đường ray)

8. Thiết bị đo

9. Kết quả đo:

TT

Thời gian

Mức ồn

...

...

...

1...

Tên người đo:                                                               

...

...

...

THƯ MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] TCVN 7878-1:2008 (ISO 1996-1:2003), Phần 1:Các đại lượng cơ bản và đánh giá.

[2] TCVN 7878-2: 2010 (ISO 1996-2:2007) - Âm học - Mô tả, đo và đánh giá tiếng ồn môi trường -Phần 2: Xác định mức tiếng ồn môi trường.

[3] TCVN 7880:2008. Phương tiện giao thông đường bộ. Tiếng ồn phát ra từ ô tô. Yêu cầu và phương pháp thử trong phê duyệt kiểu.

[4] GB3096-2008 Tiêu chuẩn tiếng ồn môi trường khu vực thành thị.

[5] GB12525- 90 Trị số giới hạn tiếng ồn dọc hai bên đường sắt và phương pháp đo.

[6] GB12525- 90 Trị số giới hạn tiếng ồn dọc hai bên đường sắt và phương pháp đo (Bản sửa đổi bổ sung).

[7] HJ 453- 2008 Hướng dẫn kỹ thuật đánh giá môi trường giao thông đường sắt.

[8] ISO 9813-1, Acoustics - Attenuation of sound during propagation outdoors - Part 1: Calculation of the absorption of sound by the atmosphere

...

...

...

[10] ISO 10843, Acoustics - Methods for the description and physical measurement of single impulses or series of impulses

[11] ISO/TS 13474, Acoustics - Impulse sound propagation for environmental noise assessment

[12] IEC 60651:2001, Sound level meters

[13] IEC 60804:2000, Integrating - averaging sound level meters

[14] STOREHEIER, S.A, Measurement of noise emmission from road traffic (in Norwegian). SINTEF Report No. STF44 A78025, Trondheim, 1978.

[15] FISK, D.J., Statistical sampling in community noise measurement, J. SVib, 39 (2) (1973)

[16] Danish Environmental Protection Agency. Guidelines for Measurements of Environmental Noise, 6/1984 (in Danish), Nov. 1984

[17] ZWICKER, E. and FASTL, H., Psycho-acoustics-Facts and models, Springer, Jan. 1999

[18] ISO 6190, Acoustics - Measurement of sound pressure levels of gas turbine installations for evaluating environmental noise - Survey method.

...

...

...

MỤC LỤC

Lời nói đầu

1  Phạm vi áp dụng

2  Tài liệu viện dẫn

3  Thuật ngữ và định nghĩa

4  Giá trị giới hạn tiếng ồn

5  Phương pháp đo

6  Báo cáo kết quả đo

...

...

...

Phụ lục B

[1] Mức áp suất âm tương đương liên tục theo trọng số A, trong thời gian T cũng được gọi là mức âm trung bình theo thời gian, kí hiệu LAeq,T,dB. Khoảng thời gian lấy trung bình được chỉ rõ theo trên chỉ số, thí dụ, mức âm trung bình trong một giờ được kí hiệu là LAeq, 1h.

Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 11521:2016 về Tiếng ồn dọc hai bên đường sắt phát sinh do hoạt động tàu chạy - Yêu cầu và phương pháp đo