5. Quy định kỹ thuật đo

5.1. Quy định kỹ thuật đo liên quan đến tính không đồng nhất của môi trường

Khi các thông số nào đó có giá trị không ổn định trong không gian quanh công nhân, cần phải xác định chỉ số WBGT tại ba điểm tương ứng với độ cao ngang đầu, bụng và mắt cá chân so với mặt đất. Khi công nhân đứng, tiến hành đo ở độ cao 0,1 m; 1,1 m và 1,7 m từ sàn; khi ngồi, đo ở độ cao 0,1 m, 0,6 m và 1,1 m từ sàn. Để đo các thông số tốt nhất là đo đồng thời.

Giá trị trung bình của chỉ số WBGT được tính từ ba chỉ số theo công thức sau:

Nếu phân tích trước khi có stress nhiệt tại điểm nghiên cứu hoặc tại những điểm của mức chuyển hóa liên quan cho thấy môi trường gần như ổn định (khi không ổn định, dao động ≤ 5%) thì chỉ cần tiến hành xác định một chỉ số WBGT ở tầm ngang bụng. Trong hoàn cảnh phải tranh luận khi lý giải phân tích, chỉ số WBGT xác định theo phương pháp thông thường (đo ở ba vị trí) phải được coi như giá trị chuẩn.

Để xác định nhanh chỉ số WBGT, cần tiến hành đo ở một vị trí là đủ ở mức stress nhiệt tối đa. Sử dụng phương pháp này tạo ra sự đảm bảo thiên về đánh giá cao hơn giá trị thực của stress nhiệt. Việc sử dụng cách này cần được ghi vào trong báo cáo đánh giá.

Trong trường hợp không thể đặt bộ cảm biến tại chỗ làm việc thông thường, cần đặt chúng ở nơi có tiếp xúc chịu ảnh hưởng tương tự của môi trường.

5.2. Quy định kỹ thuật đo liên quan đến sự biến đổi theo thời gian của thông số

...

...

...

Phương pháp chính xác nhất là đo liên tục thông số này theo thời gian và suy ra giá trị trung bình bằng phương pháp tích phân.

Vì phương pháp này sử dụng có nhiều khó khăn trong nhiều trường hợp, nên hầu hết sự biến đổi của từng thông số được phân loại thành các mức nhất định. Giá trị trung bình của thông số được xem xét sau đó được xác định bằng việc cân nhắc các mức khác nhau với tổng thời gian ở mức đó.

Cơ sở thời gian T để tính toán giá trị trung bình là khoảng thời gian lao động/ nghỉ ngơi trong một giờ chịu stress nhiệt tối đa. Chúng phải được tính ngay từ khi bắt đầu lao động.

Giá trị trung bình của thông số p biến đổi theo thời gian ở các mức "n"( thí dụ: mức chuyển hóa, nhiệt độ cầu đen hoặc chỉ số WBGT trong trường hợp đo đồng thời ba thông số môi trường), sẽ được diễn đạt theo công thức sau:

trong đó

p₁, p₂, ... p_n là giá trị của thông số đo được trong thời gian t₁, t₂, ...t_n;

t₁ + t₂ + ....t_n = T = 1 h.

Số lượng các phép đo cần thực hiện phụ thuộc vào sự biến đổi các thông số, các đặc tính đáp ứng của bộ cảm biến và độ chính xác của phép đo kỳ vọng.

...

...

...

Việc xem xét trên được dùng để xác định năng lượng chuyển hóa trung bình dựa trên kết quả trị số đo được hoặc giá trị đánh giá theo các bảng tham khảo. Nếu mức chuyển hóa chỉ đơn giản được phân loại theo một trong năm cấp chính nêu trong điều 4, mức chuyển hoá trung bình được xác định bằng cách lấy theo giá trị mức chuyển hóa trung bình của từng loại lao động có trong bảng 1.

Trong trường hợp để làm sáng tỏ kết quả, thông số trung bình chính xác nhất là thông số được tính từ các biến của thông số được đo liên tục, sau đó là thông số được tính từ số lượng lớn nhất các cấp đã được xác định chính xác.

6. Thời điểm và thời gian đo

6.1. Thời điểm đo

Việc xác định chỉ số WBGT theo tiêu chuẩn này chỉ cho phép đánh giá stress nhiệt mà người công nhân phải chịu trong thời gian tiến hành đo. Vì vậy, nên tiến hành các phép đo vào giai đoạn có stress nhiệt tối đa, nghĩa là vào mùa hè và vào thời gian giữa ngày hoặc khi các thiết bị tỏa nhiệt đang hoạt động.

6.2. Thời gian đo

Thời gian của mỗi phép đo phụ thuộc vào thời gian đáp ứng của bộ cảm biến mà trong trường hợp nào đó có thể là đáng kể (đặc biệt là nhiệt độ cầu đen).

Chỉ có thể tiến hành một lần đo hoặc đánh giá cho từng mức độ sử dụng cho mỗi thông số. Vì vậy thời gian đo sẽ khác với thời gian phân tích riêng cơ số (thời gian cơ bản) được quy định trong 5.2.

7. Giá trị chuẩn

...

...

...

Nếu vượt quá giá trị này, cần phải:

- hoặc giảm trực tiếp stress nhiệt tại chỗ làm việc bằng những phương pháp phù hợp (kiểm soát môi trường và mức độ hoạt động, thời gian lao động trong môi trường đó, và sử dụng trang bị bảo hộ cá nhân);

- hoặc tiến hành phân tích chi tiết stress nhiệt theo phương pháp tỷ mỉ hơn.

Giá trị chuẩn trong Phụ lục A theo điều kiện đã cho đối với một cá thể mặc quần áo bình thường (chỉ số cách nhiệt = 0,6 Clo)1), có thể lực phù hợp với lao động được xem xét và có sức khỏe tốt.

Giá trị chuẩn này đại diện cho hiệu ứng nhiệt trung bình của môi trường nhiệt độ nóng tác động lên cơ thể trong khoảng thời gian làm việc tương đối dài. Chúng không tính tới giá trị đỉnh của stress nhiệt mà người lao động phải chịu trong thời gian ngắn (vài phút) hoặc môi trường đặc biệt nóng hoặc của hoạt động thể lực cường độ lớn tức thời. Thực tế trong các trường hợp như vậy, stress nhiệt có thể vượt quá giá trị cho phép mà không có giá trị chuẩn đại diện về mức lao động trung bình hoặc môi trường nhiệt trung bình mà chúng vượt quá.

Khi nghi ngờ về giá trị mức chuyển hóa đã chấp nhận, giá trị chuẩn được sử dụng là giá trị tương ứng với mức chuyển hóa cao hơn, nếu cần thiết thì phân loại thành cấp bốn khi không thể đo hoặc đánh giá được.

Chú thích

1. Nếu quần áo mặc không phải là quần áo lao động chuẩn (có độ thoáng khí và hơi, với chỉ số cách nhiệt I_cl = 0,6 Clo), giá trị tính theo bảng tham khảo sẽ được lấy theo tính chất quần áo và môi trường hiện tại. Nói chung khi mặc quần áo không thấm hơi nước cần phải giảm giá trị trong bảng tham khảo. Mặt khác, mặc quần áo phản xạ nhiệt có thể tăng giá trị trong bảng tham khảo. Trong các trường hợp,vì khó khăn trong việc đánh giá hiệu chỉnh lại, nên tham khảo ý kiến chuyên gia khi quần áo có khác biệt rõ rệt so với quần áo đặc trưng nêu trong bảng tham khảo.

2. Phụ lục B cũng đưa ra hướng dẫn một vài giá trị chuẩn WBGT đối với chu kỳ lao động / nghỉ ngơi khác nhau dựa trên giả thuyết là giá trị WBGT tại chỗ nghỉ ngơi bằng hoặc rất gần với giá trị WBGT tại chỗ làm việc.

...

...

...

8. Báo cáo đánh giá

Bản báo cáo đánh giá về stress nhiệt trong đó mỗi đối tượng được nghiên cứu cần có những số liệu sau:

a) vị trí tiến hành đánh giá (thí dụ như nhà máy, phân xưởng, chỗ làm việc);

b) thời gian đánh giá (năm, tháng, ngày, giờ);

c) thời gian đánh giá (năm, tháng, ngày, giờ);

d) các kết quả chi tiết đo được hoặc những đánh giá về các thông số (theo bảng tham khảo);

e) giá trị WBGT trung bình và so sánh chúng với giá trị chuẩn trong bảng tham khảo.

Phụ lục C cho ví dụ về cách trình bày kết quả.

...

...

...

(tham khảo)

Bảng giá trị chuẩn về chỉ số stress nhiệt WBGT

Bảng A.1 Giá trị chuẩn theo trường hợp đã cho

Cấp chuyển hóa

Mức chuyển hóa, M

Giá trị chuẩn WBGT

Theo diện tích da

W/m²

Tổng số

...

...

...

W

Đối tượng đã thích nghi với nóng

^oC

Đối tượng chưa thích nghi với nóng

^oC

0

(nghỉ ngơi)

M ≤ 65

M ≤ 117

...

...

...

32

1

65 < M ≤ 130

117 < M ≤ 234

30

29

2

130 < M ≤ 200

234 < M ≤ 360

...

...

...

26

3

200 < M ≤ 260

360 < M ≤ 468

Không cảm nhận được sự chuyển động không khí

25

Cảm nhận được sự chuyển động không khí

26

Không cảm nhận được sự chuyển động không khí

...

...

...

Cảm nhận được sự chuyển động không khí

23

4

M > 260

M > 468

23

25

18

20

...

...

...

Phụ lục B

(tham khảo)

Đồ thị biểu diễn giá trị WBGT chuẩn và phương pháp thích nghi với nóng

B.1. Đồ thị biểu diễn giá trị WBGT tham khảo được thiết lập cho chu kỳ lao động/ nghỉ ngơi khác nhau

Đồ thị được vẽ dựa theo giả thiết là giá trị WBGT ở một vị trí dùng để nghỉ ngơi bằng hoặc rất gần với giá trị WBGT tại chỗ làm việc (thời gian cơ bản bằng 1 giờ; nhận thấy được có chuyển động không khí; đối tượng đã thích nghi với nóng). Đồ thị này được đưa ra để tham khảo như hình B.1. Chúng có thể thuận tiện cho việc tổ chức lại công việc bằng cách thay đổi chu kỳ lao động/nghỉ ngơi. Việc áp dông đúng theo tiêu chuẩn này với giá trị WBGT khác nhau đo được là thích hợp.

B.2. Phương pháp thích nghi với nóng

Thích nghi là một trạng thái do quá trình thích ứng về mặt sinh lý làm tăng sức chịu đựng của cá thể khi tiếp xúc với môi trường cho trước trong thời gian vừa đủ. So sánh với một cá thể chưa thích nghi thì một cá thể đã thích nghi có mức căng thẳng sinh lý ít hơn đối với stress nhiệt.

...

...

...

Chu kỳ lao động/nghỉ ngơi đối với những người đã thích nghi và chưa thích nghi được đánh giá bằng cách đánh giá WBGT theo tiêu chuẩn này và giá trị chuẩn trong phụ lục A. Việc tăng thời gian lao động cho đối tượng từ trạng thái chưa thích nghi đến khi đã được thích nghi nên tiến hành dần dần trong thời gian 7 ngày.

Hình B.1

Phụ lục C

(tham khảo)

Ví dụ về báo cáo đánh giá

Cơ quan hoặc người thực hiện đánh giá

MÔI TRƯỜNG NÓNG

...

...

...

Ngày

Số tham chiếu:

Mô tả chỗ làm việc và vị trí đo (nếu cần thiết, vẽ sơ đồ vị trí ở mặt sau trang này)

Thời gian tiến hành

Năm:

Tháng:

Ngày:

Giờ:

...

...

...

Mức thích nghi của đối tượng đang làm việc tại vị trí đang được xem xét

Quàn áo:

Căn cứ thời gian để tính giá trị WBGT trung bình, T = 1 h

Kết quả đo hoặc đánh giá chi tiết

Thông số

...

...

...

Các mức

Khoảng thời gian tiếp xúc

Giá trị trung bình

Đo liên tục (xem đồ thị số...)

Đo không liên tục

Đánh giá

Môi trường đồng nhất

Môi trường không đồng nhất

Đầu

...

...

...

Mắt cá chân

Nhiệt độ cầu đen, t_g ^oC

...

...

...

Nhiệt độ cầu ướt tự nhiên, t_wn ^oC

...

...

...

Nhiệt độ không khí, t_a ^oC

...

...

...

Nhiệt độ cầu ướt  (đo toàn  bộ hoặc tính toán) ^oC

...

...

...

Mức chuyển hóa, M

W/m²

...

...

...

Chú thích:

Kết quả chung

Chỉ số stress nhiệt WBGT

Giá trị WBGT chuẩn đối với quần áo

I_cl = 0,6 Clo

Đối tượng đã thích nghi với nóng:

Đối tượng chưa thích nghi với nóng:

...

...

...

Kết luận:

Phụ lục D

(tham khảo)

Tài liệu tham khảo

[1] ISO 7726 - Thermal environment − Instruments and methods for measuring physical quantities (Môi trường nhiệt - Dụng cụ và phương pháp đo chỉ số vật lý).

[2] ISO 7730 - Moderate thermal environment − Determination of the PMV and PPD indices and specification of the conditions for thermal comfort (Môi trường nhiệt độ trung bình - Định nghĩa về các chỉ số PMV và PPD và đặc điểm về điều kiện thoải mái nhiệt).

[3] ISO 7933, Hot environments − Analytical determination and interpretation of thermal stress using calculation of required sweat rates (Môi trường nhiệt độ cao - Định nghĩa phân tích và lý giải về stress nhiệt, tính yêu cầu tỉ lệ thải nhiệt qua mồ hôi).

1) Có một Tiêu chuẩn quốc tế được soạn thảo riêng về vấn đề này.

...

...

...

Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 7112:2002 (ISO 7243 : 1989) về Ecgônômi - Môi trường nóng - Đánh giá stress nhiệt đối với người lao động bằng chỉ số WBGT (nhiệt độ cầu ướt)