Chú thích:

1. Sai lệch về thành phần S và P quy định trong bảng 1 không được vượt quá 0,005 %.

2. C* - Chỉ hàm lượng cácbon có trong thép.

3. Dấu «+» là phân biệt thép được sử dụng theo công dung đã ghi trên cột trong bảng. Dấu « + +» là nhấn mạnh được sử dụng ở nhóm nào là chính hoặc tốt hơn.

4. Trong thép không hợp kim với titan, được phép có lượng dư công nghệ đến 0,2% với thép không có niken, đến 0,5% với thép có niken. Theo nhu cầu sử dụng của người đặt hàng, có thể thỏa thuận về việc không có nguyên tố titan trong thép.

5. Trong thép không hợp kim niken, cho phép hàm lượng niken dư đến 0,6 %.

6. Hàm lượng đồng dư không được vượt quá 0,3 %.

7. Theo sự thỏa thuận của các bên hữu quan, cho phép có sai lệch về thành phần hóa học của từng nguyên tố nhưng phải đảm bảo các chỉ tiêu khác đã quy định ở trên.

...

...

...

2. YÊU CẦU KỸ THUẬT

2.1. Hình dạng, kích thước và sai lệch cho phép về kích thước thanh phải phù hợp với những quy định trong các tiêu chuẩn về kích thước. Nếu chưa có tiêu chuẩn thì các chỉ tiêu trên theo sự thỏa thuận của các bên.

2.2. Phù hợp với điều kiện sử dụng của người đặt hàng, thanh được cung cấp ở trạng thái cán nóng, rèn đã nhiệt luyện. Trạng thái cung cấp được quy định trong đơn đặt hàng.

2.3. Trong đơn đặt hàng cần ghi rõ thép được dùng để gia công gì (gia công cơ khí nóng và nguội, chồn nóng và dập nguội).

2.4. Trên bề mặt thép hình dùng để gia công cơ khí nóng hoặc dập nguội, không được có vết nứt, vết rạn, gấp nếp. Cho phép có những vết xước, lõm, rỗ nhỏ riêng biệt nhưng không được vượt quá nửa sai lệch cho phép về chiều dày thanh. Cho phép độ sâu vết rạn nhỏ không lớn hơn một phần tư sai lệch kích thước cho phép.

2.5. Trên bề mặt thép dùng để gia công cơ khí nguội (tiện bào), cho phép có những khuyết tật cục bộ, nhưng độ sâu về làm sạch không được vượt quá:

- 3/4 sai lệch cho phép về kích thước – với loại đường kính hoặc chiều dày đến 80 mm.

- 4% đường kính hoặc chiều dày – với loại đường kính hoặc chiều dày từ 81 đến 150 mm;

- 5% Đường kính hoặc chiều dày – với loại đường kính hoặc chiều dày lớn hơn 150 mm.

...

...

...

- Sai lệch cho phép về kích thước – đối với thanh có đường kính hoặc chiều dày đến 40 mm.

- 5% kích thước thực tế - đối với thanh có đường kính hoặc chiều dày từ 41 đến 140 mm.

- 8% kích thước thực tế - đối với thanh có đường kính hoặc chiều dày từ 141 đến 200mm.

2.7. Thép dùng để gia công chồn nóng, phải được thử chồn. Trên mẫu chồn không được có vết rạn nứt, tạo ra trên bề mặt hoặc bọt khí dưới lớp vỏ. Yêu cầu về tính chất của loại thép này theo sự thỏa thuận của các bên hữu quan

2.8. Cho phép đầu mút thanh có thể bị dập khi cắt trên máy dập hoặc máy búa nhưng phải làm sạch những rìa thừa trên đầu mút đó.

2.9. Tổ chức thô đại của thép trên mẫu ngang đã tẩy rửa không cho phép có vết lõm, co ngót, bọt khí, nứt tóc và lẫn xỉ nhìn thấy bằng mắt thường, không được dùng dụng cụ phóng đại

2.10. Độ cứng của thép cung cấp trong trạng thái ủ, phải phù hợp với những chỉ tiêu quy định trong bảng 2.

Bảng 2

Mác thép

...

...

...

Đường kính vết lõm

mm

MB

08Cr13

4,5 ÷ 5,5

116 ÷ 179

12Cr13

4,4 ÷ 5,4

121 ÷ 187

...

...

...

4,3 ÷ 5,3

126 ÷ 197

30Cr13

4,2 ÷ 5,2

131 ÷ 207

40Cr13

4,0 ÷ 5,0

143 ÷ 229

12Cr17

...

...

...

126 ÷ 197

90Cr18

≥ 3,8

≤ 255

14Cr17Ni2

≥ 3,6

≤ 286

2.11. Tính chất cơ học của thép, xác định trên mẫu đã qua nhiệt luyện (hay trên mẫu được chế tạo từ phôi đã nhiệt luyện) phải phù hợp với các chỉ tiêu quy định trong bảng 3.

2.12. Thép thanh được cung cấp khi đã thỏa mãn các chỉ tiêu đã thỏa thuận giữa các bên về:

...

...

...

b) Việc xác định tính chống ăn mòn giữa các tinh thể.

c) Độ sạch bề mặt.

d) Tổ chức thô đại.

e) Tổ chức tế vi.

g) Việc xác định các tính chất cơ học và lý học khác.

Chú thích

Phương pháp thử để xác định các chỉ tiêu (trong điều 2.13. b, c, d, e, g) do các bên thỏa thuận.

3. QUY TẮC NGHIỆM THU VÀ PHƯƠNG PHÁP THỬ.

3.1. Thanh cung cấp theo lô, mỗi lô gồm những thanh cùng mẻ nấu, cùng kích thước và cùng một chế độ nhiệt luyện.

...

...

...

3.3. Phương pháp thử, ghi nhãn, đóng gói và hồ sơ giao nhận phải phù hợp với các tiêu chuẩn tương ứng hay theo sự thỏa thuận của các bên.

Bảng 3

Mác thép

Chế độ nhiệt luyện của mẫu hay phôi

Tính chất cơ học

Ủ

Tôi

Ram

Chú thích

...

...

...

Giới hạn chảy Kg lực/mm²

Độ dãn dài tương đối %

Độ thắt tương đối %

Độ dai va đập Kg lực/mm²

Nhiệt độ ^oC

Làm nguội trong

Nhiệt độ ^oC

Làm nguội trong

Nhiệt độ ^oC

...

...

...

Không nhỏ hơn

1

2

3

4

5

6

7

8

...

...

...

10

11

12

13

40Cr9Si2

850

870

Không khí

-

...

...

...

-

-

Có thể không nhiệt luyện

75

50

15

35

-

40Cr10Si2Mo

...

...

...

-

1010 ÷ 1050

Không khí, dầu

720 ÷ 780

dầu

-

95

75

10

...

...

...

2

08Cr13

-

-

1000 ÷ 1050

dầu

700 ÷ 800

dầu

-

...

...

...

42

20

60

10

12Cr13

-

-

1000 ÷ 1050

Không khí, dầu

...

...

...

Không khí, dầu, nước

-

60

42

20

60

9

20Cr13

-

...

...

...

1000 ÷ 1050

Không khí, dầu

660 ÷ 770

Không khí, dầu, nước

-

66

45

16

55

...

...

...

30Cr13

-

-

950 ÷ 1020

dầu

220 ÷ 300

Không khí, dầu

-

Độ cứng HRC 48

...

...

...

-

-

1000 ÷ 1050

dầu

200 ÷ 300

Không khí, dầu

-

Độ cứng HRC 50

12Cr17

...

...

...

Không khí, nước

-

-

-

-

-

40

25

20

...

...

...

-

08Cr17Ti

760 ÷ 780

Không khí

-

-

-

-

-

...

...

...

90Cr18

-

-

1000 ÷ 1050

dầu

200 ÷ 300

Không khí, dầu

-

Độ cứng HRC 55

...

...

...

730

770

Không khí, nước

-

-

-

-

Có thể không nhiệt luyện

45

...

...

...

20

45

-

14Cr17Ni2

-

-

975 ÷ 1040

Dầu

275 ÷ 350

...

...

...

-

110

85

10

30

5

22Cr13Ni4Mn

-

-

...

...

...

Không khí

-

-

-

65

25

35

55

-

...

...

...

-

-

1050 ÷ 1100

Không khí, dầu, nước

-

-

-

70

35

...

...

...

55

-

08Cr18Ni11

-

-

1050 ÷ 1100

Không khí, dầu, nước

-

-

...

...

...

48

20

40

55

-

12Cr18Ni9

-

-

1050 ÷1100

...

...

...

-

-

-

50

20

45

55

-

08Cr18Ni10Ti

...

...

...

-

1050 ÷1100

Không khí, dầu, nước

-

-

-

50

20

40

...

...

...

-

12Cr18Ni9Ti

-

-

1050 ÷1100

Không khí, dầu, nước

-

-

-

...

...

...

20

40

55

-

08Cr18Ni12Ti

-

-

1050 ÷1100

Không khí, dầu, nước

...

...

...

-

-

50

18

40

55

-

10Cr17Ni13Mo2Ti

-

...

...

...

1050 ÷1100

Không khí, dầu, nước

-

-

-

52

22

40

55

...

...

...

20Cr20Ni14Si2

-

-

1000 ÷1150

Không khí, nước

-

-

-

60

...

...

...

35

55

-

20Cr25Ni20Si2

-

-

1100 ÷1150

Không khí, dầu, nước

-

...

...

...

-

60

30

35

50

-

20Cr23Ni18

-

-

...

...

...

Không khí, dầu, nước

-

-

-

50

20

35

50

-

...

...

...

Chú thích:

1. Các trị số ở bảng 3 áp dụng cho các loại thép hình có đường kính hoặc chiều dày đến 60 mm. Đối với thép hình có đường kính hoặc chiều dày từ 61 đến 100 mm, cho phép hạ thấp độ dãn dài tương đối xuống 1%, độ thắt tương đối xuống 5% giá trị tuyệt đối và độ dai va đập xuống 0,5 Kg lực, m/cm² đối với thép có độ dai va đập nhỏ hơn 8 Kg lực, m/cm² và 1 Kg lực, m/cm² đối với thép có độ dai va đập bằng hoặc lớn hơn 8 Kg lực, m/cm² . Tính chất cơ học của thép hình có đường kính hoặc chiều dày lớn hơn 100 mm được xác định trên phôi có đường kính hoặc chiều dày 90 ÷ 100 mm.

2. Tính chất cơ học của thanh từ thép 12Cr17 có kích thước lớn 60 mm, phải tiến hành xác định trên mẫu được chuẩn bị từ phôi cán có tiết diện 50 – 60 mm

3. Để xác định tính chất cơ học thép phải qua nhiệt luyện, đối với thép mác 80Cr13, 12Cr13, 20Cr13, 12Cr17, 90Cr18, 14Cr17Ni2 trên những phôi có đường kính hoặc chiều dày 25 mm hay những thanh mẫu có tiết diện không lớn hơn 25 mm và đối với các thép còn lại trên những mẫu đã được mài nhẵn.

PHỤ LỤC 1

(để tham khảo)

Bảng hướng dẫn sử dụng các mác thép chống ăn mòn và bền nóng

Mác thép

...

...

...

Nhiệt độ làm việc ^oC

Chú thích

1

2

3

4

40Cr9Si2

Van xả động cơ ôtô, máy kéo, bộ ghi lò, ống thu hồi nhiệt, bộ trao đổi nhiệt

≤ 850

...

...

...

40Cr10Si2Mo

Như thép 40Cr9Si2

≤ 850

- nt -

08Cr13

Làm các chi tiết có tính dẻo cao, chịu tải trọng va đập, van máy ép thủy lực, đồ dùng gia đình, các chi tiết chịu tác dụng của môi trường ăn mòn yếu (nước mưa, dung dịch muối của axit hữu cơ ở nhiệt độ thường ≤ 30^oC)

- 25 ÷ 600

Đạt độ bền chống ăn mòn cực đại sau khi đã nhiệt luyện (tôi, ram) và đánh bóng

12Cr13

...

...

...

700

- nt -

20Cr13

Như thép 08Cr13 và 12Cr13

700

- nt -

30Cr13

Làm dao cắt, dụng cụ đo lường và dụng cụ mổ xẻ, lò xo, kim của bộ chế hòa khí, dụng cụ gia đình, làm việc trong môi trường ăn mòn yếu (dung dịch lỏng của muối axít HNO₃ và một vài axit hữu cơ nồng độ không cao), môi trường thực phẩm, thép bền vững tương đối trong điều kiện tác dụng của nước ngọt và khí quyển

20 ÷ 200

...

...

...

40Cr13

Như thép 30Cr13

20 ÷ 200

- nt-

12Cr17

Làm các thiết bị trong nhà máy sản xuất HNO₃ (thép hấp thụ, thiết bị trao đổi nhiệt của khí nitơ nóng, HNO₃ nóng, thùng chứa, ống dẫn…), đồ dùng gia đình, thiết bị của các nhà máy chế biến thực phẩm, không nên dùng cho các kết cấu hàn.

20 ÷ 300

08Cr17Ti

...

...

...

20 ÷ 300

Có khả năng chống ăn mòn giữa các tinh thể cao.

90Cr18

Làm vòng bi có độ cứng cao, thiết bị ngành dầu, làm dao cắt gọt chất lượng cao, xi-lanh, ống lót và các chi tiết chịu mài mòn trong môi trường xâm thực bình thường (các axit hữu cơ, thực phẩm….)

20 ÷ 200

Sử dụng sau khi tôi và ram thấp

15Cr25Ti

Có thể dùng trong các kết cấu hàn không chịu tải trọng va đập ở nhiệt độ không thấp hơn 20^oC, làm việc trong môi trường ăn mòn mạnh hơn so với môi trường làm việc của thép 08Cr17Ti. Làm các thiết bị chứa hypoclorit natri, hơi axit HNO₃, H₃PO₄ nồng độ khác nhau, làm ống của thiết bị trao đổi nhiệt, làm việc trong môi trường xâm thực như thép 30Cr13 và 90Cr12.

20 ÷ 300

...

...

...

14Cr17Ni2

Dùng như thép có độ bền cao để chế tạo các chi tiết chịu tải trọng lớn bị mài mòn và va đập trong môi trường xâm thực như thép 30Cr13

- 25 ÷ 550

Có độ cứng bề mặt cao.

22Cr13Ni4Mn

Thay thế cho thép cán nguội mác 12Cr18Ni9 đối với các kết cấu bền và nhẹ được nối bằng cách hàn điện. Làm việc trong môi trường xâm thực trung bình, axit HNO₃ các axit hữu cơ, đa số các dung dịch muối của axit hữu cơ và vô cơ ở những nhiệt độ và nồng độ khác nhau

20 ÷ 300

Chống ăn mòn khí quyển tốt, các mối hàn có khuynh hướng bị ăn mòn giữa các tinh thể.

12Cr17Mn9NNi4

...

...

...

Các kết cấu hàn có khuynh hướng bị ăn mòn giữa các tinh thể.

08Cr18Ni11

Để chế tạo các chi tiết hàn làm việc trong môi trường xâm thực mạnh

- 200 ÷ 550

Có độ bền chống ăn mòn giữa các tinh thể tốt.

12Cr18Ni9

Thường sử dụng ở dạng tấm và bằng cán nguội, có độ bền cao để chế tạo các chi tiết và thiết bị được hàn bằng phương pháp hàn điểm. Làm việc trong môi trường xâm thực như thép 22Cr13Ni4Mn.

- 200 ÷ - 300

...

...

...

08Cr18Ni10Ti

Để chế tạo các chi tiết hàn làm việc trong môi trường xâm thực mạnh, làm các loại ống, chi tiết sườn lò, bộ phận trao đổi nhiệt, thân lò nung, ống chưng, đầu nối và cổ góp của hệ thống khí thải

800 ÷ 850

Có độ bền chống ăn mòn giữa các tinh thể bình thường

12Cr18Ni9Ti

Như thép 08Cr18Ni10Ti, chế tạo các thiết bị hàn trong các ngành công nghiệp.

08Cr18Ni12Ti

...

...

...

800 ÷ 850

Không chứa pha a. Khá bền vững trong môi trường chứa lưu huỳnh.

10Cr17Ni13Mo2Ti

Dùng làm các chi tiết và thiết bị làm việc trong môi trường axit H₃PO₄ (đến 32%) có chứa hợp chất fluoric, axit boric với hỗn hợp lưu huỳnh (đến 1%) axit fluoric đến 10%, nhiệt độ không quá 40^oC, axit foocmic, axit lactic, axit axetic, oxalic và các môi trường xâm thực mạnh.

- 60 ÷ 350

Không bị ăn mòn giữa các tinh thể

20Cr20Ni14Si2

Băng tải của lò, hộp để xê-men tit hóa, các loại ống dẫn hơi than.

1000 ÷ 1050

...

...

...

20Cr25Ni20Si2

Móc treo và điểm tựa trong nồi hơi, các loại ống của thiết bị điện phân và hỏa phân.

1150 ÷ 1200

Trong khoảng nhiệt độ 600 ÷ 800^oC có xu hướng dòn do tạo pha

20Cr23Ni18

Các loại ống và chi tiết, thiết bị để chuyển hóa mêtan, nhiệt phân và các chi tiết dạng tấm

1000 ÷ 1050

Chú thích: Nhiệt độ sử dụng, đặc tính và môi trường sử dụng, khả năng hàn, tác dụng của mối hàn đến tính năng sử dụng trong bảng có tính chất giới thiệu tham khảo.

...

...

...

PHỤ LỤC 2

Bảng so sánh các các mép chống ăn mòn và bền nóng tương đương của các nước

Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 2735:1978 về Thép chống ăn mòn và bền nóng - Mác, yêu cầu kỹ thuật do Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước ban hành