c) Loại R

CHÚ DẪN:

1 vòng bít

2 rãnh then

3 trục then hoa

4 vòng ổ ngoài then hoa

5 các bi cầu

6 vòng chặn và/hoặc nắp đầu mút

...

...

...

Hình 1 - Tên gọi các chi tiết của các trục then hoa bi điển hình

Bảng 1 - Loại và ký hiệu trục then hoa bi

Tên

Loại

Bích trên vòng ổ ngoài then hoa

Vòng bít

Trục then hoa bi

AI

All

...

...

...

không có

không có

có

một phía (U)^a

hai phía (UU)^a

có(F)^a

không có

có

một phía (U)^a

...

...

...

^a Các chữ cái trong các dấu ngoặc đơn trong bảng này là các ký tự chỉ thị, việc áp dụng chúng được cho trong Điều 9.

5  Đặc tính

5.1  Độ xoắn rãnh của trục then hoa

Dung sai về độ xoắn rãnh của một trục then hoa, khi được đo bằng phương pháp cho trong 7.2, phải đáp ứng yêu cầu của Bảng 2 đối với 100 mm được lấy ngẫu nhiên trong phạm vi chiều dài then hoa hiệu dụng.

Trong các trường hợp không thể lấy được 100 mm hoặc khoảng cách hành trình tương đối lớn hơn giữa trục then hoa và vòng ổ ngoài then hoa, thì áp dụng giá trị chuyển đổi trong Bảng 2 tương xứng với khoảng cách hành trình.

Bảng 2 - Độ xoắn rãnh của trục then hoa

Kích thước tính bằng micrô mét

Cấp

C1

...

...

...

C3

Dung sai độ xoắn (max.)

6

13

33

CHÚ THÍCH: Xem Hình 3.

5.2  Độ chính xác của trục then hoa

Độ đảo hướng tâm của các rãnh then hoa, phần lắp các ngõng trục và độ đảo chiều trục của mặt đầu của trục then hoa so với đường trục của các ngõng trục đỡ của trục then hoa, khi được đo bằng các phương pháp cho trong 7.3.1 đến 7.3.3, phải đáp ứng các đặc tính kỹ thuật trong các Bảng 3 đến 5 (xem các Hình 2, 4, 5 và 6).

5.3  Độ chính xác lắp của vòng ổ ngoài then hoa

...

...

...

CHÚ THÍCH: Các Hình 2 đến Hình 9 thể hiện điển hình loại AI, là một ví dụ.

CHÚ DẪN.

1 phần lắp ngõng trục

2 rãnh then hoa

3 vòng ổ ngoài then hoa

4 ngõng trục đỡ

5 trục then hoa

CHÚ THÍCH 1: Các ngõng trục đỡ chỉ các phần ở đó các ổ trục sẽ đỡ trục then hoa.

...

...

...

CHÚ THÍCH 3: Không áp dụng cho các trục then hoa không có các ngõng trục đỡ và/hoặc phần lắp ngõng trục.

Hình 2 - Độ chính xác của trục then hoa bi

5.4  Độ đảo hướng tâm tổng của trục then hoa so với đường trục của các ngõng trục đỡ

Dung sai đối với độ đảo hướng tâm tổng của trục then hoa so với đường trục của các ngõng trục đỡ, khi được đo bằng sử dụng phương pháp cho trong 7.5, phải đáp ứng các đặc tính kỹ thuật trong Bảng 8 (xem các Hình 2 và Hình 9).

5.5  Độ cứng

Độ cứng của các bề mặt rãnh then hoa, khi được xác định theo phương pháp cho trong 7.6, phải ít nhất là ≥ 653 HV (≥ 58 HRC).

Bảng 3 - Độ đảo hướng tâm của các rãnh then hoa so với đường trục của các ngõng trục đỡ

Đường kính danh nghĩa, d₀

mm

...

...

...

µm

max.^a

Cấp

Trên

Đến và bằng

C1

C3

C5

-

...

...

...

8

14

33

8

12

10

17

41

12

...

...

...

12

19

46

20

32

13

22

53

32

...

...

...

15

25

62

50

80

17

29

73

80

...

...

...

20

34

86

CHÚ THÍCH: Xem Hình 4.

^a Do ảnh hưởng của các độ đảo của đường trục trục then hoa được bao gồm trong giá trị này, cần thiết có sự hiệu chỉnh. Đối với việc hiệu chỉnh, nhận được giá trị hiệu chỉnh từ Bảng 8 cho dung sai độ đảo tổng đối với các ngõng trục đỡ của trục tương ứng với tỷ lệ của chiều dài trục tổng và khoảng cách đo giữa các điểm đỡ và cộng thêm nó vào dung sai trong Bảng 3 để áp dụng.

Bảng 4 - Độ đảo hướng tâm của phần lắp các ngõng trục so với đường trục của các ngõng trục đỡ

Đường kính danh nghĩa, d₀

mm

Dung sai độ đảo

...

...

...

max.

Cấp

Trên

Đến và bằng

C1

C3

C5

-

8

...

...

...

14

33

8

12

10

17

41

12

20

...

...

...

19

46

-

-

-

-

-

20

32

...

...

...

22

53

32

50

15

25

62

50

80

...

...

...

29

73

80

125

20

34

86

CHÚ THÍCH: Xem Hình 5.

Bảng 5 - Độ đảo chiều trục của các mặt đầu của trục then hoa so với đường trục của các ngõng trục đỡ

...

...

...

mm

Dung sai độ đảo

µm

max.

Cấp

Trên

Đến và bằng

C1

C3

...

...

...

-

8

6

9

22

8

12

6

9

...

...

...

12

20

8

11

27

-

-

-

-

...

...

...

20

32

9

13

33

32

50

11

16

...

...

...

50

80

13

19

46

80

125

15

22

...

...

...

CHÚ THÍCH: Xem Hình 6.

Bảng 6 - Độ đảo chiều trục của mặt chuẩn vòng ổ ngoài then hoa hoặc mặt lắp bích so với đường trục của trục then hoa

Đường kính danh nghĩa của vòng ổ ngoài then hoa,

D₁

mm

Dung sai độ đảo

µm

max.

Cấp

...

...

...

Đến và bằng

C1

C3

C5

-

18

8

11

27

...

...

...

30

9

13

33

30

50

11

16

39

...

...

...

-

-

-

-

50

80

13

19

46

...

...

...

120

15

22

54

120

180

18

25

63

...

...

...

250

20

29

72

CHÚ THÍCH: Xem Hình 7.

Bảng 7. Độ đào hướng tâm của vòng ổ ngoi then hoa so với đường trục

Đường kính danh nghĩa của vòng ổ ngoài then hoa,

D₁

mm

...

...

...

µm

max.

Cấp

Trên

Đến và bằng

C1

C3

C5

-

...

...

...

5

11

27

18

30

6

13

33

30

...

...

...

7

16

39

-

-

-

-

-

50

...

...

...

8

19

46

80

120

10

22

54

120

...

...

...

12

25

63

180

250

14

29

72

CHÚ THÍCH: Xem Hình 8.

...

...

...

Cấp

C1

C3

C5

Đường kính danh nghĩa,

d₀

mm

Trên

-

...

...

...

12

20

32

50

80

-

8

12

20

...

...

...

50

80

1

8

12

20

32

50

80

...

...

...

8

12

20

32

50

80

125

8

12

...

...

...

32

50

80

125

8

12

20

32

50

...

...

...

125

Chiều dài danh nghĩa của trục then hoa

mm

Dung sai độ đảo

µm

max.

Dung sai độ đảo

µm

max.

...

...

...

µm

max.

Trên

Đến và bằng

-

200

26

20

18

...

...

...

16

16

16

46

36

34

32

32

30

...

...

...

72

59

56

53

53

51

51

200

315

...

...

...

32

25

21

19

17

17

89

54

45

...

...

...

36

34

32

133

83

71

58

58

55

...

...

...

315

400

82

41

31

25

21

19

17

...

...

...

68

53

44

39

36

34

185

103

83

...

...

...

63

58

55

400

500

108

51

38

29

...

...

...

21

19

163

82

62

50

43

38

35

...

...

...

123

95

78

68

61

57

500

630

...

...

...

46

34

27

23

20

102

75

57

...

...

...

41

37

151

112

88

74

65

60

...

...

...

800

85

58

42

32

26

22

...

...

...

92

68

54

45

40

190

137

103

...

...

...

71

64

800

1000

75

52

38

...

...

...

24

115

83

63

51

43

...

...

...

170

124

97

79

69

1000

1250

...

...

...

65

47

35

28

102

76

...

...

...

48

151

114

90

76

1250

...

...

...

85

59

43

33

...

...

...

130

93

70

55

190

139

...

...

...

86

1600

2000

77

54

...

...

...

118

86

65

...

...

...

173

128

99

2000

2500

...

...

...

68

49

106

...

...

...

156

117

2500

3150

...

...

...

88

61

...

...

...

134

96

190

...

...

...

CHÚ THÍCH: Xem Hình 9.

6  Hình dạng và kích thước

Đối với các trục then hoa bi, đường kính danh nghĩa của trục then hoa và hình dạng và các kích thước biên của vòng ổ ngoài then hoa được cho trong Phụ lục A.

7  Phương pháp kiểm

7.1  Môi trường kiểm

Sử dụng 20 °C làm điều kiện nhiệt độ chuẩn đã quy định trong ISO 554, với dung sai quy định là cấp 15.

7.2  Độ xoắn rãnh

Với trục then hoa được cố định tại các ngõng trục đỡ và đồng hồ kiểm chỉ thị số được đặt trên bề mặt bên của then của vòng ổ ngoài, hoặc đặt trên bề mặt bên có rãnh của đồ gá đo lắp trên vòng ổ ngoài then hoa vuông góc với đường tâm trục, như thể hiện trên Hình 3, tác dụng một mô men xoắn phù hợp theo một chiều vào vòng ổ ngoài then hoa và đo độ đào bằng cách dịch chuyển đồng thời vòng ổ ngoài và đầu đo theo phương chiều trục một khoảng cách 100 mm bất kỳ nằm trong chiều dài hiệu dụng của trục then hoa. Lấy giá trị này làm độ đảo do độ xoắn ở rãnh then hoa của trục then hoa bi. Đồng hồ kiểm chỉ thị số phải được đặt trên phần gần với vòng ổ ngoài then hoa nhất có thể.

Kích thước tính bằng milimét

...

...

...

CHÚ DẪN:

1 giá đỡ cố định

2 đồ gá đo

3 then

4 trục then hoa

5 vòng ổ ngoài then hoa

6 bàn máp

7 khối chuẩn

Hình 3 - Độ xoắn rãnh của trục then hoa bi

...

...

...

7.3.1  Độ đảo hướng tâm của các rãnh then hoa so với đường trục của các ngõng trục đỡ

Trục then hoa phải được đỡ trên hai khối V tại các ngõng trục đỡ và các dưỡng dạng chốt/pin gauge có đường kính bằng đường kính bi được sử dụng trong các rãnh then hoa phải được giữ tiếp xúc với bề mặt rãnh bằng một vòng kẹp, như thể hiện trên Hình 4. Đặt đồng hồ kiểm chỉ thị số trên dưỡng dạng chốt và thu được giá trị độ lệch đo lớn nhất đối với một vòng quay hoàn chỉnh của trục then hoa so với đường trục của các ngõng trục đỡ.

CHÚ DẪN:

1 trục then hoa

2 dưỡng dạng chốt

3 khối V

4 dưỡng kẹp

5 bàn máp

...

...

...

^b loại R

Hình 4 - Độ đảo hướng tâm của các rãnh then hoa so với đường trục của các ngõng trục đỡ

7.3.2  Độ đảo hướng tâm của các ngõng trục lắp so với đường trục của các ngõng trục đỡ

Với trục then hoa được đỡ nằm ngang trên hai khối V tại các ngõng trục đỡ, như thể hiện trên Hình 5, nhận được độ đảo của phần lắp các ngõng trục bằng cách đặt đồng hồ kiểm chỉ thị số trên cả hai ngõng trục đỡ, trong khi quay trục then hoa một vòng hoàn chỉnh.

CHÚ DẪN.

1 trục then hoa

2 khối V

3 bàn máp

...

...

...

7.3.3  Độ đảo chiều trục của các mặt đầu của trục then hoa so với đường trục của các ngõng trục đỡ

Với trục then hoa được ấn một đầu tì vào thành cứng vững có một viên bi nằm giữa, trong khi đang được đỡ nằm ngang trên hai khối V tại các ngõng trục đỡ, như thể hiện trên Hình 6, đo các độ đảo bằng cách đặt đồng hồ kiểm chỉ thị số tì vào các mặt thẳng đứng của trục then hoa trên cả hai đầu đối với một vòng quay hoàn chỉnh của trục then hoa.

CHÚ DẪN:

1 bi

2 trục then hoa

3 khối V

4 bàn máp

Hình 6 - Độ đảo chiều trục của các mặt đầu của trục then hoa so với đường trục của các ngõng trục đỡ

...

...

...

7.4.1  Độ đảo chiều trục của mặt chuẩn vòng ổ ngoài then hoa hoặc của mặt lắp bích so với đường tâm của trục then hoa

Với vòng ổ ngoài then hoa được cố định trên trục then hoa bằng đồ gá lắp ở cả hai bên, trục then hoa được đỡ trên hai khối V ở khoảng cách 2d₀ (hai lần đường kính danh nghĩa của trục then hoa) so với hai đầu của vòng ổ ngoài then hoa, và một đầu của trục then hoa được ấn tì vào thành cứng vững có một viên bi nằm giữa, như minh họa trên Hình 7, đặt đầu đo của đồng hồ kiểm chỉ thị số tì vào mặt chuẩn của mặt đầu có bích của vòng ổ ngoài then hoa và đo độ đảo chiều trục của vòng ổ ngoài then hoa so với đường tâm của trục then hoa trong khi quay một vòng hoàn chỉnh. Phép đo có thể được thực hiện trong khi đỡ trục then hoa tại các lỗ tâm ở cả hai đầu.

CHÚ DẪN:

1 bi

2 dưỡng kẹp

3 trục then hoa

4 vòng ổ ngoài then hoa

5 bàn máp

...

...

...

Hình 7 - Độ đảo chiều trục của mặt chuẩn vòng ổ ngoài then hoa hoặc của mặt lắp bích so với đường tâm của trục then hoa

7.4.2  Độ đảo hướng tâm của vòng ổ ngoài then hoa so với đường tâm của trục then hoa

Với vòng ổ ngoài then hoa được cố định trên trục then hoa bằng đồ gá lắp và trục then hoa được đỡ trên hai khối V ở khoảng cách 2d₀ (hai lần đường kính danh nghĩa của trục then hoa) so với hai đầu của vòng ổ ngoài then hoa, như minh họa trên Hình 8, đặt đầu đo của đồng hồ kiểm chỉ thị số tại một số vị trí trên vòng ổ ngoài then hoa và xác định giá trị lớn nhất của các độ đảo trong khi quay vòng ổ ngoài then hoa cùng với trục then hoa.

7.5  Độ đảo hướng tâm tổng của trục then hoa so với đường trục của các ngõng trục đỡ

Với trục then hoa được đỡ nằm ngang tại các ngõng trục đỡ của nó trên hai khối V, như minh họa trên Hình 9, đặt đầu đo của đồng hồ kiểm chỉ thị số gần trùng với tâm của trục then hoa, và đo các độ đảo trên nhiều vị trí dọc theo phương chiều trục đối với một vòng quay hoàn chỉnh của trục; lấy giá trị lớn nhất làm độ đảo tổng. Theo thỏa thuận giữa người mua và nhà sản xuất, phép đo này có thể được thực hiện trong khi đỡ trục tại các lỗ tâm ở cả hai đầu.

CHÚ DẪN:

1 trục then hoa

2 dưỡng kẹp

...

...

...

4 bàn máp

5 khối V

Hình 8 - Độ đảo hướng tâm của vòng ổ ngoài then hoa so với đường tâm của trục then hoa

CHÚ DẪN:

1 ngõng trục đỡ

2 khối V

3 bàn máp

Hình 9 - Độ đảo hướng tâm tổng của trục then hoa so với đường trục của các ngõng trục đỡ

...

...

...

Thử độ cứng phải được thực hiện phù hợp với TCVN 258-1 (ISO 6507-1), bằng sử dụng một thiết bị thử nghiệm như xác định trong TCVN 258-2 (ISO 6507-2) và các phép đo đó phải được thực hiện trên trục then hoa, cũng như trên mặt đầu gần một rãnh then hoa của thân vòng ổ ngoài.

8  Kiểm tra

Trục then hoa bi phải được kiểm tra về hình dạng bên ngoài, độ chính xác và độ cứng, và phải đáp ứng các đặc tính kỹ thuật cho trong các Điều 5, 6 và 10.

9  Ký hiệu

Trục then hoa bi phải được ký hiệu bằng các thông tin sau:

a) Số hiệu (hoặc tên) của tiêu chuẩn này, nghĩa là TCVN 12173-1:2017 (ISO 23848-1:2009);

b) Ký hiệu phân loại;

c) Số lượng rãnh then hoa (được đi kèm bằng ký tự N);

d) Cỡ kích thước danh nghĩa;

...

...

...

f) Ký hiệu cấp;

g) Sự có mặt của các vòng bít.

VÍ DỤ

10  Ghi nhãn

Trục then hoa bi phải có nhãn mác không tẩy xóa được với thông tin dưới đây ở vị trí dễ thấy trên bao gói.

Ngoài ra, khuyến nghị là nên có một nhãn mác chỉ ra tên hoặc viết tắt của nhà sản xuất và cấp của sản phẩm ở phần dễ thấy trên vòng ổ ngoài then hoa:

a) Viện dẫn tiêu chuẩn này, nghĩa là TCVN 12173-1:2017 (ISO 23848-1:2009);

b) Loại và cấp, nghĩa là loại A hoặc R và cấp C1, C3 hoặc C5;

...

...

...

d) Cỡ kích thước danh nghĩa;

e) Tên hoặc viết tắt của nhà sản xuất.

Phụ lục A

(Quy định)

Hình dạng và kích thước của các vòng ổ ngoài then hoa

A.1  Quy định chung

Phụ lục này quy định hình dạng và các kích thước biên của vòng ổ ngoài then hoa.

A.2  Hình dạng và kích thước

...

...

...

Hình A.1 - Hình dạng điển hình của vòng ổ ngoài then hoa không có bích

CHÚ DẪN:

1 lỗ gá lắp

D_p đường kính vòng chia

Hình A.2 - Hình dạng điển hình của vòng ổ ngoài then hoa có bích

Bảng A.1 - Kích thước của các vòng ổ ngoài then hoa không có bích

Đường kính danh nghĩa

...

...

...

mm

Loại AI, loại AII

Loại R

Dãy kích thước 1

Dãy kích thước 2

D₁

C^a

mm

D₁

...

...

...

mm

D₁

C^a

mm

Kích thước cơ bản

mm

Dung sai

µm

Kích thước cơ bản

...

...

...

Dung sai

µm

Kích thước cơ bản

mm

Dung sai

µm

6

12

0

...

...

...

21

30

14

0

-11

25

16

0

-11

...

...

...

8

15

25

37

16

25

20

0

-13

...

...

...

10

19

0

-13

30

47

21

0

-13

...

...

...

24

36

12

21

35

54

-

-

-

...

...

...

38

13

-

-

-

24

0

-13

36

...

...

...

-

-

15

23

0

-13

40

65

-

...

...

...

-

-

-

-

16

-

-

-

31

...

...

...

-16

41

50

36

0

-16

57

20

30

...

...

...

-16

50

60

71

35

46

63

42

58

...

...

...

37

60

70

84

42

60

71

47

69

...

...

...

45

70

80

98

47

66

80

55

0

...

...

...

82

40

60

0

-19

90

100

64

0

...

...

...

100

72

105

50

75

100

112

80

125

...

...

...

0

-22

137

60

90

0

-22

127

140

...

...

...

-

-

110

158

80

120

160

217

-

...

...

...

-

140

0

-25

215

100

140

0

-25

...

...

...

175

150

0

-25

185

248

180

0

-25

...

...

...

120

160

200

-

-

-

-

-

-

...

...

...

Bảng A.2 - Kích thước biên của các vòng ổ ngoài then hoa có bích

Đường kính danh nghĩa

d₀

Loại AI, loại AII

Loại R

Dãy kích thước 1

Dãy kích thước 2

D₁

...

...

...

D₁

...

...

...

D₁

Kích thước cơ bản

...

...

...

C^a

A

D₂

Các lỗ lắp D_p

Cỡ danh nghĩa bu lông lắp^b

Số lượng lỗ lắp^b

Kích thước cơ bản

Dung sai

C^a

...

...

...

D₂

Các lỗ lắp D_p

Cỡ danh nghĩa bu lông lắp^b

Số lượng lỗ lắp^b

Kích thước cơ bản

Dung sai

C^a

A

D₂

...

...

...

Cỡ danh nghĩa bu lông lắp^b

Số lượng lỗ lắp^b

mm

mm

µm

mm

mm

mm

max

...

...

...

max

mm

mm

mm

µm

mm

mm

mm

max

...

...

...

max

mm

mm

mm

µm

mm

mm

mm

max

...

...

...

max

mm

mm

6

12

0

-11

21

14

...

...

...

19

M3

4

14

0

-11

25

19

20

...

...

...

22

M3

4

16

0

-11

27

19

31

...

...

...

M3

4

30

23

8

15

25

16

28

...

...

...

M3

4

16

25

19

20

32

24

M3

...

...

...

20

0

-13

32

22

40

30

M4

4

...

...

...

28

10

19

0

-13

30

20

36

28

...

...

...

4

21

0

-13

33

25

27

42

32

...

...

...

4

24

36

25

44

34

M4

4

47

...

...

...

12

21

35

25

38

30

M4

4

-

...

...

...

-

-

-

-

-

-

28

38

27

...

...

...

38

M4

4

54

44

13

-

-

-

...

...

...

-

-

-

-

24

0

-13

36

28

...

...

...

45

34

M4

4

-

-

-

-

-

...

...

...

-

-

15

23

0

-13

40

29

30

...

...

...

43

32

M4

4

-

-

-

-

-

...

...

...

-

-

-

-

-

-

-

-

-

...

...

...

65

54

16

-

-

-

-

-

-

...

...

...

-

31

0

-16

41

33

52

40

M4

...

...

...

36

0

-16

57

43

60

48

M5

4

...

...

...

43

20

30

0

-16

50

36

38

43

...

...

...

38

M4

4

35

46

36

60

46

M5

...

...

...

42

58

44

66

54

M5

4

63

54

...

...

...

53

71

57

25

37

60

43

46

51

...

...

...

47

M5

4

42

60

50

68

54

M5

...

...

...

47

69

53,5

72

60

M5

4

71

62

...

...

...

61

84

67

30

45

0

-16

70

49

...

...

...

60

70

54

M6

4

47

0

-16

66

...

...

...

77

60

M6

4

72

0

-19

82

64

...

...

...

72

M6

4

80

70

80

70

98

77

...

...

...

57

0

-19

90

76

90

70

M8

4

...

...

...

0

-19

100

86

100

82

M8

4

72

...

...

...

82,5

112

92

M8

4

100

86

60

90

...

...

...

93

73

100

73,4

86

50

70

100

84

...

...

...

86

M10

4

80

125

109

124

102

M10

...

...

...

90

0

-22

137

106,5

134

112

M10

4

...

...

...

96

75

100

75

113

91

112

96

60

...

...

...

0

-22

127

10

9

124

102

M10

4

...

...

...

-

-

-

-

-

-

-

110

158

...

...

...

154

132

M10

4

90

129

107

80

-

...

...

...

-

-

-

-

-

-

-

-

-

...

...

...

-

-

-

-

140

0

-25

215

173,5

...

...

...

162

M12

4

100

135

0

-25

160

13

...

...

...

195

162

M17

4

-

-

-

-

-

...

...

...

-

-

-

180

265

213,5

230

206

M12

...

...

...

^a Chiều dài vòng ổ ngoài then hoa, C, là chiều dài toàn bộ bao gồm cả các kích thước vòng bít (giá trị lớn nhất).

^b Các giá trị này chỉ để tham khảo (không bắt buộc).

Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 12173-1:2017 (ISO 23848-1:2009) về Máy công cụ - Trục then hoa bi - Phần 1: Đặc tính và yêu cầu chung