4.4  Độ chính xác của phép đo khối lượng

Phép đo khối lượng được thực hiện với độ chính xác đến 0,1 mg đối với mẫu thử dưới 10 g và 0,001% của khối lượng mẫu thử đối với mẫu thử hơn 10 g.

4.5  Biểu thị kết quả

4.5.1  Khối lượng riêng đặc biểu kiến

Khối lượng riêng đặc biểu kiến là tỷ lệ của khối lượng vật liệu khô với thể tích cứng biểu kiến và được tính bởi công thức (1). Khối lượng riêng phải được tính đến hai chữ số thập phân.

(1)

trong đó

ρ_a là khối lượng riêng đặc biểu kiến, tính bằng kilogam trên mét khối;

...

...

...

m₂ là khối lượng biểu kiến của mẫu thử được ngâm trong môi trường lỏng, tính bằng kilogam;

ρ₁ là khối lượng riêng của chất lỏng ngâm tại nhiệt độ thử nghiệm, tính bằng kilogam trên mét khối.

4.5.2  Mật độ khối

Mật độ khối được tính theo công thức (2). Mật độ khối phải được tính đến hai chữ số thập phân.

(2)

trong đó

ρ_b là mật độ khối, tính bằng kilogam trên mét khối;

m₃ là khối lượng của mẫu thử đã ngâm, tính bằng kilogram.

...

...

...

Độ xốp biểu kiến là tỷ lệ của thể tích lỗ hở trong thân và thể tích khối và được tính theo công thức (3). Độ xốp được tính đến một chữ số thập phân.

(3)

trong đó

π_a là độ xốp biểu kiến, tính bằng phần trăm thể tích.

5 Xác định khối lượng thể tích bằng phép đo kích thước và khối lượng (phương pháp C)

5.1  Nguyên tắc

Làm khô và cân mẫu thử có hình dạng đồng nhất với dung sai xác định. Thể tích của mẫu thử được xác định bằng phép đo kích thước thích hợp. Khối lượng thể tích (xem 3.9) được tính là khối lượng trên đơn vị thể tích.

5.2  Thiết bị, dụng cụ

...

...

...

5.2.2  Thiết bị đo được hiệu chuẩn, có khả năng đo chính xác và có thể lặp lại được phù hợp với Bảng 2, ví dụ compa đo ngoài vecne, hoặc micrometer phù hợp với ISO 13385-1:2011.

CHÚ THÍCH: Đối với bề mặt mẫu thử phẳng, nên sử dụng đe đo hình cầu có bán kính cong trong khoảng 2 mm và 10 mm. Đối với bề mặt mẫu thử hình trụ, nên sử dụng đe đo phẳng. Những chiếc đe này phải được làm từ vật liệu có độ cứng ít nhất là 500 HV30.

5.2.3  Tủ sấy, có khả năng duy trì nhiệt độ 110 °C ± 5 °C.

5.2.4  Bình hút ẩm, để lưu giữ mẫu thử.

Bảng 2 - Độ chính xác và sai số của phép đo khối lượng riêng và độ xốp

Thông số

Phương pháp C:
Khối lượng thể tích
(Điều 5)

Kích thước tối thiểu mẫu thử, tính bằng mm

3,0

...

...

...

0,01 mm hoặc 0,05 % của kích cỡ nhỏ nhất

Khối lượng tối thiểu của mẫu thử, tính bằng g

2,0

Độ chính xác của cân, tính bằng g

0,001

Độ chính xác của phép đo khối lượng riêng (%)

1,0

^a Tính không đồng nhất tối đa của bất kỳ kích thước nào không được vượt quá 1 % giá trị trung bình của chúng.

5.3  Mẫu thử

...

...

...

CHÚ THÍCH 1: Hình dạng lý tưởng là hình hộp chữ nhật và hình trụ đứng, hình đĩa hoặc thanh.

CHÚ THÍCH 2: Mẫu thử không có kích thước đồng nhất và các trục chính trực giao trong 1⁰ phải được mài giũa để đạt được những điều kiện như quy định.

Khối lượng của mẫu thử phải lớn hơn 2 g và mỗi cạnh phải lớn hơn 3 mm (xem Bảng 2). Khi sử dụng mẫu thử “như đã được đốt” (“as-fired'), thì phải loại bỏ việc nung nhanh.

CHÚ THÍCH 3: Tổng thể tích của mẫu vụn cạnh và các hốc bề mặt hoặc chỗ lồi ra không được vượt quá khoảng 0,1 % của tổng thể tích danh nghĩa.

CHÚ THÍCH 4: Một số loại vật liệu có lớp da bề mặt thô ráp hoặc mềm khi trong trạng thái “như đã được đốt - as-fired”. Những vật liệu này không phù hợp với phương pháp đo khối lượng riêng khối này trừ khi lớp da này được lầm phẳng hoặc được loại bỏ bằng gia công máy hoặc bằng phương pháp thích hợp khác. Phản ứng liên kết của silicon nitrat là một ví dụ về sự có mặt của cặn lắng trên bề mặt.

5.4  Cách tiến hành

Làm khô mẫu thử trong tủ sấy (xem 5.2.3) tại nhiệt độ 110 °C ± 5 °C đến khối lượng không đổi, nghĩa là cho đến khi hai lần cân liên tiếp được thực hiện trước và sau ít nhất 2 h trong tủ sấy không chênh lệch nhau quá 0,03%. Chuyển mẫu thử đến bình hút ẩm và để nguội dần đến nhiệt độ phòng.

Nếu mẫu thử không có độ xốp mở, không cần quá trình sấy khô và làm nguội đặc biệt, và không cần làm nguội trong bình hút ẩm. Trong trường hợp này, làm khô mẫu thử, ví dụ có thể bằng khăn.

Ghi lại khối lượng của từng mẫu thử trong không khí xung quanh, ngay sau khi lấy mẫu thử từ tủ sấy hoặc làm khô.

...

...

...

CHÚ THÍCH: Nếu kích thước của mẫu thử quá nhỏ để thực hiện được ba phép đo riêng biệt theo bất kỳ hướng nào, ví dụ chiều dài của thanh có đường kính nhỏ, phép đo đơn lẻ có thể được sử dụng và quy trình đơn giản hóa này được ghi lại [xem Điều 6 f)]

Tính sự chênh lệch giữa số thấp nhất và cao nhất được đo đối với từng hướng. Loại bỏ mẫu thử nếu bất kỳ sự chênh lệch nào vượt quá 1 % kích thước trung bình được đo.

5.5  Kết quả

Tính thể tích hình học của từng mẫu thử từ giá trị trung bình kích thước của mẫu thử. Khối lượng thể tích được tính bằng khối lượng chia cho thể tích hình học. Biểu thị giá trị của khối lượng thể tích bằng kilogam trên mét khối.

6  Báo cáo thử nghiệm

Báo cáo thử nghiệm phải phù hợp với các điều khoản về báo cáo của TCVN ISO/IEC 17025 và phải bao gồm những thông tin sau:

a) Viện dẫn tiêu chuẩn này, nghĩa là TCVN 10825 (ISO 18754);

b) Phương pháp được sử dụng (A: phương pháp đun sôi, B: phương pháp chân không hoặc C: phương pháp khối lượng thể tích);

c) Giá trị đơn lẻ của khối lượng riêng đặc biểu kiến, mật độ khối, độ xốp biểu kiến và khối lượng riêng thể tích;

...

...

...

e) Đối với phương pháp C, có thể sử dụng bất kỳ quy trình đo đơn giản hóa nào (xem 5.4).

Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 10826:2015 (ISO 18754:2013) về Gốm mịn (gốm cao cấp, gốm kỹ thuật cao cấp) - Xác định khối lượng riêng và độ xốp biểu kiến