3.2. Phân loại độ trắng bạc của khối hạt

Phân loại độ trắng bạc dựa vào điểm trắng bạc trung bình của khối hạt gạo trắng theo quy định trong Bảng 2.

Bảng 2 - Phân loại độ trắng bạc của khối hạt gạo trắng dựa vào điểm trắng bạc trung bình

Độ trắng bạc của khối hạt gạo trắng

Điểm trắng bạc trung bình

Hơi bạc

Nhỏ hơn 1,0

Bạc trung bình

Từ 1,0 đến 1,5

...

...

...

Từ 1,6 đến 2,0

Rất bạc

Trên 2,0

4. Thiết bị, dụng cụ

Sử dụng các thiết bị, dụng cụ của phòng thử nghiệm thông thường và cụ thể như sau:

4.1. Dụng cụ chia mẫu, loại hình nón hoặc loại hình nhiều rãnh có hệ thống phân phối có thể chia mẫu thí nghiệm thành mẫu thử đồng nhất [tham khảo TCVN 5451:2008 (ISO 13690:1999)].

4.2. Cân, có thể cân chính xác đến 0,01 g.

4.3. Máy phân loại theo kích thước hạt hoặc sàng tách tấm.

4.4. Dụng cụ xác định độ trắng bạc, hộp có một mặt kính màu, bên dưới có rọi đèn điện.

...

...

...

5. Lấy mẫu

Mẫu gửi đến phòng thử nghiệm phải là mẫu đại diện và không bị suy giảm chất lượng hay bị thay đổi trong quá trình vận chuyển hoặc bảo quản.

Việc lấy mẫu không quy định trong tiêu chuẩn này. Nên lấy mẫu gạo trắng theo TCVN 5451:2008 (ISO 13690:1999), Ngũ cốc, đậu đỗ và sản phẩm bột nghiền - Lấy mẫu từ khối hàng tĩnh.

6. Chuẩn bị mẫu thử

Từ mẫu gạo trắng được lấy theo Điều 5, dùng dụng cụ chia mẫu (4.1) chia mẫu gạo thành các mẫu phân tích và mẫu lưu. Khối lượng mỗi mẫu không ít hơn 500 g.

Mẫu được bảo quản trong các hộp đựng mẫu khô, sạch và có nắp đậy kín (4.5)

7. Cách tiến hành

7.1. Xác định tỉ lệ trắng trong và tỉ lệ trắng bạc

7.1.1. Xác định tỉ lệ trắng trong

...

...

...

Tỉ lệ trắng trong, X₁, được tính bằng phần trăm khối lượng của hạt trắng trong so với hạt nguyên, theo công thức sau:

Trong đó:

m₁ là khối lượng hạt trắng trong, tính bằng gam (g);

m là khối lượng hạt nguyên, tính bằng gam (g).

7.1.2. Xác định tỉ lệ trắng bạc

Tỉ lệ trắng bạc, X₂, được tính bằng phần trăm khối lượng của hạt trắng bạc so với hạt nguyên, theo công thức sau:

X₂ = 100 - X₁

7.2. Xác định độ trắng bạc

...

...

...

Từ mẫu phân tích được chuẩn bị theo Điều 6, lấy ra 100 hạt nguyên. Sau đó dàn đều hạt trên mặt kính màu của dụng cụ xác định độ trắng bạc (4.4) và tiến hành phân loại theo thang điểm 6 mức từ điểm 0 đến điểm 5 được quy định trong Bảng 1. Đếm và ghi lại số hạt được phân theo từng mức điểm khác nhau.

Điểm trắng bạc trung bình của mẫu gạo, X, được tính theo công thức sau:

Trong đó:

S₀, S₁, S₂, S₃, S₄, S₅ là số hạt tương ứng với các mức điểm 0, 1, 2, 3, 4, 5.

7.2.2. Xác định độ trắng bạc

Từ điểm trắng bạc trung bình thu được, phân loại độ trắng bạc của mẫu gạo trắng dựa theo Bảng 2.

Ví dụ: Chọn 100 hạt gạo trắng nguyên, sau khi tiến hành phân loại đã thu được số hạt ở các mức điểm khác nhau như sau:

Thang điểm

...

...

...

Tổng số điểm từng mức

0

59

0

1

5

5

2

4

...

...

...

3

6

18

4

11

44

5

15

75

...

...

...

100

150

Vì vậy điểm trắng bạc trung bình của loại gạo này là 150 : 100 = 1,5.

Dựa theo phân loại trong Bảng 2, loại gạo trên có độ trắng bạc thuộc loại bạc trung bình.

8. Báo cáo thử nghiệm

Báo cáo thử nghiệm phải ghi rõ:

- Tất cả các thông tin cần thiết khác để xác định toàn diện về mẫu thử;

- Phương pháp lấy mẫu, nếu biết;

- Phương pháp thử đã sử dụng, viện dẫn tiêu chuẩn này;

...

...

...

- Tất cả các chi tiết về thao tác không quy định trong tiêu chuẩn này cùng với các chi tiết bất thường nào khác có thể ảnh hưởng đến kết quả.

THƯ MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] TCVN 5451:2008 (ISO 13690:1999), Ngũ cốc, đậu đỗ và sản phẩm bột nghiền - Lấy mẫu từ khối hàng tĩnh

[2] 10 TCN 425 - 2000, Gạo - Phương pháp xác định tỉ lệ trắng trong, trắng bạc và độ trắng bạc.

Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8372:2010 về Gạo trắng – Xác định tỷ lệ trắng trong, trắng bạc và độ trắng bạc